«Prezidenttiñ bes äleumettik bastaması» attı ündeuiniñ tolıq nwsqası

Naurız ayınıñ elimizdiñ Täuelsizdik küntizbesinde erekşe ornı bar.

Biz köktemniñ alğaşqı küninde Alğıs aytu künin atap ötemiz.

Sonımen birge, bwl – Qazaqstan halqı Assambleyası qwrılğan kün.

Wlıstıñ wlı küni Naurız meyramı şuaqtı köktem ayınıñ enşisinde.

Qımbattı äyelderimizdi de merekesimen naurız ayında qwttıqtaymız.

Osı izgi oqiğalardıñ bäri Qazaqstan halqın biriktire tüsedi.

«Ruhani jañğıru» bağdarlaması da osığan bağıttalğan.

Biz eldiñ birligi men memlekettiñ sındarlı sayasatınıñ arqasında barlıq sınaqtardan abıroymen öttik.

El iesi qazaq halqınıñ mañına wyısqan barşa etnostar onı joğarı bağalaydı.

Büginde Almatı, Batıs Qazaqstan, Jambıl jäne Oñtüstik Qazaqstan oblıstarında «Qazaq eline mıñ alğıs» attı monumentter boy kötergen.

Bwl eskertkişterdi elimizdegi türli etnostıq toptar bastarına kün tuğan kezde bauırına basqan qazaqtıñ jeri men eline alğıs retinde öz bastamalarımen twrğızdı.

Qazaq halqı da olarğa wlttıq tarihımızğa körsetken zor qwrmeti üşin alğısın bildiredi.

Osınday özara qwrmet pen senim mızğımas el birligine negiz bolsa, izgi şaralar halqımızdıñ keñ peyili men darhan köñiliniñ ayqın körinisine aynaluda.

Jaqsılıqtı jadında saqtay bilgen  eldiñ ruhı qaşan da biik.

Zamanaui Qazaqstannıñ ösip-örkendeuine ärbir otandasımız öz ülesin qostı.

Men etno-mädeni birlestikterge de  ayrıqşa rizaşılıq  bildiremin.

Biz, bärimiz birge öte kürdeli, qilı zamandardan öttik.

Täuelsizdiktiñ eñ tağdırşeşti sätterinde meni ärdayım qoldağan halqıma da alğıs aytamın.

Ötken saylaulardıñ bärinde halqımız meni birauızdan qoldap, sayladı.

Men üşin eñ ülken marapat – osı.

Elimniñ qoldauı mağan jwmıs barısında zor küş-jiger berdi.

Men halqımnıñ öz keleşegine senimmen qarauı üşin eñbek ettim, qazir de, bolaşaqta da osı maqsat jolında jwmıs istey beremin.

Sol sebepti, men bügin Qazaqstan Respublikası Parlamentiniñ qabırğasınan jaña äleumettik bastamalar köterip, halqıma ündeu jariyalağalı otırmın.

Bwl qadam talaydan beri meniñ kökeyimde jür.

Biraq, Qazaqstan aldımen boyına küş, qazınasına qarjı jinap, quattı elge aynaluı kerek edi.

Mine, sol kün de tudı!

Bwl – bizdiñ qoğamnıñ äleumettik birligin nığaytu üşin jigerimizdi janıp, naqtı iske kirisetin sät.

Biz onı auqımdı äleumettik jobalar arqılı jüzege asıramız.

Memleket osınday tübegeyli şaralardı qolğa aladı.

«Qazaqstan – bizdiñ ortaq üyimiz» degen ideya jaña mağınamen tolığa tüsuge tiis.

Jaña wsınıstardıñ mañızdılığın eskerip, men ärbir qazaqstandıqtıñ äl-auqatın äri qaray jaqsarta tüsuge bağıttalğan jaña äleumettik bastamalarımdı özderiñizben talqılau üşin bügingi Parlament Palataları men Ükimettiñ birlesken otırısın şaqırttım.

Birden aytayın: bügin aytılatın wsınıstıñ bäri – esep-qisabı mwqiyat jasalğan bağdarlama.

Bwl – eldiñ igiligine arnalğan wtımdı, sonımen qatar, optimistik joba.

Men örkendegen Qazaqstan – eñ aldımen memleketi özin qorğap,  qoldaytının, qamqorlıq jasaytının sezinetin, tiisinşe elin jan jüregimen süyetin, özderine senimdi adamdar dep sanaymın.

Sol sebepti, biz bügin jaña, auqımdı äleumettik jobalarğa jol aşamız.

Qımbattı dostar!

Biz bügin äleumettik jañğıru jolında jaña, auqımdı qadam jasauğa dayınbız.

Men Prezidenttiñ bes äleumettik bastamasın wsınamın.  

