Qıtay basşısı Trampqa jol berdi. Foto: Washington Examiner.

Älemniñ eki eñ iri ekonomika alıbınıñ ortasında asa qauipti «sauda soğısı» bwrq ete tüskeli twrğan kezde, Qıtay basşısı bir qadam artqa şeginip, Trampqa jol berdi. QHR törağası Şi Jinpiñ (Xi Jinping) jaqındağı mälimdemesinde, «qarusız soğıs» däuirinde qalıptasqan dağdılı közqarastan alıstau kerektigin alğa tartıp, resmi Beyjiñ şeteldermen sauda qarım-qatınasın damıtuğa nietti ekenin bildirdi. Esteriñizde bolsa osığan deyin AQŞ pen Qıtay arasında sauda sayasatı, keden jäne salıq tölemderi turalı pikir qayşılığı bolıp, onıñ soñı kölemdi sauda soğısına aparıp coğa jazdağan.

Qıtay basşısı biıl Qıtayğa şetelden import etilgen tauarlarğa salıqtıñ tömendeytinin mälimdedi. Oğan qosa şeteldik kompaniyalar Qıtayğa jeñildetilgen jolmenen investiciya sala aladı. Biraq, Beyjiñ biligi naqtı qanday jeñildikter dayındap otırğanı turalı aşıp aytpadı. Beyjiñniñ bwl jaña sayasatı boyınşa, Qıtayğa şetelden kirgen önimder bwrınğıdan arzandamaq. Al aldağı uaqıtta şeteldik kompaniyalar Qıtayda biznes aşu üşin jergilikti kompaniyalardan seriktes boluınıñ qajeti joq. Bwl eki mäsele AQŞ-tıñ Qıtayğa degen narazılığın tudırğan bastı tüyinder bolatın.

Şi Jinpiñniñ bwl qadamı AQŞ prezidenti Donal'd Tramptıñ narazılığına bergen jauap dep qaraluda. Qıtay törağası jäne öz mälimdemesinde Uaşingtonmen bolğan teke-tires jağdayı turalı toqtalmadı. Biraq, Tramptıñ «Äueli Amerika» wranına qarsı Şi Jinpiñ «Älem elderi aşıq bolsın» degen oyın alğa tastağanday boldı. Qıtay basşısı sözinde: «Soñğı 40 jıl işinde Qıtay halqı älemge qwşağın keñ jaydı jäne älem ekonomikasına özindik ülesin qostı. Reforma jäne sırtqa aşıq qarım-qatınastıñ negizinde ülken özgerister jasaldı. Qıtay jaña ğasırğa älem elderimen birge kirdi. Qıtay halqı aşıq boludı wlttıq sayasat retinde qabıldaydı», – dedi.

Qıtay basşısı osığan deyin Jahandanudı qoldap kelgen liderlerdiñ biri. Ol halıqaralıq jinalıstarda jahandanudıñ artıqşılıqtarı turalı aytıp ötedi. Şidıñ kezekti qadamı AQŞ-Qıtay arasında auqımdı sauda soğısı aldında jağdaydı basqa bağıtqa bwrıp jibergendey boldı. Ol qalıptasqan közqarastardı tastap, barlıq mäseleni kelissöz arqılı şeşuge boladı degen oyın alğa tarttı. Bwl Beyjiñniñ «sauda soğısı» aldında Uaşintonğa jol bergenimen birdey.

Degenmen, Beyjiñ biligi şınında özimşil sauda sayasatınan uaz keşe qoya ma? Keybir sarapşılar, şeteldik önimderge keden salığın azaytudı, şeteldik kompaniyalarğa jeñildik jasaudı jäne ziyatkerlik menşik qwqığın saqtau mäselelerinde Qıtay biligi bwğan deyin de talay uäde bergen. Biraq Beyjiñ biliginiñ şınayı sauda sayasatı jwrt oylağanday ädil bolmay şıqqanın alğa tartadı.

Sonımen älem köz tikken, küdik pen ümiti aralas nazar audarğan «Sauda soğısı» bir qadam bolsa da alıstay tüsti deuge boladı. Biraq, Beyjiñ tarabı öziniñ jaña sauda sayasatınıñ qır-sırın jwrtqa tolıq tanıstırğan joq. Aytalıq, şeteldik kompaniyalardıñ Qıtay narığına kiruine, biznes aşuına naqtı qanday jeñildikter jasalatını anıq emes. Oğan qosa, Qıtayğa kiretin tauarlardıñ qanday türi, qanşa payızğa arzandaytını da beymälim. Aldağı uaqıtta bwl mäseleler Qıtay Sauda ministrligi, Qarjı jäne Sırtqı ister ministrlikteriniñ arnayı mälimdemeleri arqılı anıqtaluı mümkin.

Sonımen Tramp sauda soğısın bastap, Qıtay ekonomikasınıñ jandı jerine qanjar qadamasa da, Beyjiñdi bir iliktirip, äuelgi qatañ äri özimşil sauda sayasatınıñ betin qaytarğanday boldı. Qıtay ükimetiniñ kezekti jauabınan keyin Aq üy qanday reakciya bildiretini qazirge anıq emes.

“The Qazaq Times”