Idlib janjalı: Ankara men Mäskeudiñ mämilesi bwzıla ma?

Aqpan ayı bastalğalı beri Süriyanıñ Idlib jerindegi qaqtığıs uşığıp ketti. Ötken aptada Başar Asadqa qarastı ükimet armiyasınıñ şabuıldarınan türik jauıngerleri qaza taptı. Ankara tarabı bwl äreketi üşin Damask auır zardap tartatının eskertti. Onımen qoymay Reseymen bolğan mämileni de qayta qarauı mümkin ekenin ayttı. Bwl eskertuden keyin Ankara men Mäskeudiñ mämilesi bwzıla ma degen swraqtar da tua bastadı.

Süriya armiyası Idlibke ne üşin şabuıl jasadı? Anığında Idlib provinciyasın Süriya dağdarısındağı asa kürdeli aymaqtardıñ biri. Türkiyamen şekaralas bwl aymaqtı Damask tolıq baqılauına ala almağan. Esesine, Türkiyanıñ, Irannıñ qoldauındağı toptar men osı elderdiñ qarulı küşteri köbirek baqılauda wstap twr. Başar Asad rejimi bwl ret Iran qoldauındağı äskeri toptarğa qarsı soğıs bastağan.

Türkiya bwl äskeri äreketterden mazası kete bastadı jäne aşıq qarsılığın bildirdi. Sebebi, anıq edi, Ankara bwl aymaqtı öziniñ ıqpalındağı şekara qatarında köredi, bwğan qosa Idlibtiñ Türkiya üşin strategiyalıq mañızı joğarı. 2017 jılı Soçide Iran, Resey basşılarımen jasasqan kelisim boyınşa bwl aymaqtıñ qauipsizdigin Türkiya öz moynına alğan.

Türkiya Idlibtegi äskerin köbeytti. Foto: RTR.NET

Türkiya nege Idlibti tastap ketpeydi? Damask küşteri jalpı el köleminde basımdıq alıp kele jatsa da Türkiya Idlibti tastap kete almay otır. Üytetini, bwğan deyin osı aymaqtıñ qauipsizdigin baqılau barısında ondağan türik äskeri köz jwmdı. Endi Idlibti tastap twtas qarulı küşter keri qaytsa bwl prezident Erdoğannıñ el işindegi reputaciyasın tömendetip jibermek. Onıñ üstine, Damask küteri osı aymaqta Türkiya qoldauındağı oppoziciyalıq qarulı toptarğa da soqqı berip jatır. Türkiya ıqpal etken bwl küşter joyılsa türik eliniñ öñirdegi ıqpalı men bedeli de keri ketkeni.

Türkiyanıñ aymaqtağı janjalğa aralasuına bwlardan da mañızdı sebepteri bar. Ol bolsa kürd mäselesi jäne radikaldı toptardan tönetin qauip. Türkiya öz şekarasın işten qorğaudan köri, şekara sırtında qauipsiz aymaqtı jasap şığu kerek dep tapqan. Süriyada «Wlttıq armiya» atalatın qarulı toptardı Ankara qoldaydı. Olar bwrın «Süriyanıñ erkin armiyası» dep atalğan birlesken toptar qatarında boldı. Ankara qalay da bwl toptarğa qoldauın joğaltıp qoymaydı, olardı kürd küşterine jäne radikal toptarmen küreste köbirek paydalanadı.

Türkiyanıñ eskertui men talabı

Soñğı mälimetterge qarağanda Idlib jerinde 14 türik äskeri köz jwmğan. Ankara şaulı küyde. «Endi bir türik äskeri qaza boladı eken, Türkiya qarulı küşteri qolı jetken jerdiñ bärinde Başar Asadtıñ küşterine qarsı soqqı beredi», – dep te eskertti. Ärine, Türkiyanıñ qarulı küşteri Süriyada ırıqtı orında. Damask Mäskeu kömeginsiz Türkiya armiyasına tötep bere almaydı.

Prezident Erdoğan Başar Asadqa şart qoyıp otır – Aqpannıñ soñına deyin birde bir äskerin qaldırmay, Idlibten şeginip şığuı kerek. Eger bwl şartı orındalmasa, Türkiya Başar Asad küşterine soqqı berip qana qalmastan, Süriya isi boyınşa Reseymen de mämilesin qayta tüzetinin aytadı.

Idlibte Süriyanıñ basqa aymağınan kelgen 3-4 mln bosqın bar. Foto: BBC7

Erdoğan mälimdemesinde Damask pen Mäskeudi qatar atap beybit twrğındarğa şabuıl jasadı dep ayıptadı. Bwl Türkiyanıñ tağı bir alañdauşılığınıñ betin aşadı, yağni Başar Asad şabuıldarınan keyin Idlib jerinde tağı da bosqındar payda bolıp, äleumettik dağdarısqa soqtıruı mümkin. Olay bolsa Türkiyanıñ jağdayı auırlay tüsedi. Ankara şekarası mañınan bosqındardıñ köbeytudı qalamaydı. Bwl dağı Idlibtegi janjaldıñ bir sebebi.

“The Qazaq Times”