Soñğı bes jılda halıqaralıq qatınastar basqa arnağa bwrıldı. Älemniñ geosayasi bet-beynesi özgerip, jahandıq oyın alañdarı auıstı Köptegen adamdar AQŞ-Qıtay arasındağı qayşılıqtıñ sebebi Tramptıñ bilikke keluinde dep sanaydı. İs jüzinde olay emes, eki el arasındağı qayşılıq ğasırlıq, wzaq uaqıt qordalanğan jäne bolmay qoymaytın müddelerdiñ qaqtığısı. Qwrama Ştattardıñ biligine demokrat Bayden kelgenimen de AQŞ-Qıtay qayşılığı toqtamaydı jäne ol tipti de qıza tüspek. Soğan qosa «oyın tärtibi» de özgermek.

Jaqında Reuters ötkizgen jahandıq forumda da köptegen ekonomister men sayasattanuşılar, strategter de AQŞ-Qıtay qayşılığı şielenisti küyde qalatının ayttı. Olardıñ boljauınşa, Bayden qaytadan köpjaqtı sauda sayasatın quattağanımen, älemniñ ekinşi ülken ekonomikası Qıtaymen jaña kelisimge kelui nemese Qıtayğa salınatın baj salığın tömendetui ekitalay. Soğağan qosa, forumdağı sarapşılar aldağı uaqıtta Tayuan (Tayvan') mäselesi mañızdı kün tärtipke şığatının boljap otır. Sebebi, AQŞ Qıtaymen tehnologiya salasında bäsekeles boladı, bwl Qıtay-AQŞ tehnologiyalıq soğısında şeşuşi röl atqaratın Tayuandı «älemdegi eñ qauipti nüktege» aynaldıruı mümkin.

«Älemdegi eñ qauipti nükte» (The world's most dangerous flashpoint) degendi tarata aytqanda «Jahandıq qaqtığıstardıñ jarılıs nüktesi» dep sipattauğa da boladı. YAğni, bwğan deyin älemde Auğanstan, Siriya, Palestina, Irak degen sekildi «qızu nükteler» bolsa, endi osılardıñ qatarında Tayuan da atalmaq. Biraq, Qwrama Ştattar Qıtaydıñ osıp kele jatqan qauip-qaterine baylanıstı Orta Şığıstağı sayasatın özgertip, nazarın Oñtüstik Şığıs Aziyağa, odan auqımdı bolğanda Ündi-Tınıq mwhitına audardı. Bwğan ilese älemdegi oyın alañı da osılay qaray auıstı. Engidi jerde älemniñ aldınğı ekonomikalarına ie derjavalar mwnay-gaz jäne senimder ara qayşılıqtar negizindegi Orta Şığıstı tastap, tikeley ekonomikalıq müddeler, sauda aynalımdarı jäne tehnologiya öndirisiniñ oşaqtarın negiz etip Tayuandı qamtığan Şığıs Oñtüstik Aziyada beldespek.

Prezident Tramp qabıldağan «Amerika birinşi» wstanımınıñ ornına  Bayden ükimeti «amerikalıq satıp alu» degen sayasattı jolğa qoyıp otır. Osınıñ özi Baydenniñ Qıtaymen şielenisti jalğastıratının bildiredi. Seysenbi küngi «Resterdiñ» Global Markets forumında BWW-nıñ Sauda jäne damu konferenciyasınıñ ağa ekonomisti Raşmi Banga (Rashmi Banga) osığan qatıstı birqatar oyların ortağa saldı. Banga hanım Qıtaymen tehnologiya salasındağı bäsekelestikte Uaşington öz sayasatınan bas tartpaydı dep boljap otır. Qıtay tehnologiyada, äsirese cifrlıq tehnologiyalar men qızmetter salasında jahandıq orasan zor ıqpalğa ie boldı.

Atap ötkenimizdey, Tayuannıñ «qauipti nüktege» aynaluındağı bastı sebep – AQŞ-Qıtay tehnologiya bäsekesindegi Tayuannıñ mañızdı röli. Alawang Business Consulting Company käsipornınıñ negizin qalauşısı Alasteyr N'yuton (Alastair Newton)  bwl turalı pikirinde: «Men jaqın ara da ol arada soğıs boladı dep boljap otırğan joqpın, biraq, qanday da bir taraptıñ qate şeşimi qaqtığısqa alıp kelui bek mümkin», – degen. Degenmen, ol Bayden klimat özgerisi men Iran mäselesi boyınşa Qıtay basşısı Şi Jinpiñmen ıntımaqtastıq ornatuı da mümkin degen boljamdı alğa tarttı.

Bayden Qıtaymen bäsekeles qarım-qatınastı jalğastıratının bwğan deyin de bildirgen. Eki kün bwrın CBS arnasına bergen swhbatında ol bwl turalı aşıq aytqan edi. «Men mwnı ol qalay bilse, solay jasamaymın. Sebebi ol da signal berip jatır. Men onı Tramp siyaqtı jasamaymın. Biz halıqaralıq erejelerge nazar audaramız», - degen Bayden. Ol sonday-aq, Qıtaydıñ qauip-qaterine qarsı birlesip jauap beru üşin AQŞ odaqtastarımen ıntımaqtastıqtı bastı orınğa qoyatının aytqan.

“The Qazaq Times”