Tramp pen Şi Jinpiñ Japoniyada kezdesti. Foto: VOA.

AQŞ prezidenti Donal'd Tramp pen Qıtay basşısı Şi Jinpiñ bügin tañerteñ Japoniyanıñ Osaka qalasında ötip jatqan «Ülken jiırmalıq» sammiti ayasında kezdesti. Alayda, eki el basşısınıñ kezdesui jabıq esik jağdayında ötken.

Kezdesu aldında AQŞ prezidenti sammit qarsañındağı kezdesudi sauda teñsizdigin retteudegi mañızdı oray dep bağalasa, Qıtay basşısı Qıtay-AQŞ qatınasınıñ damuına qatıstı negizgi mäselelerdi talqılauğa dayın ekenin bildirdi.

Habarlarğa qarağanda, Qıtay basşısı kezdesude eki eldiñ diplomatiyalıq qatınastarınıñ barısınan tarta otırıp, qarım-qatınastardı retteu turalı eñ negizgi dep tapqan taqırıptar turalı öz oyın ortağa salğan.  Ol bwdan 48 jıl bwrın QHR men AQŞ diplomatiyasınıñ ornauına qozğauşı sporttıq şaralar turalı ayta kelip: «Soñğı 40 jılda halıqaralıq jağday men AQŞ-Qıtay qarım-qatınasında da eleuli özgerister boldı. Biraq, negizgi şındıq äli özgergen joq, bwl negizinen Qıtay men AQŞ arasındağı negizgi ayırmaşılıqtar. Äskeri qadamdardıñ «jaraqatı auır boladı», qayılıqtan göri ıntımaqtastıq, qarsılasudan göri dialog paydalı», – degen.

Qıtay basşısı Trampqa qarata: «Jaqında telefon arqılı Tramp mırzamen jaqın pikir almastım. Bügin men prezident mırzamen Qıtay-AQŞ arasındağı baylanıstıñ damuına qatıstı eñ negizgi mäselelerdi keñeskim keledi. Bwl sonday-aq, eki el qatınasınıñ kelesi kezeñderine bağdar bere aladı. Biz Qıtay-AQŞ qatınasın üylestirude ıntımaqtastıq pen twraqtılıqtı negiz etemiz», – degen.

AQŞ prezidenti öz kezeginde Şi Jipiñnıñ jılı lebizine rahmet ayta kelip, öziniñ Beyjiñ saparındağı äserlerimen bölisken. Ol Qıtay basşısımen jaqsı qarım-qatınas ornata alğanın jäne Qıtay mädenietimen tereñ tanıs bolğanın jetkizgen.

Tramp sözinde: «Meniñ oyımşa, biz tipti de jaqınday tüskendeymiz. Biz qazir odan da jaqınday tüssek, ädil sauda turalı kelisimge kele alsaq bwl tipti de tarihi mañızdı qadam bola tüspek. Sizderdiñ bwğan aşıq poziciyada ekenderiñizdi bilemin jäne bizde tolıqtay aşıqpız. Eki eldiñ kelissöz ökilderi köp küş-quat jwmsadı. Bwl jemisti pikir talas boldı dep oylaymın. Menşe, biz eki el üşin mañızdı äri tiimdi kelisimge qol jetkize alamız. Äri, sonı asığa kütemin», – degen.

AQŞ pen Qıtay basşılarınıñ kezdesudegi lebizderi qalıptan tıs jılı şıray tanıtqanday boldı. Degenmen, eki el arasındağı sauda qayşılığına baylanıstı negizgi tüyinderdiñ talqılanğanı turalı tolıq aqparat joq. Biraq, kezdesudegi taraptardıñ alğaşqı söz alısınan Uaşington men Beyjiñniñ qarım-qatınas turalı pikirlerinde qayşılıqtardıñ saqtalıp otırğanın añğaru qiın emes. Aytalıq, Beyjiñ Qıtay-AQŞ qatınasındağı tarihi, sayasi, strategiyalıq baylanıstarğa köbirek nazar audaratının añğarttı. Al, Uaşington bolsa, qazirgi tap bolıp otırğan sauda dauın ädil sauda kelisimimen şeşuge tırısadı.

Bir anığı – sauda kelisiminiñ ärbir tarmaqtarın bekitu üşin taraptar talay märte kelissöz üsteline otıradı jäne AQŞ-Qıtay arasındağı tübirli kelisim öte qısqa uaqıtta jüzege asuı qiın.

“The Qazaq Times”