Büginde mañızdı məseleniñ birine aynalğan dəri-dərmek bağasınıñ ala-qwlalığı jwrtşılıqtı alañdatadı. Teñge qwnsızdanğan sayın, eldegi farmacevtikalıq önimderdiñ bağası da şarıqtap twr. Qaladağı birneşe därihanalardı salıstıra otırıp osınday şeşimge keldik. Al özge de memlekettermen salıstırğanda otandıq preparattardıñ qwnı eki-üş esege joğarı. Sol sebepti twrğındar däri aluğa qıruar qarjı jwmsaydı.

Sandar söyleydi

Qazaqstanda farmacevtikalıq dərilerdi şığaratın ülkendi-kişili 79 kompaniya men däriniñ 8 mıñğa juıq türi tirkelgen. Biraq tüpnwsqalıq farmacevtikalıq önimder äli künge deyin öndirilmeydi. Basım böligi Germaniya, Franciya, Reseyden jetkiziledi. Däri-därmektiñ 95 payızğa juığı, al farmacevtika öndirisiniñ 61 payızı sırttan alınadı. Şetelden jetkizildi degen söz, däri qwnı da özge valyutamen belgilenedi degendi bildiredi. Bıltır elimizde farmacevtikalıq narıqtağı aqşa aynılımı 458 mlrd teñge bolsa, onıñ 277 mlrd teñgesi (60%) halıqtıñ qarjısınan qwralğan. «Vi-ORTIS» kompaniyası jürgizgen marketingtik zertteulerge say, 2017 jılı qañtar men mamır aralığında Qazaqstanda zeñ auruların emdeuge arnalğan dərilerdiñ sanı 617 776 qaptama, 925,3 mln teñge bolıptı. Bwl dərilerdiñ barlığı derlik sırttan əkelingen, al otandıq preparattardıñ ülesi tek qana 3%.

Otandıq farmöndiruşilerdiñ basım böligi importtıq şikizat negizinde qarapayım dərilik zattar – galendi preparattar, anti-septikter (qaynatpalar, twnbalar) şığarumen aynalısadı.

Biz aytpasaq...

Osı jıldıñ qañtar ayında QR Densaulıq saqtau ministri Eljan Birtanov qazaqstandıqtardı tegin därimen qamtamasız etudi basşılıqqa alğanın aytqan bolatın. Qazirgi künde byudjet aqşasınıñ jöndi ünemdelmeuine baylanıstı bwl is öz şegine jete qoymadı. Jüyeli iste naqtı nätije boluı üşin otandıq farmacevtikanıñ öndiristik sektorın qwru məselesin qolğa alğan jön. Bwl – joğarı tehnologiyanı qajet etetin jəne qımbatqa tüsetin kürdeli sala. Esesine, sırtqı saudada iri jetistikke qol jetkizuge boladı. Düniejüzilik densaulıq saqtau wyımı wsınğan körsetkiş boyınşa Qazaqstandağı farmönimder öndiru deñgeyi eki ese tömen. Damığan elder dəri-dərmektiñ 65-90% özderi öndiredi. Demek, memleket qarajatı import pen eksportqa jäne menşikti farmacevtika önerkəsibiniñ damuına jwmsaladı. Bwl körsetkiş Ispaniyada – 63, Franciyada – 54, Izrail'de – 42, Reseyde – 35, Belorussiyada – 25, Gruziyada –20, Latviyada 15 payızdı qwrap otır.

Qalalar men audan, auıl-aymaqta ornalasqan därihanalardağı preparattar bağasınıñ ayırmaşılıqtarı 15-25%-ğa deyin. Eger qanday da bir därige tapşılıq tuındasa, üsteme bağa tipti joğarılap ketedi. Mäselen, twmaudı emdeuge arnalğan «Flukonazol» 100 mg № 10 qalada 555 teñge bolsa, auıl-aymaqtarda 600-den asadı. Onımen qosa, bir jılda halıqtıñ 120-130 mln teñgesi jasandı däri-därmekke ketedi eken. Bwl – tayaqtıñ ekinşi wşı. Sapasız, jasandı därini satılımğa şığarğanı üşin Wlıbritaniyanıñ qılmıstıq atqaru jüyesi jazıqtılardı bas bostandığınan ayıradı. Al AQŞ pen Franciyada satılımğa şığarğan kompaniyalarğa 2 million dollar köleminde ayıppwl salu turalı zañ jobası bar. Ökinişke oray, bizde qatañ qağida, «qoy deytin qoja» bolmay twr.

«Mikroskoptağı bağa»

Därilerdiñ şektik bağasımen qatar, köşirme nwsqasınıñ bar ekenin qaperde wstağan jön. Mısalı, bir auruğa qatıstı däri birneşe ataumen satıluı mümkin. Bağa ayırmaşılıqtarı ärtürli bolğanmen, qwramı wqsas. Därilerdiñ receptisi birdey bolsa da, ärtürli farmacevtikalıq kompaniyalar öndiredi. Öndiru barısında är kompaniya därige dämdi komponentter qosıp, limon qabığımen närlendiredi. Bwl ädis preparattardıñ narıqta erekşelene tüsui men qwnınıñ ösui üşin jasaladı. Alğaşqı bolıp aynalımğa engizilgen tüpnwsqalar köşirmeden qımbat. Biraq, tüpnwsqa därini basqa köşirmemen därigerdiñ rwqsatınsız auıstıruğa bolmaydı.

Tömendegi kestede köşirme-däriler men bağa ayırmaşılığı körsetilgen.

