Jeltoqsanşı twrğın: Türkistan äkimdigi üyimdi «faşistik» jolmen sürip tastadı

25 jeltoqsan Türkistanda qala äkimi bastağan äkimşilik, qwqıq qorğau jäne qauipsizdik qızmetkerler tobı jeltoqsanşı Talğat Jañbırşievtiñ üyin küşpen bosatıp, ğimarattı ornınan sürip tastağan.

Äleumettik jelide tarağan videojazbalardan Jañbırşievter otbasınıñ öz baspanasınan küştep şığarılğanın, arnayı jasaq aralasıp, ört söndiruşiler esikti temir lommen bwzğanın köruge boladı.  «Jerdi memleket mwqtajına ötkizu» operaciyası kämilet jasına tolmağan balalardıñ közinşe jüzege asırılğan.

Memlekettik mwqtajı üşin jer uaçaskelerin jäne özge de jıljımaytın mülikterdi mäjbürlep ielikten şığarudıñ bastaluı turalı qaulı. Foto: Türkistan äkimdiginiñ saytınan

Özin jäbirlenuşi dep sanaytın 50 jastağı Talğat Jañbırşievtiñ aytuınşa, üy memleket mwqtajı üşin qaytarılmaq bolıp, säykesinşe bwzuğa jatatın nısan «narıqqa layıq deñgeyde» bağalanbağan. Onıñ bastı talabı – üyine narıqqa say kompensaciya töleu.

Qoja Ahmet YAssaui kesenesiniñ mañında, ortalıqta ornalasqan 6 sottıq uçaskedegi eki qabattı üydiñ resmi organdardıñ wsınğan bağası «qisınsız» körinedi. Qala oblıs ortalığı märtebesin alğalı beri bıltır da üydi 12 million teñgege bağalap, öñirdegi jıljımaytın mülik bağası şarıqtağan bügingi tañda sol bağanı qayta wsındı deydi.

– Bağalau komissiyası bolğan joq. Qızılordadan kelgen bir maman äkimdik atınan ölşep-eseptep, suretke tartıp ketken. Sonıñ negizinde sot 12 million teñge ötemaqı belgiledi. Qanşa swrağanımızğa qaramastan, sot saraptamasınıñ tüpnwsqa qorıtındısın qolımızğa bergen joq, – deydi ol.

Särsenbiden beysenbige qarağan tüni 50-ge tarta äkimdik ökili kelip, üy qojayınınıñ kelisiminsiz, erkinen tıs tıp-tıypıl qılıp qiratqan. Qıs auasında baspanası jermen-jeksen bolğan küni otbası müşeleri kölikte tünep şıqsa, 26-sı küyeu balasınıñ şañırağında, al keşe 27 jeltoqsan kişi qızınıñ üyin panalağan. Talğat uaqıtşa twraq tauıp bermey jatıp, baspanasın küşpen bwzğızğan äkimdiktiñ «mektepti panala, ıstıq tamaqpen qamtimız» degen «şeşimine» köñili tolmaytının aytadı. Oqu procesi jürip jatqan memlekettik mekemede twru wsınısınan bas tartqan.

17 jasında Jeltoqsan köterilisine şığıp, on kün temir torda teperiş körgen Jañbırşiev äkim «köpşiliktiñ közinşe sot şeşiminde körsetilgen 12 millionğa qosa 15 million teñge töleuge uäde berip, qazir aynıp otır» deydi.

Qalanıñ ortalığında ornalasqan Talğat Jañbırşievtiñ üyi qazirgi tañda sürilip tastalğan. Foto: OpenStreetMap

– Kündiz sağat 10-11 şamasında äkim Raşid Ayupov, onıñ orınbasarı Täjibek Mwsaev, işki sayasat böliminiñ basşısı Baqıtjan Bökebaev,  qwrılıs böliminiñ basşısı Täjibay Egetaev, jer qatınastarı böliminiñ bastığı Nariman Qasımbekov, policiya departamentiniñ uäkili Bağdäulet Äuelbekov, zañ qızmetkerleri, SOBR arnayı jasağı t.b. keldi. ...Körşilerdi de qorqıtıp-ürkitip köndirgen. Memlekettik mekemede jwmıs isteytinderge ärtürli qızmeti jağınan qısım körsetkenin bärine belgili. Sodan bir adam asılıp öldi, eki kisi qan qısımına wşıradı. Eşbir jannıñ janı aşığan joq, köz jwmıp qaradı. Faşistik tirlik bolıp jatır. Qwjattarda da qate köp. Eki qabattı üyimdi bir qabattı dep jazğan. Körşimniñ birqabattı eski üyimen birdey bağalağan, – dep janayqayın bildirgen Talğat äkimdik äreketine narazı.

