Qazaqstannıñ küzgi tolqın qarsañındağı jağdayı. Ministrdiñ üyip-tökken uädesi – Daydjest

Jurnalisterdiñ ötkir swraqtarınan jii qaşqaqtaytın ne aynalıp ötetin* densaulıq saqtau ministri Aleksey Coy bügin eki orınbasarımen onlayn brifing ötkizdi. Älemniñ 214 eline tarağan koronavrius pandemiyasınıñ küzgi tolqını bastalıp ketti. Sonıñ qatarında Qazaqstandağı ahual qanday, biıl «mausım-şilde qırğınına» jol berip alğan Ükimettiñ dayındığı qay deñgeyde, el aldına şığa bermeytin ministr osı uaqıt aralığında nemen aynalıstı, Coydıñ boljaldı tolqınğa tötep berer qauqarı men indettiñ ıqtimal qarqını neşik degen swraqtarğa jauap toptastırıp kördik. Azamattıq qoğam belsendileri ministr üyip-tögip bergen uädesin Ükimet şın mäninde iske asırmasa, bügingi sözi erteñge köztürtki boların eske saladı. 

Coydıñ eski tanısı äri orınbasarı, jaqında ğana bas memlekettik sanitar-därigeri bolıp tağayındalğan Erlan Qiyasov OrtKom brifinginde qazirgi ahual turalı söz etti. Onıñ mälimdeuinşe, 6-14 qazan aralığında «qwrlıq şekarası arqılı ötken 33,6 mıñ adamnıñ 3322-sinde PTR-test nätijeleri bolmağan». Olardıñ 60-ınan virus anıqtalğan. Sonımen qosa, keyingi bir aptada halıqaralıq äue reysterimen 14 832 jolauşı, onıñ 3051-i anıqtamasız kelgen. 10 jolauşıdan alınğan sınama virustıñ barın körsetken. PTR testiniñ qorıtındısınsız kelgen jolauşılardıñ barlığı karantin stacionarları jetkizilgen.

Erlan Qiyasov aymaqtarda ärtürli nısandardıñ sanıitarlıq normanı saqtau-saqtamau tärtibine tekseris jürip jatqanın ayttı. Reyd, monitoring... Qazirgi kezge deyin 26 759 nısan tekserilip, onıñ şirek böligine jetpeytini nemese 5221-inen karantin erejeleri bwzılğanı anıqtalıptı. Mäselen, astanada tekserilgen ob'ektilerdiñ 62%-ı, Almatı qalasında 52%-ı, Soltüstik Qazaqstan jäne Almatı oblıstarında 40%-dayı norma saqtalmağan.

Bas sanitar Qiyasovtıñ deregine qarağanda, 6 qazanğa deyin şetelden kelgen azamattardıñ tek 30%-ında PTR testimen kelse, al bügingi tañda 80%-ğa deyin koronavirusqa taldau nätijelerimen birden keledi.

Baspasöz jiınında söz alğan Coydıñ bwrınğı äriptesi, jaqında ğana densaulıq saqtau vice-ministri atanğan Ajar Ğiniyat oquşılardıñ arasınan 184 koronavirus jağdayı tirkelgenin habarladı. Onıñ 73-i – kezekşi sınıptardıñ oquşıları, al qalğan 111-i qaşıqtan oqitın balalar. Qazir 12 oquşı auruhanada emdelip jatır.  COVID-19 virusı anıqtalğan balalardıñ basım böligi Şığıs (17 mektepten 21 jağday) jäne Soltüstik (11 mektepten 15 jağday) Qazaqstan oblıstarınan.

Däl osı eki öñirdegi epidemiya ahualı küşeyip twr. Bir aydan beri jwqtıru deregi boyınşa aldıñğı orında. Ajar Ğiniyat Soltüstik Qazaqstan jäne Şığıs Qazaqstan oblıstarındağı auruşañdıq ministrliktiñ qatañ baqılauına alınğanın jetkizdi.

