Twtqınğa tüsken jihadşılar kürdterdiñ basın qatıruda. Foto: AFP.

Süriyanıñ soltüstigindegi kürd küşteri «Islam memleketi» terrorlıq tobınıñ twtqınğa tüsken müşelerin jauapqa tartatın halıqaralıq sot qwrudı talap etude. Bwl turalı Kürd adminstraciyasınıñ müşesi Abdul Karim Omar BBC-ge jasağan mälimdemesinde aytqan.

Ötken aptada «Süriyanıñ demokratiyalıq küşteri» AQŞ äue küşteriniñ  jäne Kürd qarulı küşteriniñ qoldauında «Islam memleketi» wyımı baqılauındağı soñğı twraqtı talqandadı. Kürd qarulı toptarı qolğa tüsirgen jihadşılar arasında 50-den astam elden kelgen mıñnan astam şeteldikter bar. Bwl elderdiñ köbi öz azamattarın keri qaytarudan bas tartuda.

Jıl basında twtqındalğan 5 mıñğa juıq jihadşı abaqtılar men lagerlerde wstaluda. Al, äyelder men balalar arnayı ortalıqtarğa jetkizilgen. Habarğa qarağanda, soñğı şayqasta qolğa tüsken jihadşılardıñ otbası müşeleriniñ sanı 9 mıñnan asadı. Balalardıñ köbi kürdter jağınan qwrılğan äl-Holdogu lagerinde baqılauda. 20 mıñ adamğa arnalğan bwl lagerde qazir 70 mıñğa juıq adam bar.

Düysenbi küni AQŞ-tıñ Süriya isi jönindegi arnayı ökili Jeyms Jefferi bwl turalı mälimdeme jasap, bir jaylı etu jwmısınıñ negizgi bağıtı twtqındalğan jihadşılardı öz elderine qaytaru ekenin ayttı. Ol jäne  qazirşe halıqaralıq sot qwru isi talqığa salınbağanın aytqan.

Halıqaralıq täjribede mwnday sottardıñ qwrıluı dau-damayğa wlasqanı bar. 1990 jılı Bosniyada, 1994 jılı Ruandada qwrılğan halıqaralıq sot tabıstı bolmadı. 2002 jıldan beri Gagadağı sot jwmıs istep keledi. Alayda, Süriya bwl elaralıq sottıñ şeşimin moyındağan emes. Onıñ üstine sarapşılar qazirgi Süriya jağdayında, äsirese eldiñ soltüstik-şığısına halıqaralıq sot qwru mümkin emes ekenin aytadı.

Bwnıñ da köptegen sebebi bar, sonıñ biri – Kürd administraciyası. Bwl resmi wyım nemese ükimet retinde halıqaralıq deñgeyde moyındalmağan. Türkiya, Süriya, Iran, Irak onıñ resmi moyındaluına tis-tırnağımen qarsı. Ekinşiden, halıqaralıq sot qwru köp uaqıttı aladı. Bwdan basqa da tolıp jatqan sebepter jetkilikti.

Orta Aziyada Qazaqstan ğana bwrınğı öz azamattarın elge qaytaruğa nietti. Qırğız ben özbek biliginiñ bwğan qwlqı az. Jıl basında Qazaqstan tarabı 50-ge juıq azamatın elge qaytarıp keldi. Olardıñ 30 bala jäne 11 äyel bar. Endigi bastı mäsele olardı qalay tärbieleu jäne ekstremizmniñ taraluın qalay tizgindeu? Bwl turasında Qazaqstan özindik täjiribelerdi qoldanuda. Degenmen, körşiles elderdiñ Süriyağa ketken jihadşıları da elimizge jaña qauip boluı da mümkin.

“The Qazaq Times”