ترامپتىڭ كونگرەسس جولداۋى: رەسەيمەن كەلىسىمشارت، ميگراتسيا جانە دۋال داۋى

اقش پرەزيدەنتى دونالد ترامپ كونگرەستە ەلدەگى جاعداي تۋرالى (State of the Union) جولداۋ جاسادى.

جىل سايىنعى جولداۋمەن سالىستىرعاندا، بۇل جولى رەسپۋبليكاشىلدارعا ارنالعان تۇراقتى وۆاتسيالاردى قوسا العاندا، ءبىر جارىم ساعات ىشىندە ەكونوميكالىق ماسەلە، ىشكى ساياسات جانە كوپتەگەن سىرتقى پروبلەمالار – ونىڭ ىشىندە رەسەيمەن قارىم-قاتىناس جاعدايى ايتىلدى. ترامپ پرەزيدەنتتىك قىزمەتىنە كىرىسكەن ساتتەن باستاپ ءبىرىنشى رەت كونگرەسس الدىندا جولداۋ جاسادى. «مەن باياندايتىن ماسەلەلەر رەسپۋبليكالىق نەمەسە دەموكراتيالىق بولىپ بولىنبەيدى. بۇل – جالپى امەريكا حالقىنىڭ جاعدايى، ءبىز ءۇشىن كۇن تارتىبىندە تۇرعان ماسەلەلەر»، – دەدى ترامپ.

رەسەيمەن زىمىران كەلىسىمى تۋرالى شارت

وتكەن اپتادا اقش 1987 جىلى قول قويىلعان زىمىران كەلىسىمىنەن شىعۋ تۋرالى مالىمدەمە جاسادى. رەسەي جاۋاپ رەتىندە شارتقا قاتىسۋدى توقتاتا تۇراتىنىن ايتقان. مالىمدەمەدە ترامپ اقش-تىڭ شارتتاعى بارلىق ەرەجەلەر مەن قاعيدالاردى ۇستانعانىن، ال رەسەيدىڭ بۇل شارتتى ورەسكەل بۇزعانىن باسا ايتتى. «بالكىم، ءبىز بۇل شارتقا قىتاي مەن وزگە دە ەلدەردى قوسىپ، جاڭا شارت جاساۋ تۋرالى كەلىسىمگە كەلە الارمىز. بالكىم، جوق. مۇنداي جاعدايدا ءبىز ولاردى شىعىن كولەمى بويىنشا دا، يننوۆاتسيا بويىنشا دا باسىپ وزامىز»، – دەدى ول.

بۇعان دەيىن قىتاي سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى ۋاشينگتونعا بارلىق كەلىسپەۋشىلىكتەردى ديالوگ ارقىلى شەشىپ، زىمىران كەلىسىمەن شىقپاۋ تۋرالى ۇسىنىس بىلدىرگەن.

اقش – كحدر ەكىنشى ءسامميتى

ترامپ اقش پەن كحدر اراسىنداعى ەكىنشى ءسامميتتىڭ وتەتىن كۇنىن جاريالادى. امەريكالىق كوشباسشى 27-28 اقپاندا ۆەتنامدا كيم چەن ىنمەن كەزدەسەتىن بولدى.

ەكى ەل كوشباسشىلارىنىڭ ءبىرىنشى كەزدەسۋى 2018 جىلدىڭ ماۋسىم ايىندا ءوتتى. ءسامميتتىڭ قورىتىندىسى بويىنشا جاسالعان بىرلەسكەن مالىمدەمەدە كحدر كورەي تۇبەگىنىڭ دەنۋكلەاريزاتسياسىنا ۇمتىلۋعا دايىن ەكەندىگىن جاريالادى.

سەيسەنبىدە كونگرەسس الدىندا ءسوز سويلەگەن ترامپ: «ەگەر مەنى پرەزيدەنت رەتىندە سايلاماسا، ءبىز قازىر سولتۇستىك كورەيامەن سوعىس جاعدايىندا بولار ەدىك دەپ ەسەپتەيمىن»، – دەپ مالىمدەدى. پرەزيدەنت قازىر كيم چەن ىنمەن ارادا ىنتىماقتاستىق بايلانىستا ەكەندىگىن ايتتى.

تەرگەۋ مەن زەرتتەۋ

«سوعىس پەن تەرگەۋ ءجۇرىپ جاتقان جەردە بەيبىتشىلىك پەن زاڭنامانىڭ بولۋى مۇمكىن ەمەس»، – دەدى ترامپ ءوز سوزىندە. ول 2016 جىلى امەريكاندىق سايلاۋعا رەسەيدىڭ ارالاسۋى تۋرالى روبەرت ميۋللەردىڭ تەرگەۋىنە دە توقتالىپ ءوتتى.

