Bügin Talğar audanına qarastı Jañalıq eldi mekeninde Almatı oblısınıñ halqı sayasi quğın – sürgin qwrbandarına tağzım etti.

«1917-1938 jıldar aralığında bolğan sayasi quğın –sürgin jäne aşarşılıq qwrbandarın eske alu» şarasına Almatı oblısınıñ äkimi Amandıq Batalov, QR sayasi quğın – sürginge wşırağandar qauımdastığınıñ törağası Jwmabek Aşuwlı, respressiya qwrbanı, aqın, qoğam qayratkeri İliyas Jansügirovtıñ wlı Sayat Jansügirov jäne respublikalıq «Ädilet» qoğamdıq birlestiginiñ törağası Änes Ğarifolla qatıstı. Şara barısında sayasi quğın – sürgin qwrbandarına qwran bağıştalıp, as berildi. Bwdan bölek oblıs äkimi Jañalıq auılında salınıp jatqan quğın – sürgin qwrbandarına arnalğan mwrajay qwrılısımen tanıstı.

Almatı oblısınıñ äkimi  Amandıq Batalov. Foto: QT

Jañalıq auılında 2001 jılı aşılğan eskertkiştiñ salınu tarihı men ötken ğasırda qazaq halqınıñ basınan ötken näubet jöninde ğalım, tarih ğılımdarınıñ kandidatı Beybit Qoyşıbaev bılay dedi:

Tarihşı, Beybit Qoyşıbaev. Foto: QT

«Bwl jer Keñes Odağınıñ twsında «daça» qwrılısına berilgen. Qwrılıs barısında bwl jerden adamnıñ bas süyegi tabılğan. Süyekterdi tapqan KGB ardagerleri 1990 jıldıñ kökteminde «Ädilet» qoğamına habarlasqan. Sodan zertteu jwmıstarı bastalıp, «Ädilet» qoğamınıñ adamdarı qwzırlı organdarmen birlese otırıp bwl jerden üş qap adamnıñ süyegin tapqan. Sodan sot medicinalıq saraptama jwmıstarınıñ qorıtındısı boyınşa bwl jerge 1937 jılı atılğan adamdardıñ süyekteri kömilgendigi anıqtalğan. Aşarşılıq degen qazaqtıñ ömirindegi ülken tragediya. Biz täuelsizdik alğan jılı Joğarı Keñes "wjımdastıru tarihın" zertteuge arnalğan ülken komissiya qwrğan. Bwl komissiya öte jaqsı jwmıs istedi. Nätijesinde komissiya müşeleri «1931-1933 jıldarı köşpendilerge qarsı genocid jasaldı» - degen qorıtındı şığardı. Biraq sol qorıtındı ükimet tarapınan maqwldanbay «genocid» degen wğım aytılğan joq. 1992 jıldan bastap 31 mamır aşarşılıq qwrbandarın eske alu küni bolıp belgilengen. Biraq ükimet 1997 jılğa deyin bir de bir ret resmi atap ötken joq. Sebebi onı jasıratını joq ükimet aramızdağı orıstardan jasqandı, irgemizdegi Mäskeuden jasqandı. Biraq biz aytamız bwl dwrıs emes dep. Öytkeni oğan orıs ta kinäli emes, qazirgi Mäskeudiñ de kinäsi joq, demokratiyalıq Reseydiñ de kinäsi joq. Mäsele ötken jüyede, bolşeviktik jüyede. Ol memleket joq qoy qazir. Onıñ qılmısın aytu kerek».

Foto: QT

1918-1938 jıldarı aralığında qazaq dalasında aşarşılıq pen repressiya saldarınan 3 millionnan astam adam köz jwmğan. Onıñ işinde sayasi quğın – sürgin körip, atu jazasına kesilgen bes mıñğa juıq adam däl osı Jañalıq auılında jerlengen.

“The Qazaq Times”