QazForum köp forumnıñ biri emes pe? – mamandar pikiri

7 aqpan astanada qazaq tilinde onlayn kontent jasauşılarğa arnalğan QazForum IV forumı ötti.

Qazaqstandağı AQŞ elşiliginiñ habarlamasında forum qazaq tildi onlayn mediağa arnalğan «eñ iri käsibi alañ» retinde sipattalğan.  Jıl sayınğı forumda üzdik sarapşılar, jurnalister, blogerler men vlogerler, veb-sayt redaktorları «käsibi täjiribesimen bölisu, şeteldik jäne jergilikti spikerlerden bilim alu, beyresmi ortada qarım-qatınas qwru maqsatında bas qosadı».

Biılğı forum bağdarlamasında qazaq tilindegi onlayn kontentti monetizaciyalau, eldegi media jäne BAQ narığın damıtu mäselesin talqılau, sonday-aq jetekşi sarapşılardıñ qatısuımen şeberlik sabaqtar men trening ötkizu josparlanğan. Qoş delik.
Forum ideyasınıñ avtorı äri qwrıltayşısı Qazaqstandağı AQŞ elşiligi ekeni belgili. Al bastı wyımdastıruşı retinde Qazaqstan baspasöz klubı ötkizgen törtinşi jiınğa äleumettik jeliler men qazaq tilindegi sayttar arasında sıni pikirler boy körsetti.

Respublikanıñ är aymağınan 200-den astam tıñdauşı-spiker qatısqan jiındı eldegi AQŞ-tıñ tötenşe äri ökiletti elşisi Uil'yam Mozer men Qazaqstan Baspasöz klubınıñ atqaruşı direktorı Säken Balbaev aştı. Sözin qazaqtıñ «Alğa tartqan ozadı, keyin ketken tozadı» degen maqalımen bastağan Uil'yam Mozer «QAZFORUM – mañızdı tendenciyalardı eskertudi, jaña käsibi bilimniñ kökjiegin zertteudi, aldağı sınaqtar men mümkindikterge dayın boludı basşılıqqa alarına senimdimin» dedi.

«Digital däuirdegi bizdiñ media», «Youtube platformasınıñ älemdik jäne jergilikti trendteri» taqırıbında ötken birneşe sessiyada aldağı onjıldıqtağı aqparat narığında qazaq tilindegi segmenttiñ özgeriske beyimdelui söz boldı. Sessiya moderatorı sayasattanuşı Aydos Sarım, spikerler retinde Ashat Erkimbay (aymaqtıq media keñesşi, «Internews Kazakhstan»), Aygerim Jwmağwlova («Otırar» mediaholdinginiñ direktorı), Qanat Sahariya («Media Holding «Atameken Business» JŞS bas direktorı) jäne Erjan Qalımbaywlı («ULYS» didjital jurnalınıñ bas redaktorı) qatıstı.

«Tük te bermeydi...»

Zhasalash.kz basılımı saytınıñ bas redaktorı Ashat Asan pen jurnalist Aydos Jwqanwlı forumnıñ köñilinen şıqpağanın aytsa, Näzira Därimbet «özi kütkenddey oyınan tolıq şıqpağanın» jetkizdi. Forumğa qatısuşı Aydos Jwqanwlı mwnday talqılaulardıñ qazaq onlayn baspasözine bereri jöninde «öte paydalı, tek spikerler men moderatordı  dwrıs tañday bilu kerek» deydi. Al Ashat Asan jiın «tük te bermeydi» dep oylaytının aytadı. Onıñ sözinşe, «mwnday forumdardıñ paydası bolsa,  elimiz endigi qarıştap damıp keter edi». Joba spikeriniñ biri Näzira atalğan jobanıñ qajettigin, degenmen «qazaq baspasöziniñ negizgi olqı mäselelerine baylanıstı naqtı zertteu nätijeleri, trenging men şeberlik kurstar jiirek bolğanı dwrıs edi» deydi.

