Keşe, 6 mamır küni Qıtaydıñ Sırtqı ister ministrligi mälimdeme jasap, AQŞ jäne Reseymen yadrolıq qarusızdanu turalı jaña kelissöz jürgizu turalı wsınıstı qabılday almaytının, yadrolıq qarusızdanu turalı üşjaqtı kelissözge qatıspaytının jetkizdi.

Qıtaydıñ SİM ökili Gıñ Şuañ düysenbi küngi baspasöz mäslihatında, Qıtay biligi kez-kelgen eldiñ Qıtaydıñ qaru-jarağın baqılauına qarsı ekenin, yadrolıq qarusızdanu isin iri yadrolıq arsenalğa ie elder arqılı jüzege asıru kerektigin aytqan.

Ötken aptada AQŞ prezidenti Tramp pen Resey prezidenti Putin telefonda yadrolıq qaru turalı jaña kelissöz jürgizu turalı talqılağan. Söylesu kezinde yadrolıq qaru turalı jaña kelissözge Qıtaydı da qatıstıru turalı közqarastarın ortağa salğan. Qazir Resey, AQŞ jäne Qıtay älemdegi eñ iri yadrolıq derjava sanaladı. Üş el arasında yadrolıq qarudı qısqartu nemese yadrolıq qarusızdanu turalı kelisssözderdiñ boluı älem üşin asa mañızdı.

Keñes odağı ıdırağannan keyin yadrolıq qarudı qısqartu turalı eñ iri äri mañızdı kelisim Resey men AQŞ arasında 2011 jılı jasaldı. Bwl kelisim strategiyalıq qarulardı şekteytin eñ jaña şart retinde 2021 jılğa deyin jaramdı şart bolıp sanaladı. Eger taraptar kelisimin berip jatsa kelisim jalğastı 5 jılğa wzartılmaq.

Al, biıl 1 aqpan küni AQŞ prezidenti Donal'd Tramp Reseymen jasasqan 30 jıldıq tarihı bar orta qaşıqtıqqa wşatın zımırandarğa qatıstı kelisimdi toqtatatının mälimdedi. Kelesi küni Qwrama Ştat atalğan kelisimnen tolıqtay şığıp ketti. AQŞ-tıñ NATO-dağı odaqtastarı Tramptıñ şeşimin «Tolıq qoldaytının» bildirdi. Aq üy köp uaqıttan beri Reseydi qol qoyğan kelisimge qayşı qadamdar jasap, AQŞ jäne onıñ odaqtastarına qater töndiretin zımırandar men jüyelerdi jasadı jäne qoldandı dep ayıptaydı.

Qwrama Ştattıñ atalğan kelisimnen bas tartqannan keyin, NATO müşeleri türli pikirde bolğan. Keyin birlesken mälimdemede bir auızdan AQŞ-tıñ şeşimin qoldap şıqtı. Olar jäne Reseydiñ keybir qadamdarı NATO-ğa müşe Europa elderiniñ qauipsizdigine qater töndirip otır degendi alğa tartqan. Eki jaqtı kelisimniñ erejesine say, eger bir tarap kelisimnen bas tartsa, 6 aydan keyin kelisim tolıqtay küşin joyadı. Osığan baylanıstı, NATO müşeleri Reseyden altı ay işinde kelisimdi öltirmey saqtap qaluğa, AQŞ-pen jaña kelisim tüzuge küş saluın ötiniş etken.

Degenmen, Resey tarabı qatqıl jauap berip otırğanı bayqaladı. Mäskeu bwl turalı mälimdemesinde, AQŞ-tıñ atalğan kelisimnen birjaqtı şığıp ketui Reseydi öz qauipsizdigin qorğaudıñ jaña şaraların jasauğa mäjbürleytini aytqan. Al, Qıtaydıñ strategiyalıq qarular turalı jaña kelissözge qatısqısı kelmeui de mäseleni qiındatıp jibermek. Bwl şın mänisinde älemniñ bolaşaq qauipsizdigi men beybitşiligine tikeley qatıstı deuge boladı.

“The Qazaq Times”