Jartı ay el aldına şıqpay ketken ministr Aleksey Coy PTR testiniñ tarifin 22%-ğa arzandaytının habarladı. Bağa osı aydıñ soñına qaray bekitilmek. Qazaqstandağı zerthanalardıñ täuliktik quatı 48 mıñ bolğanımen, sonday kölemde testilemeydi. Tağı mümkindikti 63 mıñğa jetkizudi közdegen. Sınamanıñ arzandauınıñ birden-bir sebebi – narıqtağı testke qajetti materialdardıñ bağası tömendeui eken. Qazirgi tañda PTR testi 11,5 mıñ teñge twrsa, jaña bağa boyınşa şamamen 9 mıñ teñge töñireginde boladı.

Ministrdiñ aytuınşa, vedomstvo COVID-19 vakcinasın tegin alatın toptardıñ sanatın anıqtaptı. Olar – jası 60-tan asqan sozılmalı auruı bar adamdar, medicina qızmetkerleri, mwğalimder. Äzirge jobamen 2,8 mln adam nemese halıqtıñ 15%-ı tegin ekpe ala alatın körinedi. Bwl rette vakcinanıñ 5,6 mln dozası qajet. Bayandamasın sudıratıp oqığan ministr vedomstvonıñ reseylik «Sputnik V», «AstraZeneca» kompaniyasınıñ Oksford jäne qazaqstandıq vakcinanı satıp alu bağıtında jwmıs jürgizip jatqanın ayttı.

«DDSW qazaqstandıq vakcinanı klinikalıq zertteuge resmi türde jiberdi. 17 qırküyekte vakcinanıñ qauipsizdigi men tiimdiligin bağalau maqsatında Wlttıq ftiziopul'monologiya ğılımi ortalığı bazasında klinikalıq zertteulerdiñ I fazasın jürgizuge rwqsat berildi. 17 qaraşada II kezeñniñ klinikalıq zertteuleri ayaqtaladı, al III kezeñ 2021 jıldıñ säuir ayınıñ soñına deyin jalğasadı», – dedi Coy.

Halıq narazılığınan keyin prezident öziniñ aylap orındalmağan tapsırmasın esine tüsirip, bwyda-bwyda byurokratiyanıñ kesirinen «Estuşi memleket» qwrudı qiındatıp jürgen ükimetke eskertu jasağan. Älde sonday tür tanıtqan. Äyteuir birneşe ayda atqarılmağan is birer aptada iske asıptı. Käsibi qızmetin atqaru kezinde koronavirus jwqtırıp, qaytıs bolğan barlıq 182 medicina qızmetkeriniñ otbasına 10 mln teñge mölşerinde äleumettik ötemaqı tağayındalıptı. Mwnı ministr de rastadı. Bastığı aytpasa özdiginen qozğalmaytın şeneunikterdiñ keypinşe «prezidenttiñ qaytıs bolğan därigerlerdiñ otbasılarına barlıq tiisti järdemaqılardı tolıq tekserusiz töleu jönindegi tapsırması jedel merzimde orındaldı» degen ministrdiñ sözinegi «jedel» qay jedel ekeni belgisiz. Bwdan özge qızmet barısında koronavirus pen onıñ pnevmoniyalıq türine şaldıqqan 6341 medqızmetkerge ötemaqı tağayındalıptı. Bwğan 77 mlrd teñge qarjı jwmsalğan. Medicina qızmetkerlerin jıl soñına deyin ıntalandıru boyınşa üstemeaqı retinde tağı 137 mlrd teñge qarastırılğan.

Ağınan jarılğan bas däriger jazda däri-därmek tapşılığı bolğanın moyındadı. Moyınday kele qorıtındı şığarğanday sipat körsetip, opatqa wrındırğan tapşılıq apatına jol bermeuge uäde berdi. Däri-därmekpen qamtu üşin el köleminde infekciyalıq jäne provizorlıq ortalıqtarda qor qwrıldı desedi.