جەلتوقساندا اقش پرەزيدەنتىنىڭ ادۆوكاتى مايكل كوەن قاماۋعا الىنعان بولاتىن. تەرگەۋ ناتيجەسىندە ول قارجىلىق ماحيناتسيا مەن بانكتىك جىمقىرۋ ءىسى بويىنشا كىنالى دەپ تانىلدى.

ترامپ بۇل جولى مالىمدەمەسىندە اقش-تىڭ 37-ءشى پرەزيدەنتى ريچارد نيكسوننىڭ داۋلى وقيعاسىن مىسالعا الىپ، «ۋوتەرگەيتتىڭ ءبىر جىلى جەتكىلىكتى دەپ ەسەپتەيمىن» – دەدى.

ۆەنەسۋەلا

كونگرەسكە مالىمدەمەسى بارىسىندا ترامپ ۆەنەسۋەلا وپپوزيتسياسىنا قولداۋ بىلدىرەتىنىن ايتتى. «ءبىز ۆەنەسۋەلا حالقىنىڭ ەركىندىككە دەگەن ۇمتىلىسىن قولدايمىز جانە سوتسياليستىك ساياساتى كەسىرىنەن وڭتۇستىك امەريكاداعى ەڭ باي ۇلتقا قايعى-قاسىرەت اكەلگەن مادۋرو رەجيمىنىڭ قاتىگەزدىگىن ايىپتايمىز»، – دەدى.

بۇل مالىمدەمەنى امەريكاندىق پرەزيدەنت ۆەنەسۋەلادا جالعاسىپ جاتقان نارازىلىققا قاتىستى جاسادى. ماسەلەن، وتكەن سەنبىدە كاراكاس كوشەلەرىنە نيكولاس مادۋرونى دا، وپپوزيتسيونەر حۋانا گۋايدونى دا قولدايتىن وپپونەنتتەر ەرەۋىلگە شىقتى. كوپ ۇزاماي اقش، كانادا جانە ەۋروپالىق وداق ەلدەرى گۋايدونى ۆەنەسۋەلانىڭ لەگيتيمدى  باسشىسى دەپ تانىدى.

مەكسيكا: دۋال داۋى

ترامپ ءسوزىنىڭ ەداۋىر بولىگى زاڭسىز كوشى-قونعا قاتىستى بولدى. ول مەكسيكامەن شەكارادا «لاتىن امەريكاسى ەلدەرىنىڭ زاڭسىز كوشى-قون جولىنا توسقاۋىل بولۋ ءۇشىن» دۋال قۇرىلىسىن باستاۋعا نيەتتى ەكەنىن مالىمدەدى. ءوز سوزىندە ترامپ ميلليونداعان زاڭدى ميگرانتتار اقش-تا امەريكاندىق زاڭداردى قۇرمەتتەپ جانە ساقتاي وتىرىپ، امەريكالىق قوعامدى بايىتادى دەپ مالىمدەدى. ول زاڭدى كوشىپ-قونۋشىلار سانىنىڭ كوبەيۋىن جاقتايتىنىن اتاپ ءوتتى: «بىراق ولار زاڭدى جولمەن كەلۋى ءتيىس. بارلىعى زاڭ اياسىندا جۇزەگە اسادى. ءبىزدىڭ ازاماتتارعا دەگەن شەكسىز ماحابباتپەن مەن سىزدەردەن ءبىزدىڭ وڭتۇستىك شەكارامىزدى قورعاۋدى سۇرايمىن»، – دەدى اق ءۇي باسشىسى.

25 قاڭتاردا دونالد ترامپ 35 كۇنگە سوزىلعان رەكوردتى شاتداۋندى توقتاتتى. 9-11 قاڭتاردا ABC جانە Washington Post تاپسىرىسى بويىنشا جۇرگىزىلگەن ساۋالناماعا سايكەس، امەريكالىقتاردىڭ 42%-ى قابىرعا قۇرىلىسىن باستاۋعا قولداۋ بىلدىرگەن.

ترامپ مەكسيكامەن شەكارادا قابىرعا سالۋ جوباسىنا 5,7 ملرد دوللار ءبولۋ تۋرالى ۇسىنىس بىلدىرگەن بولاتىن. بىراق، كونگرەستەگى دەموكراتتار قابىرعانىڭ قۇرىلىسىن قارجىلاندىرۋدان باس تارتتى. وسىعان دەيىن قابىرعا جوباسىن كىشى دجوردج بۋش جۇزەگە اسىرۋعا تىرىسقان. ناتيجەسىندە ۇزىندىعى 650 ميل (1000 كيلومەترگە جۋىق) دۋال قويىلدى.

"The Qazaq Times"