9 tamızda Belarus'te prezidenttik saylau ötip, nätijesinde Ortalıq saylau komissiyası şirek ğasır bilik etken Aleksandr Lukaşenkonıñ jeñisin jariyaladı. Oppoziciya prezident saylauınıñ resmi qorıtındısın moyındaudan bas tartıp, elde sayasi dağdarıs uşığa tüsti. Postkeñestik kezeñde bolmağan iri narazılıq şeruler Belarus'te ötip jatır. Qazirgi prezidenttiñ lauazımınan oñaylıqpen bas tartpaytının bilgen oppoziciya ökilderi 23 tamızğa jalpıwlttıq narazılıq şeruin wyımdastırmaq. Bilik belsendilerdi küşpen basuğa talpınğanmen, keri şeginbegen Belarus' halqınıñ demokratiya jolındağı küresi qalay ötti? Fotoderek wsınamız.
11 tamızda Tihanovskaya elden Litvağa ketkenin mälimdedi. Ol alğaş jariyalağan videosında balalarınıñ bolaşağı üşin osınday şeşim qabıldağanın ayttı. Keyin tağı bir video jariyalanıp, onda Tihanovskaya jwrttı mitingige şıqpauğa şaqıradı.
Saylau nätijesi şıqqan kün. Eldi şirek ğasır basqarğan Aleksandr Lukaşenkonıñ kezekti jeñisinen keyin azamattıq belsendiler saylau qorıtındısı bwrmalanğanın aytıp, qarsılıq bildirdi. Lukaşenkonıñ otstavkasın talap etken narazılıq şaraları eldiñ türli qalalarında büginge deyin jalğasıp jatır.
Lukaşenkonıñ jeñisinen keyin AQŞ pen Europalıq odaq elderi Belarus'tegi prezidenttik saylau nätijesin «ädiletsiz» dep bağalap, biliktiñ jappay narazılıqtardı küşpen basuın qatañ sınğa aldı. Tek de-fakto twrğısında avtoritarlı, postkeñestik kezeñnen ortaq jüye ornıqqan memleket basşıları Lukaşenkonı jeñisimen qwttıqtadı. Birinşi bop Qıtay törağası, keyinnen Resey, Qazaqstan, Äzirbayjan, Özbekstan, Täjikstan basşıları qwttıqtau lebizin bildirdi.
Narazılardı küşpen basu kezinde jüzdegen adam jaraqattanğan, şamamen 7 mıñ adam wstalğan. Olardıñ bir böligi bwğan deyin türmede özderin ayausız wrıp-soqqanın aytqan. Minskidegi narazılıq kezinde – bir adam, Gomel'degi wstau kezinde bir adam qaytıs boldı.
Belarus'te 9 tamızda prezident saylauı ädiletsiz ötti degen mıñdağan azamattıñ narazılıq akciyası sol küni keşkisin bastalğan. Jeksenbi 16 tamızğa Minskide jäne özge qalalarda jalpıwlttıq Azattıq şerui josparlanğan.
16 tamızda bir Minsktiñ özinde «Za svobodu!» («Azattıq üşin!») jalpıwlttıq şeruine 200 mıñnan astam adam qatıstı. Al däl osıdan birer sağat bwrın Lukaşenkonı qoldauğa bağıttalğan mitingte 7 men 30 mıñ aralığında jaqtası (İİM 65 mıñ, Lukoşenko 50 mıñ dep jariyalağan) alañnan tabıldı.
Belarustegi narazılıq kezinde belsendiler Amerikada ötken «Black lives matter» mitinginiñ wranı retinde «Är belorustıñ ömiri mañızdı» lozungtarımen şıqtı.
Saylau bolğalı Minskide stihiyalıq miting toqtamay twr. Alañğa şıqqan astana halqı saylaudıñ ädil ötpegenin, jüyeden şarşağanın aytadı. Olar Svetlana Tihonovskayağa bilikti tabıstaudı talap etti.
Arnayı jasaq pen policiya narazılardı soyılmen soğıp, közden jas ağızatın gazben, qwlaq twndıratın granatamen taratpaq boldı.
Saylau qarsañında oppoziciya sayasatkerleriniñ mıñdağan jaqtastarı wstalıp, ğalamtor qızmeti älsiregen. Halıqaralıq wyımdar baqılauşı retinde tolıq qwrammen qatıstırılmay, «pandemiyağa baylanıstı» şeteldik BAQ ökilderin akkreditaciyalaudan ötkizbedi.
16 tamızda narazılar Täuelsizdik alañın toltırdı. Mediazona tilşisi «Kelip jatqan adamdarda esep joq», — deydi. Narazılıq şarasına qatısuşılar «Biz 97%-bız», «Bizge eşkim tölegen joq», «Lukaşenko — avtozakqa», «Svetlana Tihanovskaya — bizdiñ prezidentimiz», «Lukaşenko, ket», «Jiber, bosat» degen wrandar aytıp jattı. Ministrlikter üyi ornalasqan alañda wyalı baylanıs pen internet qızmeti naşarladı.
19 tamızda oppoziciyanıñ üylestiru keñesi Belarus' biligin tez arada kelissöz jürgizuge şaqırdı. Keñes ökilderi bilik kelissözden bas tartsa, eldegi sayasi jäne ekonomikalıq dağdarıstıñ onan sayın uşığuına jauap beredi dedi.
Belarus' oppoziciyası 23 tamızda prezident saylauınıñ resmi qorıtındısımen kelispeytinderdiñ basın qosıp, «Jaña Belarus' marşın» ötkizbek. Telegram-dağı Nexta.Live arnasında jariyalanğan habarlamağa säykes, akciya Minsk ortalığı men özge qalalarda jeksenbi kündiz ötpek. Bwğan qosa, prezident saylauına qatısqan Svetlana Tihanovskayanıñ bastamasımen qwrılğan oppoziciyanıñ üylestiru keñesiniñ jetekşileri miting kezinde mañızdı mälimdeme jasamaq.
Lukaşenkonıñ jeñisine kümän keltirgen Euroodaq elderi ğana emes. AQŞ biligi de älemdi eleñ etkizgen jağdaydan keyin Belarus'pen diplomatiyalıq baylanıs älsireui mümkin degen uäj ayttı. Alayda köptegen sarapşılar Amerika men Euroodaq elderiniñ Belarus'ti sınğa alıp, sankciya engizui «Europanıñ soñğı diktatorı» – Lukaşenkonıñ oyın özgerte qoymaydı dep sanaydı.
Äzirge, Belarus'tegi Grodno qalasınıñ atqaru komiteti ğana oppoziciya kandidatı Svetlana Tihanovskaya ştabı men ereuilge şıqqan zauıt jwmısşılarınıñ talaptarın orındauğa kelisti.
Batıs sarapşıları Belarus'tegi ahual odan beter uşıqsa, Ukrainadağı maydan qaytalanuı mümkin deydi. Al Belarus' oppozicionerleri qazirgi jağdaydı maydanmen para-par dep bağalap, bwl jağday basqa da postkeñestik-avtoritar jüyemen ömir süretin memleketterge dabıl boluı tiis dep sanaydı.