AQŞ-tıñ apatqa wşırağan kemelerine Qıtaydıñ qatısı bar boluı mümkin

AQŞ-tıñ äskeri kemesi Singapurğa jaqın teñiz aydınında mwnay tasımaldaytın kememen soğılğanı turalı habarlanğan bolatın. Tört töñirek köz tikken osı oqiğa turalı sarapşılar är türli boljamdar ayta bastadı. Osı oqiğanıñ adamdardı oyğa jeteleytin twsı – aspanda da, jerde de, suda da teñdessiz quatımen tanılğan alpauıt eldiñ Aziya-Tınıq mwhit aymaqtarınan art-artınan auır şığınğa wşırauında jatır. Basqa bağıttarğa attanğan AQŞ kemeleri qaşan da aman-esen şığınsız Aq üy bwyrığın orındap qaytadı, «Ne üşin Resey men Qıtay bağıtına attanğan kemeleri soğılıp, suğa batıp qayta-qayta qayğılı oqiğalar bola beredi?»degen saualdar tuındauda.

AQŞ-tıñ «Fokus» agenti: «AQŞ äskerileri atalğan oqiğalardıñ qandayda bir internettik şabuıldarmen qatısı joq ekenin aytqanımen, keybir ğalamtor mamandarı tizbekti oqiğalardıñ sebebin hakerlik şabuıldardan böle qarauğa bolmaytının ayttı», - dep jazdı. AQŞ teñiz armiyasınıñ generalı  Riçardson Twitter paraqşasında: «osı oqiğalardıñ artında internettik şabuıldar tuındağan boluı mümkin», - degen edi. AQŞ teñiz äskerileri informatika mamanı Djeff Styucman: «Asa qaterli Malakka bwğazınan aynalıp öterde jauıngerlerge kemeldi qolbasşılıq jasaladı. Onıñ üstine kemeniñ twla boyı tolğan baqılau kameraları. Sondıqtan, mwnı adamdardıñ ağattığı deuge kelmeydi», - degen boljamın aytadı.

«Meniñ oyımşa bwlardıñ eşqaysısı da kezdeysoq emes. Eki retki oqiğanıñ barısında wqsastıqtar bar. Bwl isterge Resey men Qıtaydıñ qatısı bar boluı mümkin. Kemege jasalğan şabuıldıñ biri - bağıt ayıratın GPS programmasın zaqımdağan boluı mümkin. Ekinşiden, äskeri kemeniñ komp'yuteri  kiber şabuılğa tap bolğan. Sol sebepten kemedegiler kele jatqan ekinşi kemeni köre almağan», - deydi Avstraliyanıñ aqparattıq saytına swhbat bergen ğalamtor qauipsizdigin baqılaytın  Votiro kompaniyasınıñ irgetasın qalauşı Yitay Glik.

San türli aytılımdardıñ işinde atalmış oqiğanı qıtay elinen köruşilerdiñ sanı basım. «Japon ekonomika aqparatı» 23 tamızdağı habarında: «Jaqınnan beri Soltüstik Koreyanıñ jağdayına baylanıstı, Qıtay jaqtıñ da teñizdegi äskeri qimıldarı jiiley tüsude. Osığan oray AQŞ-tıñ Aziya öñirindegi mindetteri auırlap, öz-özinen qarbalas küyge ötti. Art-artınan tuğan eki oqiğa AQŞ-teñiz küşterine auır soqqı boldı. Endi osıdan keyin Japon da saqaday say küyge ötui kerek. AQŞ-tıñ abaysızdığına Qıtay, Orıs, Soltüstik Korey elderi iştey quanıp jatır», - dep jazadı.

«The New York Times» gazeti  23 tamızda: «AQŞ Aziya teñiz alqabınan kemeler soğılğanına alañdaulı. Ozıq qaru-jaraqtar men asa iri äskeri qwrılğılarmen töñireginiñ tınıştığın saqtay bilgen AQŞ teñiz äskerileri bwl ret asa auır sätsizdikke soqtırdı», - degen mazmwnda bas maqala jariyalağan.

News.sina.com saytında «AQŞ-tıñ äskeri kemesiniñ teñizde soqtığısuına Qıtay hakerleri kinäli boluı mümkin» degen atpen jariyalanğan kölemdi maqalanıñ wzın-ırğası osınday. Keşe ğana osı oqiğanı «AQŞ älsiredige» jorıp otırğan aqparat älemi bügin osı oqiğanı Qıtay men Reseydiñ biri tudırdı degendi taratuda. Degenmen älemdik arenada äskeri quatımen bäsekelese alatın AQŞ, Resey, Qıtay, Japoniya memleketteri  arasındağı qayşılıqtardıñ beti aşıla tüsetin siyaqtı. Osı iri elder arasında sodır balanıñ minezin körsetip, ay sayın wlı teñizge qaray zımıran oqtarın jiberip, jau joq küni jaraqtanıp otırğan «Soltüstik Koreya sayasatkerimin» dep jürgenderdiñ de basın aynaldıra bastadı.

Ädilet Ahmetwlı

“The Qazaq Times”