Foto: https://bbci.co.uk

AQŞ prezidenti Donal'd Tramp Kongreste eldegi jağday turalı (State of the Union) joldau jasadı.

Jıl sayınğı joldaumen salıstırğanda, bwl jolı respublikaşıldarğa arnalğan twraqtı ovaciyalardı qosa alğanda, bir jarım sağat işinde ekonomikalıq mäsele, işki sayasat jäne köptegen sırtqı problemalar – onıñ işinde Reseymen qarım-qatınas jağdayı aytıldı. Tramp prezidenttik qızmetine kirisken sätten bastap birinşi ret Kongress aldında joldau jasadı. «Men bayandaytın mäseleler respublikalıq nemese demokratiyalıq bolıp bölinbeydi. Bwl – jalpı Amerika halqınıñ jağdayı, biz üşin kün tärtibinde twrğan mäseleler», – dedi Tramp.

Reseymen zımıran kelisimi turalı şart

Ötken aptada AQŞ 1987 jılı qol qoyılğan zımıran kelisiminen şığu turalı mälimdeme jasadı. Resey jauap retinde şartqa qatısudı toqtata twratının aytqan. Mälimdemede Tramp AQŞ-tıñ şarttağı barlıq erejeler men qağidalardı wstanğanın, al Reseydiñ bwl şarttı öreskel bwzğanın basa ayttı. «Bälkim, biz bwl şartqa Qıtay men özge de elderdi qosıp, jaña şart jasau turalı kelisimge kele alarmız. Bälkim, joq. Mwnday jağdayda biz olardı şığın kölemi boyınşa da, innovaciya boyınşa da basıp ozamız», – dedi ol.

Bwğan deyin Qıtay Sırtqı ister ministrligi Uaşingtonğa barlıq kelispeuşilikterdi dialog arqılı şeşip, zımıran kelisimen şıqpau turalı wsınıs bildirgen.

AQŞ – KHDR ekinşi sammiti

Tramp AQŞ pen KHDR arasındağı ekinşi sammittiñ ötetin künin jariyaladı. Amerikalıq köşbasşı 27-28 aqpanda V'etnamda Kim Çen Inmen kezdesetin boldı.

Eki el köşbasşılarınıñ birinşi kezdesui 2018 jıldıñ mausım ayında ötti. Sammittiñ qorıtındısı boyınşa jasalğan birlesken mälimdemede KHDR Korey tübeginiñ denuklearizaciyasına wmtıluğa dayın ekendigin jariyaladı.

Seysenbide Kongress aldında söz söylegen Tramp: «Eger meni prezident retinde saylamasa, biz qazir Soltüstik Koreyamen soğıs jağdayında bolar edik dep esepteymin», – dep mälimdedi. Prezident qazir Kim Çen Inmen arada ıntımaqtastıq baylanısta ekendigin ayttı.

Tergeu men zertteu

«Soğıs pen tergeu jürip jatqan jerde beybitşilik pen zañnamanıñ boluı mümkin emes», – dedi Tramp öz sözinde. Ol 2016 jılı amerikandıq saylauğa Reseydiñ aralasuı turalı Robert Myullerdiñ tergeuine de toqtalıp ötti.

Jeltoqsanda AQŞ prezidentiniñ advokatı Maykl Koen qamauğa alınğan bolatın. Tergeu nätijesinde ol qarjılıq mahinaciya men banktik jımqıru isi boyınşa kinäli dep tanıldı.

Tramp bwl jolı mälimdemesinde AQŞ-tıñ 37-şi prezidenti Riçard Niksonnıñ daulı oqiğasın mısalğa alıp, «Uotergeyttiñ bir jılı jetkilikti dep esepteymin» – dedi.

Venesuela

Kongreske mälimdemesi barısında Tramp Venesuela oppoziciyasına qoldau bildiretinin ayttı. «Biz Venesuela halqınıñ erkindikke degen wmtılısın qoldaymız jäne socialistik sayasatı kesirinen Oñtüstik Amerikadağı eñ bay wltqa qayğı-qasiret äkelgen Maduro rejiminiñ qatıgezdigin ayıptaymız», – dedi.

Bwl mälimdemeni amerikandıq prezident Venesuelada jalğasıp jatqan narazılıqqa qatıstı jasadı. Mäselen, ötken senbide Karakas köşelerine Nikolas Maduronı da, oppozicioner Huana Guaydonı da qoldaytın opponentter ereuilge şıqtı. Köp wzamay AQŞ, Kanada jäne Europalıq Odaq elderi Guaydonı Venesuelanıñ legitimdi  basşısı dep tanıdı.

Meksika: Dual dauı

Tramp söziniñ edäuir böligi zañsız köşi-qonğa qatıstı boldı. Ol Meksikamen şekarada «Latın Amerikası elderiniñ zañsız köşi-qon jolına tosqauıl bolu üşin» dual qwrılısın bastauğa nietti ekenin mälimdedi. Öz sözinde Tramp milliondağan zañdı migranttar AQŞ-ta amerikandıq zañdardı qwrmettep jäne saqtay otırıp, amerikalıq qoğamdı bayıtadı dep mälimdedi. Ol zañdı köşip-qonuşılar sanınıñ köbeyuin jaqtaytının atap ötti: «Biraq olar zañdı jolmen kelui tiis. Barlığı zañ ayasında jüzege asadı. Bizdiñ azamattarğa degen şeksiz mahabbatpen men sizderden bizdiñ oñtüstik şekaramızdı qorğaudı swraymın», – dedi Aq üy basşısı.

25 qañtarda Donal'd Tramp 35 künge sozılğan rekordtı şatdaundı toqtattı. 9-11 qañtarda ABC jäne Washington Post tapsırısı boyınşa jürgizilgen saualnamağa säykes, amerikalıqtardıñ 42%-ı qabırğa qwrılısın bastauğa qoldau bildirgen.

Tramp Meksikamen şekarada qabırğa salu jobasına 5,7 mlrd dollar bölu turalı wsınıs bildirgen bolatın. Biraq, Kongrestegi demokrattar qabırğanıñ qwrılısın qarjılandırudan bas tarttı. Osığan deyin qabırğa jobasın kişi Djordj Buş jüzege asıruğa tırısqan. Nätijesinde wzındığı 650 mil' (1000 kilometrge juıq) dual qoyıldı.

"The Qazaq Times"