اقش رەسەيدەن كۇدىكتەنىپ وتىر

اقش قورعانىس مينيسترلىگى رەسەي يادرولىق قارۋدى سىناقتان وتكىزۋى مۇمكىن دەپ كۇدىكتەنىپ وتىر. پەنتاگون بارلاۋ باسقارماسىنىڭ باسشىسى روبەرت ەشلي Reuters اگەنتتىگىنە بەرگەن سۇحباتىندا: «ماسكەۋ يادرولىق قۋاتى از قارۋدى سىناپ كورۋى مۇمكىن» – دەپ مالىمدەدى.

رەسمي ۋاشينگتون ماسكەۋ يادرولىق سىناققا مۇلدەم تىيىم سالاتىن قۇجات تالاپتارىن ورىنداماي وتىر دەيدى. 2000 جىلى ماسكەۋ يادرولىق سىناققا موراتوري جاريالانعانىمەن، روبەرت ەشليدىڭ ايتۋىنشا، رەسەيدىڭ يادرولىق قۋاتى از قارۋدى سىناپ كورۋگە تەحنيكالىق مۇمكىندىگى بار.

بۇۇ-عا مۇشە ەلدەر يادرولىق قارۋدى سىناقتان وتكىزبەۋگە 1996 جىلى ۋاعدالاسقان. سودان بەرى كەلىسىمگە 185 مەملەكەت قول قويدى. بىراق ۇيىمعا مۇشە 8 مەملەكەت قۇجاتتى ءالى كۇنگە دەيىن راتيفيكاتسيالاماعاندىقتان كەلىسىم كۇشىنە ەنبەگەن. اتالعان 8 ەلدىڭ قاتارىندا اقش، قىتاي، يران بار. ال كەڭەس وداعى ىدىراعاننان كەيىن يادرولىق قارۋدى قىسقارتۋ تۋرالى ەڭ ءىرى ءارى ماڭىزدى كەلىسىم اقش پەن رەسەي اراسىندا 2011 جىلى جاسالدى. بۇل كەلىسىم ستراتەگيالىق قارۋلاردى شەكتەيتىن ەڭ جاڭا شارت رەتىندە 2021 جىلعا دەيىن جارامدى شارت بولىپ سانالادى.

بيىل 1 اقپاندا اقش پرەزيدەنتى دونالد ترامپ رەسەيمەن جاساسقان 30 جىلدىق تاريحى بار ورتا قاشىقتىققا ۇشاتىن زىمىراندارعا قاتىستى كەلىسىمدى توقتاتاتىنىن مالىمدەدى. اق ءۇي كوپ ۋاقىتتان بەرى رەسەيدى قول قويعان كەلىسىمگە قايشى قادامدار جاساپ، اقش جانە ونىڭ وداقتاستارىنا قاتەر توندىرەتىن زىمىراندار مەن جۇيەلەردى جاساپ، قولداندى دەپ ايىپتايدى.

ناتو تارابى دا رەسەيدىڭ كەيبىر قادامدارى ەۋروپا ەلدەرىنىڭ قاۋىپسىزدىگىنە قاتەر ءتوندىرىپ وتىر دەگەندى العا تارتادى. ەكى جاقتى كەلىسىمنىڭ ەرەجەسىنە ساي، ەگەر ءبىر تاراپ كەلىسىمنەن باس تارتسا، 6 ايدان كەيىن كەلىسىم تولىقتاي كۇشىن جويادى. وسىعان بايلانىستى، ناتو مۇشەلەرى رەسەيدەن التى اي ىشىندە كەلىسىمدى ساقتاپ قالۋعا، اقش-پەن جاڭا كەلىسىم جاساۋعا كۇش سالۋدى تالاپ ەتكەن. دەگەنمەن، ماسكەۋ بۇل تۋرالى مالىمدەمەسىندە، اقش-تىڭ اتالعان كەلىسىمنەن بىرجاقتى شىعىپ كەتۋى رەسەيدى ءوز قاۋىپسىزدىگىن قورعاۋدىڭ جاڭا شارالارىن جاساۋعا ماجبۇرلەيدى دەگەن.

ايتا كەتەر ءبىر جايت، رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ اسكەري دوكتريناسىنىڭ 24 بولىمىندە: «رەسەي وزىنە جانە وداقتاستارىنا قارسى يادرولىق قارۋ قولدانعان ارانداتۋشا ەلگە ءدال سولاي جاۋاپ بەرۋگە جانە رەسەيدىڭ مەملەكەتتىگىنە قاۋىپ توندىرەتىن كەز كەلگەن جاعدايدا يادرولىق قارۋ قولدانۋعا قۇقىلى» دەلىنگەن.

"The Qazaq Times"