«Birıñğay distrib'yutor 16 mlrd teñgeden astam somağa 91 türli däri zattarın jöneltken. Jıl soñına deyin 1 mln adamğa ambulatoriyalıq jağdayda emdelu üşin qızudı tüsiretin qosımşa preparattar men antikoagulyanttar qarastırılğan», – dedi ol.

COVID-19 jeñil türine şaldıqqandar ambulatoriyalıq deñgeyde emdelgen. Halıqtıñ däri-därmek satıp aluğa, memlekettiñ stacionarlıq emdeluge jwmsaytın şığındarı azaydı. Bügingi twraqtandıru qorlarında 13 mlrd teñgeniñ därilik qorı barına sendiruge tırıstı ministr.

Jwmıspen qamtu jol kartası bağdarlamasınıñ ayasında jergilikti byudjetter jäne demeuşilerdiñ qarjısına  Qazaqstanda 12 modul'di jwqpalı aurular auruhanası salınıp jatır. Almatı men Taldıqorğanda qwrılıs-montaj jwmıstarı ayaqtaldı, tağı 7 öñirde qwrılıs jalğasuda.

«Koronavirus jwqtırıp, jağdayı auırlağan nauqastardı emdeuge qajetti ökpeni jasandı jeldetu apparattarınıñ mañızı zor. Büginde infekciyalıq jäne provizorlıq stacionarlarda 3535 birlik ÖJJ stacionarlıq apparatı bar. Qosımşa 2030 satıp alınadı. 24 548 tösek-orın ottek qorımen (onıñ işinde ortalıqtandırılğan stanciyalar – 5 194, ottegi koncentratorları – 11 025, ottegi ballondarı – 7 450, ottegi jastıqşaları – 879) qamtılğan.

Medicina salasın tehnikalıq jabdıqtaudıñ bir bağıtı – transport mümkindigin arttıru maqsatında äkimdikter otandıq sanitarlıq 807 dana avtokölik satıp aluğa şart jasastı. Qazaqstan zauıttarında 360 jedel järdem köligi jasaldı, onıñ 150-i öñirlerge jetkizildi. Aldağı uaqıtta tağı 210-ı jetkizilmek. Jalpı 15 qaraşağa deyin aymaqtarğa 1167 kölik jetkizemiz», – dedi ministr.

Ükimet auruhanalardı büge-şügesi qayda öndirilgeni belgisiz «Made in Kazakhstan» cifrlıq rentgen-apparatımen tolıqtırmaq. 20 qazanğa deyin alğaşqı 24 qwrılğı Qostanay, Aqtöbe jäne Türkistan oblıstarına jetkiziledi. Qalğan apparattardı bir ay işinde jetkizuge josparlağan.

«Medicinalıq kömekke qol jetkizudiñ bastı jolı – şalğay öñirler üşin kölik medicinasın odan äri damıtu ekeni anıq. Bügingi tañda 28 jıljımalı medicinalıq keşen dayındaldı. 1 qazanda onıñ ekeui Qostanay qalasına jetkizildi. Basqa 98 JMK 20 qazanğa deyin öñirlerge jetkiziletin boladı», – dedi uädeni üyip-tökken DenMin basşısı. ⠀

*Olay deytinimiz eki apta aldın ötken brifingte ministr koronavirustıñ janama äserinen qaytıs bolğandar sanı jäne koronavirus pen onıñ pnevmoniyalıq türi turalı kündelikti aqparattıñ teñgerimin saqtau jönindegi saualımızğa jazbaşa jauap beremiz dep, artınan ğayıp bolğan. Bwl birinşi ret emes, ministr de, resmi ökili de köp swraqqa jekeñizge jauap beremiz degen uäjben esegi sudan ötkenşe «jwbatatın» ädet tapqan. 

"The Qazaq Times"