AQŞ-tıñ yadrolıq qaruı. Foto: The Wall Street Journal.

AQŞ-tıñ yadrolıq arsenalın tolıqtay jañartu bağdarlamasın jüzege asırğanına 5 jıl boldı. Sonday-aq, yadrolıq qarudı jetkizuşi wşaq, suastı kemesi, zımırandarda bağdarlama işinde qamtılğan. Qwrama Ştat pen Soltüstik Koreya arasındağı şielenis küşeygen twsta, AQŞ prezidenti Tramp yadrolıq quattı jañartu jaña bayandamasınan keyin, bağdarlamanı 30 jılğa deyin jalğastırudı jolğa qoydı. Jospardı orındau qwnın bastapqı esep boyınşa 1 trln AQŞ dolların böludi wyğardı. Bwl turalı «The Wall Street Journal» basılımınıñ onlayn qızmeti egjey-tegjeyli jazdı.

Tramp öziniñ Twitter paraqşasında, öziniñ prezident retinde alğaşqı bergen pärmeniniñ biri yadrolıq arsenaldı damıtu ekenin aytqan bolatın. Qazir AQŞ yadrolıq arsenalın ötken kez-kelgen uaqıtta da quattı etuge qwlşınuda.

AQŞ yadrolıq arsenalın jañartu bağdarlaması prezident Obama twsında bastap qolğa alındı. 2010 jılı Obama ükimeti Resey men AQŞ arasındağı «Jaña strategiyalıq şabuıl qaruların qısqartu turalı şart» kelisimen qol qoydı. Bwl keyin Respublikaşıldardıñ qoldauına almastı.

Al, AQŞ-tıñ yadrolıq arsenaldı damıtu bağdarlaması äste yadrolıq oq twmsıqtardıñ sanın köbeytu emes edi. Solay bola twrsa da AQŞ yadrolıq oq twmsıqtarınıñ sanı Soltüstik Koreyadan älde qayda köp ekeni anıq. Naurız kezinde uşıqqan AQŞ-Soltüstik Koreya mäselesi kezindegi, AQŞ Qorğanıs tarauları jasağan mälimdemede suastı qayıqtarı men şabuılşı wşaqtarına tielgen 1400-den astam yadrolıq oqtwmsıqtarınıñ bar ekeni aytılğan.

Uaşingtondağı partiyadan tıs zertteu wyımı «Qaru-jaraqqa baqılau qauımdastığı» körsetken derekterge nazar audarğanda, Soltüstik Koreyada şamamen 10 yadrolıq oqtwmsıq bar.

Qañtar ayı kezinde, Tramp öziniñ prezidenttik ökilettiligin tapsırıp aludan bwrın, AQŞ-tıñ yadrolıq quatın arttıruğa bastamaşılıq jwmıstarın qolğa alğan. Bwl ükimettiñ AQŞ-ta qabıldanğan wlttıq qauipsizdik sayasatındağı yadrolıq qarudıñ rölin qayta qarauğa jäne jañartuğa arnalğan qalıptı is-qimıl bolıp tabılğan. Sonımen birge, innovaciyalıq yadrolıq arsenaldardı Kongreske zañnamalıq bekituin talap etken.

Strategiyalıq jäne halıqaralıq zertteuler ortalığınıñ (Center for Strategic and International Studies) qorğanıs byudjetin taldau böliminiñ direktorı Todd Harrisonnıñ (Todd Harrison) aytuınşa, osı uaqıtqa deyin, bwrınğı ükimetter yadrolıq qaru jañğırtu bağdarlamasında kez-kelgen iri özgeristerdi qolğa alğan emes. Şın mänisinde, bwl bağdarlamanı jüzege asıru, Tramp aytqanday, 6 nemese 7 ayda jüzege asıru mümkin emes eken.

Obama ükimeti men Respublikaşıldar partiyasınıñ bastamasımen Kongress bastapqı joba josparın 2031 jılğa deyin dep bekitti. Bwl üş negizgi bağıtqa bölingen. YAğni, äuede bombılau, su astınan atılatın jäne jer astınan atılatın ballistikalıq zımırandarğa qondırılğan yadrolıq qarulardı damıtu. Bwdan tıs su jäne qwrlıqta birdey atılatın qanattı zımırandardı damıtu bağdarlaması da mwnıñ işine kiredi.

“The Qazaq Times”