Däri-därmektiñ belgili bir sırqatqa qoldanıluı Halıqaralıq patenti joq däriler nemese därmektiñ qwramı   Qımbat bağalı nwsqa Bağa

tg

 Arzan bağalı  nwsqa Bağa

tg
Allergiyanı emdeu Loratadin Klaritin, 10 mg, 7 tabl. 1550 Lomilan, 10 mg, 10 tabl. 1250
Klaridol, 10 mg, 7 tabl. 1100
Loratadin-Verte, 10 mg,
10 tabl.		 850
Cetirizin Zirtek, 10 mg, 7 tabl. 1750 Cetrin, 10 mg, 20 tabl. 1080
Parlazin, 10 mg, 7 tabl. 700
Küyik şalğan jerdi emdeu üşin Dekspantenol Bepanten, krem, 5%, 30 g 1200 Pantenol, krem, 5%, 35 g 1100
Twmaudı emdeuge arnalğan Terbinafin  Lamizil, gel', 1%, 15 g 3500 Terbizil, gel', 1%, 15 g 1750
Ekzifin, gel', 1%, 10 mg 1000
Itrakonazol Orungal, 100 mg,
14 kapsulalı		 17000 Rumikoz, 100 mg, 14 kapsul 6000
Teknazol, 100 mg, 15 kapsul 5200
Eszol, 100 mg, 10 tabl. 3000
Flukonazol Diflyukan, 150 mg, 1 tabletka 5150 Mikosist, 150 mg, 1 tabl. 2300
Mikomaks, 150 mg, 1 kapsula 1700
Flukonazol, 150 mg, 1 tabl. 550
Köz auruların emdeu Deksametazon Maksideks, tamşıları, 0,1%, 5 ml 850 Medeksol, tamşıları, 0,1%,  5 ml 740
Deksametazon, tamşıları, 0,1%, 10 ml 200
Tamaqtanuğa qatıstı emdelu Pankreatin Mezim, 3500 ED, 80 tabl. 600 Pankreatin, 3500 ED, 60 tabletka 210
Panzinorm Kreon 10000, 150 mg, 20 kapsulalı 2350 Panzinorm 10000, 150 mg, 21 tabletka 1200
Omeprazol Omez, 20 mg, 30 tabl. 1700 Ul'top, 20 mg, 28 tabletka 450
Omikap, 20 mg, 30 kapsulalı 300
Omeprazol-akos, 20 mg, 30 tabletka 210
Ranitidin Ranisan, 150 mg, 20 tabl. 500 Ranitidin-akos, 150 mg, 20 tabletka 80
Domperidon Motilium, 10 mg, 30 tabletka 2700 Damelium, 10 mg, 30 tabletka 1300
Motinorm, 10 mg, 30 tabletka 1250
Dompi, 10 mg, 30 tabletka 780
Teri aurularınan emdelu Betametazon i salicil qışqılı Diprosalik, jaqpa may, 30 g 4100 Belosalik, jaqpa may, 30 g 1800
Därumender Tiamina hlorid (V 1), piridoksina gidrohlorid (V6), cianokobalamin (V 12) Neyromul'tivit, 20 tabletka 1350 Pentovit, 50 tabletka 410
Tamır jaraqatın emdeu Simvastatin Zokor, 20 mg, 28 tabletka 3100 Vazilip, 20 mg, 28 tabl. 2500
Simvor, 20 mg,  28 tabletka 2200
Simvasterol, 20 mg, 28 tabletka 2050
Verapamil Izoptin, 40 mg, 50 tabletka 1400 Verapamil, 40 mg, 50 tabletka 300
Izorbida mononitrat Olikard, 40 mg, 20 kapsulalı 2250 Monokard, 40 mg, 30 tabl. 970
Monosan,  40 mg, 30 tabl. 850
Acetilsalicil qışqılı Aspirin-kardio, 100 mg, 30 tabl. 820 Godasal, 100 mg, 60 tabl. 530
Rozuvastin Krestor, 10 mg, 28 tabl. 5600 Roksera, 10 mg, 30 tabl. 3000
Mertenil, 10 mg, 30 tabl. 2800
Lipozit, 10 mg, 30 tabl. 2000
Qan qısımın tüsiru Nifedipin Korinfar retard, 20 mg, 30 tabl. 1100 Kordipin retard, 20 mg, 30 tabl. 700
Nifedipin, 10 mg, 50 tabl. 400
Biseprolol Konkor, 5 mg, 30 tabl. 1250 Koronal, 5 mg, 30 tabl. 1000
Niperten, 5 mg, 30 tabl. 900
Biseprolol, 5 mg, 30 tabl. 530
Enalapril Enap, 10 mg, 20 tabl. 910 Enam, 10 mg, 20 tabl. 770
Karlon, 10 mg, 20 tabl. 320
Enalapril-akos, 20 mg, 20 tabl. 70
Amlodipin Norvaks, 10 mg, 30 tabl. 7050 Normodipin, 10 mg, 30 tabl. 4900
Tenoks, 5 mg, 30 tabl. 3000
Koronim, 10 mg, 20 tabl. 2200
Amlodipin Kanon, 10 mg, 30 tabl. 900
Lozartan Lozap, 50 mg, 30 tabl. 2280 Lorista, 50 mg, 28 tabl. 2070
Sentor, 50 mg, 30 tabletka 1070
Insul'tti emdeu Klopidogrel Klopidogrel    Plaviks, 75 mg, 14 tabl. 8150 Zilt, 75 mg, 28 tabletka 4700
Bauırdı emdeu Ursodeoksihol qışqılı Ursofal'k,  250 mg, 10 kapsulalı 7580 Ursosan, 250 mg, 10 kapsulalı 1150
Tiloron Lavomaks, 125 mg, 12 tabletka 5200 Amiksin, 125 mg, 10 tabletka 4000

"The Qazaq Times"