Birinşi bastama: «Ärbir otbasına baspana aludıñ jaña mümkindikterin beru».

Biz soñğı jıldarı qazaqstandıqtardıñ baspana alu mümkindikterin keñeytu üşin köp närse jasadıq.

2017 jılı 11,2 million şarşı metr twrğın-üy paydalanuğa berildi.

Bwl – rekordtıq körsetkiş.

Degenmen, onıñ özi jetkiliksiz, äli künge deyin köptegen otbası baspanasız jür.

Bwl – ayrıqşa äleumettik mañızı bar mäsele.

Onıñ şeşimin twrğın-üy ipotekasınıñ qalıñ köpşilikke jappay qoljetimdiligin arttıru arqılı tabuğa barlıq jağday jasau kerek.

Jwmıs isteytin ärbir adam nesiege päter satıp alıp, onı otbasılıq byudjetiniñ mümkindikteri ayasında töley alatınday boluı üşin arzan resurstar wsınatın tetikter qajet.

Sondıqtan, men «7 – 20 – 25» bağdarlamasın wsınamın.

Jwmıs isteytin ärbir qazaqstandıq tömendegidey şarttar boyınşa teñgemen nesie alu mümkindigine ie boladı.

Nesie ösiminiñ mölşerlemesi qazirgidey 14-16 emes, jılına 7 procentten aspaytın boladı.

Qazir bankter bastapqı jarnağa baspana qwnınıñ 30 procentine deyin, keyde tipti 50 procentin saludı talap etse, bwl bağdarlama boyınşa ol 20 procentten aspauğa tiis.

Nesie aluşınıñ ay sayınğı tölemin azaytu üşin onıñ merzimi 10-15 emes, 25 jılğa deyin boladı.

Ol üşin Wlttıq banktiñ, ekinşi deñgeyli bankter men qor narığınıñ mümkindikterin iske qosu kerek.

Wlttıq bank keminde 1 trillion teñge qarjı tartatın arnayı kompaniya qwrıp, ol qarjını bankterdiñ joğarıda aytılğan şarttar boyınşa beretin jaña ipotekalıq nesielerin satıp aluğa jwmsauı qajet.

Bağdarlamanı jüzege asıru twrğın-üy qwrılısına zor serpin beredi.

Nätijesinde milliondağan qazaqstandıq üşin baspana aludıñ qoljetimdiligi  artadı.

Sonımen qatar, bwl ekonomikanıñ, şağın jäne orta biznestiñ öristeuine jwmıs isteydi, jaña jwmıs orındarın aşadı.

Köptegen azamattardıñ armanı aqiqatqa aynaladı!

Ekinşi bastama: «Jalaqısı tömen jwmısşılardıñ eñbekaqısın köbeytu üşin olardıñ salıq jüktemesin azaytu».

Salıstırmalı türde jalaqısı tömen qazaqstandıqtardı qoldau üşin 2019 jıldıñ 1 qañtarınan bastap olardıñ salıq jüktemesin 10 esege azaytıp, 1 procent qana salıq saludı wsınamın.

Ay sayın eñ tömengi eseptik körsetkiştiñ 25 eselengen köleminen az jalaqı alatındarğa salınatın jeke tabıs salığın azaytu arqılı olardıñ salıq jüktemesin jeñildetu kerek.

Al osılayşa salıqtı azaytudan şığatın qarjı olardıñ jalaqısın köbeytuge jwmsaluı qajet.

Nätijesinde, elimizdegi barşa jaldamalı jwmıskerlerdiñ keminde üşten biriniñ, bwl 2 millionnan astam adam, jalaqısı jwmıs beruşige salmaq salmay-aq köbeyetin boladı.

Äri qaray Ükimet tabıs salığınıñ progressivti şkalasın engizu mümkindigin zerdeleui kerek.

Üşinşi bastama: «Joğarı bilim aludıñ qoljetimdiligi men sapasın arttırıp, student jastardıñ jataqhanadağı jağdayın jaqsartu».

Qazir elimizdiñ joğarı oqu orındarında 530 mıñnan astam jas oqıp jatır, olardıñ 30 procentke juığı memleket bölgen grantpen bilim aluda.

Joğarı bilim aludıñ qoljetimdiligi men sapasın arttıru üşin tömendegidey şaralardı wsınamın.

Qazir jıl sayın bölinetin 54 mıñ grantqa qosımşa 2018-2019 oqu jılında tağı 20 mıñ grant bölu kerek.

Onıñ 11 mıñı tehnikalıq mamandıqtar boyınşa bakalavrlıq bilim beruge tiesili boladı.

Bwl törtinşi önerkäsiptik revolyuciya jağdayındağı jaña ekonomikada zor swranısqa ie bolatın san mıñ jaña mamandı dayarlauğa mümkindik beredi.