Keyin Şımkent qalasınıñ bir top belsendileri Türkistanğa kelip, äskerilerdiñ küş körsetuinen jaraqat aldıq degen otbası müşelerin medicinalıq saraptamadan ötkizgen. Şımkenttik belsendi Ayjan Joldasova:

– Internette tarağan videoğa qarağanda, küşpen şığarğan äkimşilik pen qwqıq qorğau qızmetkerleri ökilettigin asıra paydalanıp, konstituciyalıq normalardı, atap aytqanda 13, 17 jäne 25 baptarın bwzğan. Ayağı auır kelniniñ moynı, qolın jäne tizesi kögergen. Qattı moral'dı soqqı alğan kelinşek sol tüni jedel järdemge jügingen. Olar öte auır stress jağdayına wşırağan, – deydi.

Ol azamattardıñ konstituciyalıq qwqıqtarı bwzıluı turalı Ayupov eşqanday şara qoldanbaytının jetkizgen desedi.

– Qala äkimi sot şeşimin alğa tartıp otır. Sot şeşimi qate bolsa da Konstituciyadan joğarı twrmaq pa? Äkim men eşteñe istey almaymın deuden tanbaydı. Türkistannıñ jüregindegi ğimaratqa şet aymaqtıñ bağasın wsınu aqılğa sıymaydı. Qıstıgüni «mektepke twrıñdar» degen äkimniñ sözin qalay qabıldauğa boladı? Üş kün işinde beybit jolmen jäbirlenuşilerdiñ talabın orınday almasa, biz respublikalıq kölemdegi joğarı instanciyalarğa, odan nätije bolmasa, halıqaralıq wyımdarğa şığatın bolamız, – dedi azamattıq belsendi.

Auruhanada tekseruden ötken balalardıñ sözinşe, arnayı jasaq ökilderi küş körsetken.

«Jılı jerimnen köşege şığardı. Mektepke barıp twratınday jarılıstan qaşıp, bosıp keldim be? «Onda mektepke barıp twrayın, biraq onı meniñ atıma jazıp ber» desem küledi» dep aşınğan jeltoqsanşı bügin qirandığa aynalğan üyin däl sol deñgeyde basqa jerden aluğa bolatın ötemaqı swraydı.

Baspana Talğat Jañbırşievtiñ äyeli Külziya Ahmetovanıñ atına tirkelgen. Türkistan qalası Rabiğa Swltan Begim köşesi 12 üy YAssaui kesenesine qarsı bette 2004-jılı salınğan. Audanı 154 şarşı metr bolatın üy ashana, dälizdi eseptemegende negizgi 6 bölemden twradı.

«Biz «üydi bermeymiz, qarsımız» dep otırğan joqpız, «Türkistan damımasın, körkey­mesin» demeymiz. Bar aytarımız, tek bağa jağın dwrıstasa eken deymiz.  Jwmısımızdan alıstamayıq dep mañaydan qarastırıp körsek, Tel'man jaqtağı qwzdanıp twrğan üylerdiñ özi 24-25 millionnan tüspey twr. ...Meşittiñ qarama-qarsı betindegi 2004-jılı salınğan, altı sottıq jeri bar eki qabattı üyin nebäri 12 million teñgege ğana bağaladı dep narazılıq tanıtuda. «Türkistan oblıs atanğalı  beri bağa şarıqtap ketti. Ol aqşağa men qanday üy alamın?!» – dep aşınadı otanası.

Qoja Ahmet YAssaui kesenesine qarama-qarsı bette ornalasqan 12 üydiñ bwınğı körinisi. Foto: Google maps

Prezident Qasım-Jomart Toqaev küzde halıqqa jasağan alğaşqı joldauında «el ünine qwlaq asatın memleket» twjırımdamasın jariyalağan bolatın. Sonday-aq Wlttıq qoğamdıq senim keñesiniñ ekinşi otırısında da memleket basşısı «eñ aldımen, qarapayım azamattardıñ swranısı men mwñ-mwqtajın basşılıqqa aluımız kerek» dep edi. Onıñ aytuınşa, «halıqtan joğarı jäne halıqtan biik twrğan eşkim de, eşteñe de joq». Dese de bası daudan arılmay, qordalanğan mäseleleri qoğamdıq rezonansqa aynalıp ketetin aymaq äkimşiliginiñ Jañbırşievter otbasın qıs auasında küşpen köşege şığarıp tastauın köpşilik «zañğa tompaq» keletinin sınap, mwnı «eldi basınu» dep sanaydı.

Ekinşi taraptıñ da pikirin bilu üşin, äkimdikpen baylanısuğa tırıstıq. Biraq saytta körsetilgen nömirlerge habarlasıp ala almadıq.

Bıltır jazda eks-prezidenti Nazarbaev sol kezdegi Oñtüstik Qazaqstan oblısın Türkistan oblısı dep qayta qwru turalı jarlıq şığarğanı belgili. Oblıs äkimi Ömirzaq Şökeev pen oblıs ortalığınıñ basşısı Raşid Ayupov qazirgi prezident Toqaevtıñ  «Konstituciya boyınşa bizdiñ elimiz – äleumettik memleket. Sondıqtan memleketimiz azamattar aldındağı mindetterin orındauı tiis» dep jasağan qatañ eskertuine, odan bwrın el sözine qwlaq türe me eken?

"The Qazaq Times"