Forumğa azamattıq jurnalistika men demokratiyalıq qwndılıqtardı ornatuğa, aşıq qoğam qalıptastıruğa atsalısıp, ün qosıp kele jatqan belgili platformalar qatıspadı. Tek birdi-ekili azamattıq qoğam belsendileri bolmasa. Media jiınğa qatısuşı Näzira Därimbettiñ aytuınşa, tört ret wyımdastırılğan jobanıñ üşeuine qatısqanın, eşbirinde azamattıq jurnalistikanıñ «şınayı» mäslesi qozğalmağan. Ol:

– Üşinşi märte qatısıp otırmın. Mwnda sayasat pen jurnalistika nemese qazaq jurnalistikasınıñ damuın baylanıstırmau degen maqsat bar siyaqtı. Qandayda bir şabuıl, qısım, söz bostandığı turalı taqırıp müldem köterilgen emes. Medianıñ damuın sayasatqa baylanıssız qarastırıp keledi. Biraq mwnıñ bir-birimen qatıssız dep aytuğa kelmeydi. Memlekettik BAQ tenderge täueldi bolu arqılı öz söz bostandığın şekteytini belgili ğoy. Osıdan şığatını eldegi sayasi jağday baspasözdiñ damuına tikeley äser etedi, – dedi.

Soñğı kezderi jiiley tüsken jurnalisterge är türli jolmen jasalatın şabuıldar men kedergiler atüsti söz bolğan deydi jurnalist Jwqanwlı. «Biraq odan ne payda? Aytıldı, qaldı. Al söz bostandığınıñ ayasın keñeytu maqsatında jasalğan naqtı qadam körmedim» deydi.

QazForum «aqşanı bos şaşu, birazın qaltağa basu» ma?

«Jas alaş» redaktorı Ashat Asan «eş nätije de kütpeymin» deydi. Ol «bir nätije şığaru üşin forum ötkizu emes, BAQ erkindigin küyttegen jön. Bükil aqparattıq keñistiktiñ böten memlekettiñ ığına berip qoyıp, bwlayşa daurığu – jigit adamnıñ ağaş atqa minip ap, jauğa şapqanı tärizdi ğana äser beredi. Aqşanı bos şaşu, birazın qaltağa basu» dep sanaydı.

Näzira Därimbet:

–  Sessiyanıñ pikir almasu kezinde äriptester oyında jürgen köp swrağın qoya almadı. Qazaq tilindegi BAQ osınday şaralarğa köp kele bermeydi degen sıñayda sın aytıldı. Mwnımen kelise qoyu qiın. Wlttıq kompaniyalardan kelgen baspasöz qızmetkerleri qazaq tilinde dwrıs söyley almadı. Air Astana men Samwrıq Qazınanıñ baspasöz ökilderi orısşa mälimdeme jasadı. ...Qazforum dep atalğan soñ jwmıs tili qazaqşa bekitilgen. Sondıqtan qatısuşılar men qonaqtar qazaqşa aytu qajet dep oylaymın. Keybir şetel azamattarı, AQŞ elşisi söz arasında qazaqşa söyleuge tırıstı. Aşıq talqılauğa, diskussiyağa mümkindik bermese, mwnday şaranıñ ne qajeti bar degen oy tuadı, – deydi.

Wyımdastıruşılarğa wsınıs

Forumnıñ kelesi şaqırılımna mamandar birqatar wsınıs-tilegin bildirdi. Näzira Därimbet «meniñşe, şeberlik sağattar men trenigterdi köbeytu kerek siyaqtı. YouTube resursı turalı zertteuler bar. Jılda qaytalanıp jatqan taqırıp ta boldı. Orıs tilindegi baspasözden nege qalıp qoydıq, memlekettik tildegi aqparat orıs tilindegi press-relizden keşigip qana qoymay, sapasız berilui tärizdi mäsele qozğaldı. Mwnday jalpılama taqırıptan göri uaqıttı naqtı-paydalı täjiribelik almasuğa arnau kerek», – deydi. Aydos Jwqanwlı «Söz bostandığına erik berip, spikerlikke şığatın adamdı wyımdastıruşılar emes, aldın ala dauıs berip, jwrt özi tañdasa, qatardan ozadı. Osı qalpınan tanbasa, köp forumnıñ biri bolıp qaladı» degen alañdauşılığın jetkizdi.

Bwrın bwl jiınğa ministr Däuren Abaev, kem degende wlttıq arnanıñ basşısı qatısatın. Bwl jolı ministrlikterdiñ baspasöz ökilderi boldı. Jiın soñında siz aytqanday qandayda bir ortaq şeşim, wsınım nemese ündeu siyaqtı äreket bolğan joq. Soñğı sessiyada wlttıq iri kompaniyalardıñ ökilderi qatıstı.

“The Qazaq Times”