Resey men Belarus' birlesken äskeri oqu jattığuı. Foto: C-IB.ru.

Soñğı künderi Resey men Batıs elderiniñ bäsekelesui qaru-jaraqpen jauaptasudıñ mümkindigin jaqındatqanday boldı. 14-20 qırküyek aralığında, Resey men Belarus' «Batıs öñir-2017» birlesken äskeri jattığuların ötkizedi. Äskeri oqu-jattığu (ÄOJ) bolatın aumaqtıñ keñdigi sonşa, soltüstik batıstağı Kola tübeginen tartıp Belarus' jerine deyin jalğasadı. Bwl Reseydiñ Europa elderimen şekaralas barlıq aymağın qamtidı.

Bwl oqu-jattığu köpten beri AQŞ pen NATO-ğa müşe özge elderdiñ kümänin tuğızıp keledi. Äsirese, Ukraina men NATO-ğa müşe Şığıs Europa elderi bwl äskeri äreketterge alañdauşılığın jasıra almay otır.

«Batıs öñir-2017» oqu-jattığuı qorğanıs pa, älde qorqıtu ma?

Resey Sırtqı ister ministrligi osıdan bwrın jariyalağan habarında «Resey men Belarus' arasındağı atalğan äskeri jattığuğa 12 mıñ 700 äsker qatısatının, bwdan sırt, äskeri-äue küşteri (ÄÄK) 70-ge juıq wşaqtar men tikwşaqtardı paydalanudı josparlap otırğanın» aytqan. Şamamen 680 äskeri tehnika jwmıldırılatın bolğan. Bwl sandıq mälimetterden keyin Reseyge şekaralas NATO müşeleri alañdamay twra almaydı.

Osı jañalıqtar jariyalana salıp, NATO-ğa müşe elder jäne Ukrainamen jaña şieleniske wyıtqı boldı deuge boladı. Soğan baylanıstı, jaqında ötken alğaşqı baspasöz mäslihatında, Belarustıñ Qorğanıs ministrliginiñ birinşi orınbasarı jäne Qarulı Küşter ştabınıñ bastığı Bello Kornev «eki el arasındağı ÄOJ qorğanıs sipatında ekenin, eşbir Europa nemese körşiles elderdiñ qauipsizdigine qater töndirmeytinin» atap ötken bolatın. Äri, Belarus' tarabı «Batıs öñir-2017» äskeri qimılınıñ beybit ötetinine kepildik beruge dayın ekenin de añğarttı. Ol üşin Belarus' jağınan jattığuğa qatısatın jauıngerlerdiñ bäri de terrorizmge qarsı küres küşterinen iriktelip alınğanın alğa tarttı.

Sonday-aq, Resey Qorğanıs ministriniñ orınbasarı, general-leytenant Aleksandr Fomin mälimetinde, bwl jattığudıñ keybir elderdiñ aytıp otırğanınday agressiya äreketi emes ekenin, eki eldiñ dästürli türde ötetin äskeri jattığuı sanalatının, äri özgelerge tolıqtay jariya türde ötetinin  aytqan bolatın.

Degenmen, bwl sözderge bola AQŞ pen NATO odaqtastarınıñ sezimtal jüykeleri bosañsığan joq. NATO Bas hatşısı Stoltenberg osıdan bwrınğı mälimetinde "bwl jattığudıñ NATO qauipsizdigine  qater töndirmeytinin" rastadı. AQŞ Memlekettik departamenti şilde ayında bwl «twraqtı äskeri jattığu» dep bağaladı. Biraq, äskeri jattığudıñ uaqıtı jaqınday tüsken kezde jäne reseylik äskeri jattığulardıñ şınayı ölşemi jariya etilgennen keyin, batıstıq qoğamdıq pikirde küdikter köbeye tüsti.

AFP-tıñ (Franciya aqparat agenttigi) 7 qırküyektegi habarına qarağanda, Litva jäne Estoniya taraptarı «bwl retki Resey-Belarus' birlesken ÄOJ-ğa 100 mıñnan astam adam qatısadı» dep mälimdegen. Bwl derekterdi Germaniyanıñ Qorğanıs ministrligi de rastağan. Germaniya men Franciyanıñ qorğanıs ministrleri «Resey men Belarus' birlesken ÄOJ-ı qorğanu maqsatında emes, äskeri küşterin äygilep qorqıtu maqsatında ötkizilip otır» dep qaraydı.

Qwrama Ştattar da bwl äskeri jattığuğa säl qarap otırğan joq. «Uaşington Post» AQŞ-tıñ qorğanıs vedomstvosına silteme jasay otırıp,  Belorus' pen Reseydegi birlesken äskeri jattığuın baqılau üşin, AQŞ-tıñ äskeri-teñiz küşteri tamız-qırküyek aylarında Baltıq teñizine äskeri kemeler jibergenin habarladı. Sonday-aq, Baltıq teñizi äue keñistigin şarlau äreketterin jürgizdi. Osılayşa eki eldiñ birlesken äskeri jattığuınıñ ıqpal kölemi mwhittıñ arğı betine deyin ötti.

Bwl dabırağa baylanıstı jaqında Resey Sırtqı ister ministriniñ orınbasarı Aleksey Miskov arnaulı mälimdeme jasap, Resey jaqtıñ jattığu barısın barınşa jariya wstaytını turalı NATO müşelerine aldın ala eskertkenin alğa tarttı. Dästürli türdegi äskeri jattığu bolsın, älde NATO-nıñ äskeri äreketterine bergen jauabı bolsın, ağayındı eki eldiñ bwl äskeri qadamdarı Ukraina men birge NATO müşelerine alañdauşılıq tuğızıp otırğanı anıq. Soñğı jıldarı, NATO men Resey arası äskeri ärekettermen ğana jauaptasıp qaldı. Bwnıñ tübi Resey üşin de NATO üşin de jaqsılıq dey almaymız. Älemniñ tınıştığı jan-jaqtan ürkituge wşırağan twsta, suıq qaruın sumañdata beretin qay-qaysı el de beybitşilik jauı sanaladı.

“The Qazaq Times”