AQŞ Reseyden küdiktenip otır

AQŞ qorğanıs ministrligi Resey yadrolıq qarudı sınaqtan ötkizui mümkin dep küdiktenip otır. Pentagon barlau basqarmasınıñ basşısı Robert Eşli Reuters agenttigine bergen swhbatında: «Mäskeu yadrolıq quatı az qarudı sınap körui mümkin» – dep mälimdedi.

Resmi Uaşington Mäskeu yadrolıq sınaqqa müldem tıyım salatın qwjat talaptarın orındamay otır deydi. 2000 jılı Mäskeu yadrolıq sınaqqa moratoriy jariyalanğanımen, Robert Eşlidiñ aytuınşa, Reseydiñ yadrolıq quatı az qarudı sınap köruge tehnikalıq mümkindigi bar.

BWW-ğa müşe elder yadrolıq qarudı sınaqtan ötkizbeuge 1996 jılı uağdalasqan. Sodan beri kelisimge 185 memleket qol qoydı. Biraq wyımğa müşe 8 memleket qwjattı äli künge deyin ratifikaciyalamağandıqtan kelisim küşine enbegen. Atalğan 8 eldiñ qatarında AQŞ, Qıtay, Iran bar. Al Keñes odağı ıdırağannan keyin yadrolıq qarudı qısqartu turalı eñ iri äri mañızdı kelisim AQŞ pen Resey arasında 2011 jılı jasaldı. Bwl kelisim strategiyalıq qarulardı şekteytin eñ jaña şart retinde 2021 jılğa deyin jaramdı şart bolıp sanaladı.

Biıl 1 aqpanda AQŞ prezidenti Donal'd Tramp Reseymen jasasqan 30 jıldıq tarihı bar orta qaşıqtıqqa wşatın zımırandarğa qatıstı kelisimdi toqtatatının mälimdedi. Aq üy köp uaqıttan beri Reseydi qol qoyğan kelisimge qayşı qadamdar jasap, AQŞ jäne onıñ odaqtastarına qater töndiretin zımırandar men jüyelerdi jasap, qoldandı dep ayıptaydı.

NATO tarabı da Reseydiñ keybir qadamdarı Europa elderiniñ qauipsizdigine qater töndirip otır degendi alğa tartadı. Eki jaqtı kelisimniñ erejesine say, eger bir tarap kelisimnen bas tartsa, 6 aydan keyin kelisim tolıqtay küşin joyadı. Osığan baylanıstı, NATO müşeleri Reseyden altı ay işinde kelisimdi saqtap qaluğa, AQŞ-pen jaña kelisim jasauğa küş saludı talap etken. Degenmen, Mäskeu bwl turalı mälimdemesinde, AQŞ-tıñ atalğan kelisimnen birjaqtı şığıp ketui Reseydi öz qauipsizdigin qorğaudıñ jaña şaraların jasauğa mäjbürleydi degen.

Ayta keter bir jayt, Resey Federaciyasınıñ äskeri doktrinasınıñ 24 böliminde: «Resey özine jäne odaqtastarına qarsı yadrolıq qaru qoldanğan arandatuşa elge däl solay jauap beruge jäne Reseydiñ memlekettigine qauip töndiretin kez kelgen jağdayda yadrolıq qaru qoldanuğa qwqılı» delingen.

"The Qazaq Times"