AP Photo/John Minchillo

Resey wstanğan sayasat, Süriya dağdarısı, AQŞ Kongresi ökilderiniñ palatasında prezident Donal'd Trampqa qatıstı bastalğan impiçment procesi...osı sındı özekti mäseleler 2020 jılğı saylauda Demokratiyalıq partiyadan AQŞ prezidenttigine kandidat lauazımına ümitkerlerdiñ törtinşi jalpıwlttıq teledebattarınıñ taqırıbı boldı. Ogayo ştatındağı Otterbeyn universitetinde ötken debat körsetilimin CNN telekompaniyası jürgizdi.

Saylaualdı marafon bastalğalı 12-ge juıq kandidat özara pikirtalasıp keledi. Olardıñ qatarında AQŞ-tıñ eks-vice-prezidenti Djozef Bayden, Vermont ştatınıñ senatorı Berni Sanders, Massaçusets senatorı Elizabet Uorren, N'yu-Djersi ştatınıñ senatorı Kori Buker, Kaliforniyanıñ senatorı Kamala Harris, Minnesota ştatınıñ senatorı Emi Klobuşar, Tehas ştatınıñ AQŞ Kongresiniñ Ökilder Palatasınıñ bwrınğı müşesi Beto O ' Rurk, Saut-Bend qalasınıñ meri (Indiana ştatı) Pit Buttedjadjadj, AQŞ-tıñ bwrınğı twrğın üy qwrılısı jäne qalalıq damu ministri Djulian Kastro, biznesmen Endryu YAng, Gavayi ştatınan ökilder palatasınıñ müşesi Tulsi Gabbard jäne milliarder tom Steyer bar.

Antireseylik sayasat

Reseyge qatıstı sayasattı talqılau kezinde barlıq qatısuşılar Mäskeuge bağıttalğan sankciyalardı qatañdatu jöninde wsınıs bildirdi. Senator Kori Buker Reseyge qarsı twru qajettiligig ayta kele, «AQŞ orıs wstanımııñ älemdik sayasatta nığayuına mümkindik bermeui tiis» dedi.

AQŞ Kongresi Ökilder Palatasınıñ bwrınğı müşesi Beto O ' Rurktıñ oyınşa, Resey agressiyalıq qadam jasay otırıp, demokratiyanı janşuğa atsalısıp keledi. Sol sebepti qazirgi prezident Donal'd Tramp Amerikanıñ sırtqı sayasatında Reseymen añdap qarım-qatınas jürgizui tiis. AQŞ-tıñ älemdegi wstanımdarın nığaytudağı diplomatiyanıñ röline toqtalıp ötken milliarder Tom Steyer eldegi saylauğa şeteldikterdiñ aralaspauı turalı arnayı zañnama qabıldaudı wsındı.

Süriya dağdarısı

Pikirtalasqa qatısuşılar AQŞ-tıñ Süriyadağı sayasatın qatañ sınğa aldı. Djo Bayden Süriyanıñ soltüstigindegi kürdterdi qoldaudan bas tartqan Tramp äkimşiliginiñ sınğa alıp, «Bizdiñ äskeriler öz äreketteri üşin wyaluı kerek, al Türkiya Süriyadağı operaciya üşin jauap berui tiis» dedi. Vermont ştatınıñ senatorı Berni Sanders prezident Tramptıñ Amerika äskerlerilerin Süriyadan şığaru turalı şeşim qabıldap, keyinnen bas tartuına qatıstı «AQŞ prezidentiniñ uädesine qay el senedi?» degen saual tastadı.

Saut-Bend qalasınıñ meri (Indiana ştatı) Pit Buttedjadjadj «Islam memleketi» lañkestik tobınıñ (RF-da tıyım salınğan) qayta qalpına kelu qaupi bar ekenin eskertip, gumanitarlıq mäselelerdiñ kütip twrğanın ayttı. Jalpı alğanda, Türkiyanıñ Süriyadağı äskeri operaciyası men AQŞ-tıñ bwğan közqarası söz bolğanda, barlıq qatısuşılar Süriya mäselesin qaru-jaraqpen emes sayasi jolmen şeşu kerektigin ayttı.

Sıbaylas jemqorlıq jäne impiçment

Djo Baydenniñ aytuınşa, «Trampqa impiçment jariyalaudan basqa jol joq». Ol Aq üydiñ qazirgi basşısın «tarihtağı eñ jemqor basşı» dep atadı. Milliarder Tom Steyer de impiçment jariyalau turalı wsınıs bildirdi. Al käsipker Endryu YAng Amerikağa jaña perspektiva wstanu qajettigin ayttı.

Amerikada Ukraina prezidenti Vladimir Zelenskiy men Tramptıñ şildedegi äñgimesi töñireginde iri janjal bastalğan. AQŞ prezidentiniñ sayasi opponentteriniñ sözine sensek, Tramp äñgime barısında Ukrainağa bwrınğı amerikandıq vice-prezident Djozef Baydenniñ wlına qatıstı tergeu bastaudı swrağan. Al onıñ ornına Uaşington Kievke qarjılay jäne äskeri kömek körsetedi. Demokrat Bayden 2020 jılı qaraşada ötetin prezidenttik saylauda Tramptıñ eñ mıqtı bäsekelesi sanaladı. Sondıqtan, demokrattardıñ pikirinşe, Tramp Zelenskiyge «qısım körsete otırıp», ekinşi merzimge qayta saylanuğa talpınğan. Al Donal'd Tramp osı tergeumen aynalısatın kongressmen-demokrat Adam Şiffti memleketke satqındıq jasadı dep ayıptap otır. Tramptıñ pikirinşe, Şiff Zelenskiymen telefon arqılı äñgimesin tolıq emes äri jalğan aqparlarmen taratqan.

Sonımen...

Qazirgi jalpıwlttıq teledebattan keyin Demokratiyalıq partiyadan prezidenttikke ümitkerler tağı eki ret – qaraşa men jeltoqsanda jäne 2020 jılı qañtar men säuir aralığında altı ret kezdesedi. Kelesi besinşi teledebat 20 qaraşada Djordjiya ştatında ötedi.

Saylau aldındağı nauqan barısı jaylı aqparattardı jariyalaytın Elections Central internet-portalınıñ derekteri boyınşa, teledebatqa qatısu talaptarın 12 qatısuşınıñ segizi ğana orındadı: Bayden, Sanders, Uorren, Buker, Harris, Buttejadjadj, YAng jäne Steyer.

2020 jılğı saylauda AQŞ Demokratiyalıq partiyasınan qatısatın kandidattıñ esimi Miluoki qalasında 13-16 şildede ötetin partiyanıñ wlttıq s'ezinde belgili boladı.

"The Qazaq Times"