Iran yadrolıq bağdarlamasın qayta qolğa aluı mümkin. Foto: Commodities Trading.

Bir kün bwrın Iran Atom Energiya Wyımınıñ törağası Salisi eskertu jasap, eger Qwrama Ştattar yadrolıq kelisimdi bwzsa, Iran nebäri 5 kün işinde bayıtılğan urandı öndire alatının mälimdedi. Bwl turalı «Şinlañ» aqparattıq saytı habarladı.

Salisi sözinde: «Eger Iran bekem jasaytın bolsa, wzağanda 5 kün uaqıt işinde, «Fernault» atom elektr stanciyasında bayıtılğan urannıñ 20%-ğa deyingi koncentraciyasın qayta şığara alatın quatqa ie. Biraq, Iran bwnday ärekettiñ tuuına ümit etpeydi. Iran tarapınıñ bastı basımdığı – yadrolıq mäsele boyınşa kelisimge kelu», – dedi.

Olay bolsa Irannıñ yadrolıq kelisiminde neler aytılıp edi?

Altı elmen (AQŞ, Resey, Qıtay, Wlıbritaniya, Germaniya, Franciya) Iran yadro öndirisin qaru-jaraqqa paydalanbauğa uäde bergen. Sonımen birge, aldağı 15 jılda tek 300 kilogramğa deyin bayıtılğan taza urandı 3,67% -dan artıq saqtamauğa, barlıq yadrolıq bağdarlamalardı beybit maqsatta qoldanuğa kelisken.

BWW qauipsizdik keñesi bekitken qaru-jaraq embargosına qol qoyğannan keyin 5 jıl işinde jaramdı, al, 8 jıl işinde Iranğa ballistikalıq zımıran tehnologiyasın eksporttauğa tıyım salu jalğasadı, sonımen birge, Atom energiyası jönindegi halıqaralıq agenttik (MAGATE) Irandağı yadrolıq nısandardı 25 jıl boyı öz baqılauınan şığarmaytın bolıp kelisken.

Iran yadrolıq dauınıñ qayta tuındauı neden bastaldı?

AQŞ prezidenti Tramp saylaudan bwrın da Iranmen bolğan yadrolıq kelisimdi küşeytu turalı birneşe ret aytqan bolatın. Tramp Irannıñ orta qaşıqtağı zımırandarı AQŞ-tıñ qauipsizdigine qater töndiredi dep qaraydı. Sondıqtan da şildeniñ soñında jariyalanğan sankciya şeşimi qatarında Iran da bastı orında twrdı. Bwğan Iran jaq «Tramp Irannıñ altı elmen jasasqan ortaq qadam kelisimin bwzdı» dep sın taqtı. Qazirgi tañda Iran Tramptıñ osı sayasatın sıltau etip, yadrolıq bağdarlamaların qayta qolğa aluğa da küş salatını bayqaladı.

AQŞ Irannıñ Orta-Şığıstağı yadrolıq ıqpalın şekteudi, öñirdiñ qauipsizdigindegi mañızdı bir bağıt etip wstanğan. Dese de Irannıñ birşama damığan orta qaşıqtağı zımırandarı AQŞ-tıñ Parsı şığanağı jäne Orta-Tayau Şığıstağı bazalarına qauip töndiruinen alañdaydı.

“The Qazaq Times”