Kollaj: QT

Keybir elder EXPO körmesin sätti ötkizip jatsa, endi biri köptegen şığındarğa wşırağan. EXPO ötkizgen elderge qarasaq, köpşiligi tabıs mäselesin ekinşi orınğa qoyıp, kerisinşe, investiciya tartu üşin özderiniñ imidjin jaqsartıp, bedelin külli älemge jar saludı maqsat etedi. Bwl qwbılıs biıl energetika körmesin ötkizip jatqan Qazaqstannan da bayqaladı. 

Äzirge biz Qazaqstannıñ EXPO üşin qanşa şığındanğanın naqtı ayta almaymız. Sebebi bwl körmeniñ jolı jeñil bolğan joq, oğan dayındıq jwmıstarı jemqorlıq dauınan bastalğanın bärimiz bilemiz. Desek te Forbes Kazakhstan EXPO ötkizip jatqan Qazaqstan men onı ötkizgen basqa elderdiñ qanşa qarjı jwmsağanın eseptep köripti.

Sonımen Forbes basılımınıñ mälimetinşe, körmeni ötkizuge Qazaqstannıñ 2015-2017 jıldarğa arnalğan byudjetinen 435 mlrd teñge bölingen. 2014 jıldan bastap 2017 jıldıñ naurızına deyin 543,53 mlrd teñge nemese dollar ekvivalentimen esepter bolsaq 2 mlrd dollar bölingen.

Aldın ala bojam boyınşa, EXPO-2017 körmesine şamamen 2-3 mln adam keledi. Esep boyınşa keybiri eki märte kelui mümkin. 5 mln bilet satu josparlanğan. Al mwnı şığındarmen salıstıra esepter bolsaq, sonşalıqtı joğarğı körsetkiş emes.

EXPO ötkizgen basqa elderdegi jağday qalay boldı?

Mısalı şığını köp körmeni 2000 jılı Germaniya ötkizdi.  Gannover qalasında ötken körmege nemister şamamen 1,7 mlrd dollar jwmsağan jäne 40 mln adam keledi dep kütken. Alayda 18 mln ğana adam kelgen.

Al EXPO-2005-ti ötkizgen Japoniyanıñ Nagoya qalası robottardı körmeniñ "twmarı" retinde tanıstırıp, 3,3 mlrd dollar şamasında qarajat jwmsadı. 121 eldiñ ekspoziciyası wsınılıp, 6 ayda 22 millionğa juıq adam kelgen.

EXPO-2008 Ispaniyanıñ Saragos qalasında ötip, 1,07 mlrd dollar qarjı jwmsaldı. Esesine 25 gektar jerge tek körme qalaşığınıñ ob'ektileri salınıp qana qoymay, avtokölik jäne temir jol jobaları jüzege asırılğan. Körmege 104 el qatısqan. Sonday-aq, QR Prezidenti Nwrswltan Nazarbaev 6 mln keluşiniñ biri bolıp, däl osı is-şaranıñ Astanada wyımdasırılu keregin ayttı.

Kelesi körme 2010 jılı Qıtaydıñ Şanhay qalasında ötti. Resmi mälimet boyınşa memleket 4,2 mlrd dollar qarjı jwmsağan jäne bwl 2008 jılı elde ötken Olimpiada oyındarınıñ şığınınan 2 esege köp. İs-şarağa 198 el qatısıp, 70 mln adam keldi. Bwl EXPO tarihındağı rekord körsetkiş boldı.

Al Oñtüstik Koreya ükimeti Yosu qalasında ötken EXPO-2012 körmesiniñ qwrılısına 8,9 mlrd dollar jwmsadı. Körme aumağı 250 mıñ şarşı metrdi qwradı, 100-den asa el özderiniñ ekspoziciyasın tanıstırdı. Alayda 8 millionnan asa adam kelgen körmeden qalanıñ jağdayı oñalıp ketken joq. Milliardtağan qarjı jelge wştı.

Italiyanıñ Milan qalasında ötken EXPO-2015 körmesiniñ dayındığınıñ özine  1,46 mlrd dollar şamasında qarjı jwmsaldı. Alayda şosse jäne metro bağıttarın saluğa qosımşa investiciya tartılıp, 14 mlrd dollar jwmsaldı. Körme alañı 1,1 mln şarşı metrdi qwradı. Oğan 53 tematikalıq jäne wlttıq pavil'ondar ornalastı. 147 el qatısıp, keluşilerdiñ sanı 20 milionnan astı.

Al ekonomikalıq dağdarısqa qaramastan EXPO-nı ötkizudi qolğa alğan Qazaqstan körme bitken soñ qanday jağdayğa tap boları belgisiz. Äyteuir ärbir ötkizilgen energetikalıq forumda ükimet "Qazaqstan jañartılğan energetika közderin damıtadı, 2050 jılğa deyin mwnayğa täueldilik bolmaydı" dep pozitivti mälimdemeler jasauda. Degenmen osı aytılğan sözderi jerde qalmasa bolğanı.

“The Qazaq Times”