Mwnda eñ aldımen injenerler, aqparattıq tehnologiya, robot tehnikası, nanotehnologiya salasınıñ mamandarı turalı söz bolıp otır.

Bwl da jastarğa memleket qamqorlığınıñ ayqın körinisi.

Sonımen birge, tehnikalıq jäne auıl şaruaşılığı mamandıqtarı boyınşa barlıq joğarı oqu orındarı granttarınıñ qwnın wlttıq joğarı oqu orındarınıñ granttarı deñgeyine deyin köteru kerek.

Atalğan şaralar orta mektep tülekterin joğarı bilimmen neğwrlım köbirek qamtuğa mümkindik beredi, bwl – jalpı älemdik trend.

Sonımen birge, adam resurstarına salınatın ülken salım.

Biz älemdik standarttarğa say bilim beru jüyesin qalıptastıra otırıp, studentterdiñ bilim aluına jäne twratın jerine jağday jasauğa tiisti nazar audaruımız qajet.

Qazir joğarı oqu orındarı men kolledjderdiñ studentterin jataqhanamen qamtamasız etu mäselesi öte özekti.

Bwl mindetti şeşu üşin joğarı oqu orındarı, kolledjder men developerlik kompaniyalar memleket pen jeke menşiktiñ seriktestigi qağidasımen jataqhana saludı bastauı kerek.

Memleket öz tarapınan Bilim jäne ğılım ministrligi arqılı jataqhana qwrılısına jwmsalğan investiciyalardıñ belgili bir böligi birtindep qaytarıluına kepildik beredi.

2022 jıldıñ soñına deyin studentterge arnap keminde 75 mıñ orındıq jaña jataqhana saludı tapsıramın.

Bwl aldağı jıldarda öse tüsetin swranıstı eskergenniñ özinde jataqhana tapşılığın birjola şeşedi.

Törtinşi bastama: «Şağın nesie berudi köbeytu».

Özin-özi eñbekpen qamtığan jäne jwmıssız twrğındardıñ arasında jappay käsipkerlikti damıtu üşin atqarılıp jatqan jwmıstardıñ ayasında jeñildetilgen şağın nesie beru neğwrlım tiimdi tetik sanaladı.

2017 jılı jalpı soması 32 milliard teñge bolatın 7200 şağın nesie berildi.

Alayda, «Bastau Biznes» jobası boyınşa bilim alğan tağı 5 mıñ adam öz isin bastauğa qajetti şağın nesielerdi ala almadı.

Sondıqtan, 2018 jılı qosımşa 20 milliard teñge bölip, şağın nesielerdiñ jalpı somasın 62 milliard teñgege jetkizudi tapsıramın.

Nätijesinde şağın nesie alatındardıñ sanı 2017 jılmen salıstırğanda 2 esege artıp, 14 mıñ adamğa jetetin boladı.

Bwl jwmıstı odan keyingi jıldarda da belsendi jalğastıru kerek.

Bastama mıñdağan adamğa öz isin aşuğa mümkindik beretindigimen mañızdı.

Bwl, äsirese, auıl-aymaqtar üşin, auıldağı käsipkerlikti damıtu üşin ayrıqşa mañızdı ekenin atap ötkim keledi.

Besinşi bastama: «Eldi gazben qamtamasız etudi jalğastıru».

Elimizde gaz öndiru Täuelsizdik kezeñinde jılına 8-den 52 milliard tekşemetrge deyin arttı, äri qaray da öse tüsedi.

Qazir elimizdegi twrğındardıñ 50 procentke juığı gazben qamtamasız etilgen.

9 oblısqa gaz tartılğan.

Degenmen, ortalıq jäne soltüstik öñirler äli de gazsız otır.

Biz Qaraözek (Qızılorda oblısı) – Jezqazğan–Qarağandı–Temirtau–Astana bağıtında magistral'di gaz qwbırın salu jobasın jüzege asıruımız kerek.

Oğan tiisinşe qarajat tartu qajet boladı, sonıñ işinde halıqaralıq qarjı instituttarınan da.

Bwl 2,7 million adamdı gazben qamtamasız etumen qatar, şağın jäne orta biznestiñ jaña öndiristerin aşuğa mümkindik beredi.

Sonımen birge, ekologiya jaqsaradı.

Gazğa köşu tek Astananıñ özinde ziyandı qaldıqtardıñ auağa taraluın 6 esege nemese jılına 35 mıñ tonnağa azaytadı.

Bwl jobanı jüzege asıru äri qaray özge öñirlerdi de gazben qamtamasız etuge mümkindik beredi.

Prezidenttiñ bes bastaması – osı.

Olardı iske asıru jaña jwmıs orındarın qwruğa, sol arqılı el ekonomikasınıñ äri qaray dami tüsuine jol aşadı.

