Halıqaralıq ğalımdar tobı HH ğasırda twqımı qwrıp ketken Twran jolbarıstarın qayta qalpına keltiruge boladı deydi. Bwl turalı   Naked Science habarlaydı. Zertteudi Bilogical Conservation jurnalında jariyalağan.

Twran jolbarısı Kavkazda, soltüstik Iranda jäne orta Aziyada mekendegen. Onıñ twqımı joyılu saldarınan jayılım ottığı azayğan. Köp jerler şöpqorekti januarlardan twyaqkesti bolıp ketken. Jergilikti halıq jırtqıştardı zor kölemdi aulaudıñ keriäseri turalı oylamağan. Resmi derek boyınşa 1970 jılı twqımı mülde qwrığan. Ğalımdardıñ aytuınşa, Twran jolbarısı qazir joyılu qaupindegi amurlıq jolbarıstarğa (Panthera tigris altaica) wqsaydı.

Teoriyalıq twrğıdan qarağanda, bwl «ekeuiniñ» populyaciyasın biriktiru arqılı qayta qalıpqa keltiruge boladı. Onı iske asıru turalı mäsele qarastırılıp jatır. Maqwldanğan jağdayda, twran jolbarısın reintrodukciyalau Qazaqstan territoriyayasında jüzege aspaq.

Zertteu jwmıstarın N'yu York qalasınıñ universiteti men WWF (Düniejüzilik Tabiğat Qorı) wyımı jürgizedi. Olar Twran jolbarısınıñ tarihın zerttep, reintrodukciyanıñ modelin jasadı. Analiz jauaptarı boyınşa, jolbarıstıñ bwl türinıñ qimıl aumağı öte keñ bolğan. Şamamen 800-900 şarşı killometr aumaqqa taraladı. 100 şarşı killometrine eki-üş jolbarıstan keledi.

Twran jolbarısı özen-kölderge jaqın nemese qamıstı toğandarda tirşilik etken. Zertteu avtorlarınıñ oyınşa,  reintrodukciya üşin Balqaş köli mañı barlıq zertteu talaptarına say. Sonday-aq, jırtqıştar sanın köbeytu üşin İle özeni de ıñğaylı. Körsetilgen aymaqtardıñ territoriyası 7 mıñ şarşı killometrdi qamtidı.

Eger bwl jospar jüzege asıp jatsa, atalğan aumaqta aldağı 50 jıl işinde 69-98 Twran jolbarısı payda boluı mümkin. Jobanıñ jüzege asuı üşin birneşe mindettemeler punkti bar. Birinşiden, jağalau aymaqtarındağı degradaciyalaudı toqtatu kerek. Ekinşiden, jolbarıstarğa azıq jetkizu kerek. Olar sütqorektilermen qorektenedi. Üşinşiden, jergilikti qoğamdıq qauipsizdik şaraların qamtamasız etu.

Joğarıda körsetilgen punktterdi mwqiyat orındap, Balqaş pen İle mañında twraqtı sulı rejimdi saqtap twratın bolsa, populyaciyanı köbeyte aladı.

"The Qazaq Times"