Ötken aptada Keñes odağınıñ Auğanstannan äskeri şeginis jasağanına 31 jıl toldı. Sol twsta Auğanstanda 18 jıldan beri soğıs jürgizip kele jatqan. Amerika Qwrama Ştattarı da Auğanstannan şığu turalı kelissözder jürgizip jattı. Anığında bwl Qwrama Ştattardıñ jauı da, jeñimpazı da anıq emes eñ wzaq soğısı edi.

Auğanstan ejelden alıp imperiyalar men derjavalardıñ nemese solardıñ koloniyalarınıñ şekarası bolıp keldi. XİX ğasırdıñ soñı men HH ğasırdıñ bas şeninde älemdi böliske salğısı keletin imperiyalar men otarşılardıñ arasında buferlik aymaq bolıp twrdı. Qazir de Ortalıq Aziya men Batıs Qıtay jäne Orta Şığıspen şektesetin ornıqsız nüktelerdiñ biri.

1979 jılı Mäskeu Auğanstanda kommunistik bilikti qoldau üşin äsker kirgizdi. 1980 jıldarı auğandıq jihadşılar Keñes odağınıñ qızıl armiyasına qarsı küresu üşin AQŞ-tan qaru-jaraq aldı jäne äskeri jattığularına qoldau alıp twrdı. Jihalşılardıñ keybir tobı «Taliban» qozğalısın qwrdı. Mäskeu 1989 jılı Auğanstannan äskerin şegindirdi. Sodan bir müşel jıl ötkennen keyin «Äl-Kayda» men tälipterdi «jazalau» üşin Amerika Qwrama Ştattarı auğan jerine äskerin kirgizdi.

Kabul köşelerinde 31 jıl bwrın qalıp ketken Keñes odağı armiyasınıñ sauıttı äskeri kölikteri. Foto: VOA

Tarihi säykestik pe, älde zañdılıq pa?! Bwrın Keñes odağınıñ küşterine elinen quıp şığu üşin soğısqan, öz elindegi resmi bilikke qarsı qarulı top qazir de AQŞ-tı elden şığaru üşin kelissözderdiñ basında otır. Ötken aptanıñ soñında Auğanstannıñ basım bölegin öz qaramağına alğan tälipter men AQŞ ökilderi uaqıtşa atıstı toqtatu kelisimin jasastı. Eger bwl kelisim sätti jüzege assa, Auğanstanda tağı bir tarihi şeginis bolmaq. Auğanstan ekinşi ret öz eline kelgen şeteldik äskerdi şığarıp salmaq. Eger tälipter uaqıtşa atıstı toqtatu kelisimin orınday alsa, onda amerikalıq äskerler tügeldey elden şığıp ketedi. Biraq, bwl şeginistiñ mäni tereñ jäne ol tıñ bir taqırıp.

Ayta ketu kerek, AQŞ 2001 jılı Auğanstanda «Äl-Kaydanı» joyıp, «Talibandı» qwlatu üşin äsker kirgizgen. Sodan beri 18 jıldan asa uaqıt ötti. Biraq, qazir Auğanstanda Talibannıñ biligi bwrınğıdan älde qayda küşeyip ketti. Qazirgi kezde Mäskeu men Beyjiñ de, Uaşingtonnıñ özi de Auğanstandağı resmi ükimetten köri täliptermen kelissözge wmtılıp jatır. Ärine, bwl kelissöz mazmwndarında osı uaqıtqa deyingi sol jerde tögilgen qan men şıqqan jannıñ swrauı qarastırılmağan da. XXI ğasırda qan eñ köp tögilgen soğıs ta Auğanstandağı soğıs bolıp esepteledi.

“The Qazaq Times”