Ükimet pen Wlttıq Bankke bastamalardı iske asırudıñ egjey-tegjeyli tetikterin jasaudı tapsıramın.

Parlament deputattarınan zañnamağa qajet özgeristerdi uaqtılı engizudi ötinemin.

Bastamalardıñ ayrıqşa mañızdı ekenin eskersek, olardı tiimdi jüzege asırudıñ joldarı keñinen talqılaudı qajet etedi.

Halıq pen biznes ökilderiniñ arasında tüsindiru jwmıstarın jürgizu de mañızdı.

«Nwr Otan» partiyası halqımız üşin ayrıqşa mañızı bar osı şaralardıñ tiyanaqtı orındaluın baqılauğa aladı.

Qwrmetti otandastar!

Memlekettiñ jaña qadamdarı bükil qazaqstandıqtarğa, elimizdiñ barşa azamattarına igi äser etedi.

Qoğam öz tağdırın Qazaqstanmen tığız baylanıstırıp, bolaşağın josparlaudıñ tıñ mümkindigine ie  boladı.

Bağdarlamanı zañdıq twrğıdan bekitu qajet dep sanaymın.

Onı iske asıru «äleumettik memleket» turalı konstituciyalıq normanı jaña, naqtı mazmwnmen bayıta tüspek.

Zamanaui jahandıq ahualda wlttıq birlik – äleumettik birlik, al qalıptasqan memleket –  äleumettik memleket.

Biz ötkenge salauat aytıp, keleşekke köz tikken elmiz.

Biz äleumettik memleket pen wlttıq örkendeudiñ şınayı, äri sındarlı qazaqstandıq modelin mindetti türde birge  jasaytınımızğa senimdimin.

Ardaqtı ağayın! 

Bügingi bastamalar elimiz twtas, qoğamımız twraqtı bolsa ğana tabıstı jüzege asadı.

Al, el birligi – eñ birinşi, qazaqtıñ birligi.

Jahandıq köştiñ basında jüretin mereyli el bolu üşin birlik pen ıntımaq aldımen özimizge,  qazaqqa kerek.

Tarihtıñ özi däleldegen bir aqiqat bar  – halqımız birlikte bolsa küşeygen, birligi qaşsa älsiregen.

Qasqa joldı Qasım han jwrtın jwdırıqtay jwmıldıra bilgeniniñ arqasında qazirgi qazaq jeriniñ negizgi aumağın biriktirdi.

«El birligi – el teñdigi» degen – osı!

«Qazaq ordasınıñ Likurgı» – Äz Täuke elin tatulıqqa wyıta bilgendikten qoy üstine boztorğay jwmırtqalağan zaman ornattı.

«Baylıq – baylıq emes, birlik – baylıq» degen söz sol zamannan qalğan qağida.

El basına kün tuğan kezde barşa qazaq Abılay hannıñ aq tuınıñ astına jinalğan soñ ğana jerin jaudan tazarta aldı.

«Birikken jüz bıtırañqı mıñdı aladı» dep babalarımız osını aytqan.

Qazaqtıñ osınau 3 hanı – el tarihındağı 3 asqar tau, olardı asqaqtatqan – el birligi.

Sonımen birge, altıbaqan alauızdıqtıñ kesirinen elimiz añırap, jerimiz qañırap qalğan kezder de az emes.

Bwl da – tarihtıñ aşı sabağı.

«Ötkenge qarap, erteñiñdi tüze» degen ösiet bar, sebebi, ötkenniñ önegesi – bügingi künniñ bağa jetpes baylığı.

Osını jadında twtıp, tarihtan tağılım ala bilgen halqımız Täuelsizdik däuirinde tatulıq pen birliktiñ, tınıştıq pen twraqtılıqtıñ arqasında talay tabıstarğa kenelude.

Tabısımızdı eselep, Täuelsizdigimizdi bayandı ete tüsu üşin bizge baltalasa da  bwzılmaytın berik  auızbirşilik kerek.

Berekeli birligimizdi közdiñ qaraşığınday saqtay alsaq, merekeli tirligimizge tönetin qauip joq.

El men jerdiñ iesi retinde Qazaqstandağı jaqsı men jamannıñ bärine qazaq jauaptı.

Osı wlı jauapkerşilikti sezinip, barşa wlıstardıñ wyıtqısı bolıp, özgege önege körsete bileyik.

Sonda ğana, halqımızdıñ atın ielengen qasietti Qazaqstanımız körkeyip, dami beredi.

Elimizdiñ köñili jaylı, twrmısı maylı boladı.

Osını ünemi este twtıp, tıñ mindetterdi tındırımdı jwmısqa wlastırayıq!

İske sät!

“The Qazaq Times”