Odessadağı bülik. «Antimaydan» men «Euromaydan» qaqtığısı qalay tergelip jatır?

2014 jılı 2 mamırda Odessadağı qaqtığısta 48 adam qaza tauıp, 250-den astamı zardap şekken.

Ukrainadağı Bi-bi-Si  qızmeti Odessadağı osı jağday boyınşa ukrainalıq tergeuşiler jürgizip kele jatqan qılmıstıq ister jağdayına şolu jasadı.

Qaqtığıstar hronologiyası

 Qaladağı qasiretti jağdaydı eki epizodqa böluge boladı: «Antimaydan» jaqtauşıları men Greciyalıq alañ mañındağı belsendiler arasındağı qaqtığıstar jäne Kulikovo alañındağı, soñı käsipodaq üyindegi örtke wlasqan qaqtığıstar.

Kulikovo alañında lager'de bolğan köptegen reseylik «antimaydandıqtar» däl 2 mamır küni  ukraindıq «Özin-özi qorğauşılardan» jäne futbol janküyerlerinen şabuıl kütti, sondıqtan da alğa jılji bergen.

Alayda, bwl nwsqamen barlıq «antimaydanşılar» kelispeydi. Odessa kommunisteriniñ jetekşisi, Kulikov alañındağı narazılıq basşısı Moris Ibragimniñ aytuınşa, Grek alañına barğandardıñ arasında (soñı qaqtığısqa wlasqan) arandatuşılar da bolğan.

«Meniñ oyımşa, şayqasqa erteden dayındalğan», –  deydi Ibragim.

Dulığamen jäne şoqparmen jaraqtanğan ondağan «antimaydanşılar» Odessanıñ ortasında «Ukraina birliginiñ Marşı» mañayında payda boldı.

Qwqıq qorğau qızmetkerleri opponentterdi ayıruğa tırıstı, biraq bir uaqıtta jağday baqılaudan şığıp qaldı. 15:00 şamasında alğaşqı qaqtığıstar bastaldı, onda tastar, «Molotov kokteyl'deri» jäne zaqımdauşı qarular qoldanıldı.

Al, bir sağattan keyin oq jaraqatınan alğaşqı «Euromaydan» belsendisi oq jaraqatınan jazım boldı.

Däl osı jağday Grek alañındağı kelesi qaqtığıstardı uşıqtırıp jiberdi, mwnda eki jaqtan da 5 adam (barlığı oq tiip) qaza taptı.

Keşki altılar şamasında qaqtığıs Kulikovo alañına auıstı, mwnda «Antimaydan» ärtürli tobınıñ lageri ornalasqan.

Däl osı kezde antimaydanşılardıñ biraz böligi alañnan ketken edi, al qalğandarı käsipodaq Üyin bögep tastau şeşimin qabıldadı.

Jaraqattauşı jäne atıs qaruın qaqtığıstıñ eki jağı da qoldandı dep bekitedi tergeu.

Kulikovo alañındağı qaqtığıstıñ basınan-aq eki jaq ta «Molotov kokteylin» qoldandı.

Şielenis bastalğan jartı sağattan keyin antimaydanşılar tastap ketken kürkeler men käsipodaq Üyi aldındağı barrikada jana bastadı. Tağı 15 minuttan keyin ört ğimarattıñ işinde payda boldı. Käsipodaq Üyinde qalğan adamdar qwtqarıluğa tırısıp, terezeden sekire bastadı. Osığan qaramastan qaqtığıs toqtamadı: terezege tastar men  janğış zattarı bar bötelkeler laqtıruların üdete berdi, ğimaratqa şabuıl jalğasın taptı.

Köptegen beynejazbalarda «euromaydanşılardıñ» ğimarattan şıqqandarğa kömek berip jatqanın köremiz. Sonımer birge qwtqarıluğa tırısqan «antimaydanşılardı» wru jağdayları da tirkelgen. Jartı sağattan keyin ğana ört söndiruşiler käsipodaq Üyinen adamdardı şığara bastadı.

Keşki sağat toğızdar şamasında ört tolıqtay auızdıqtaldı.

Qaqtığıstar nätijesi

Qaqtığıs nätijesinde eki jaqtan 48 adam qaza taptı.

Sebepteri:

• 34 – twnşıqtırğış gaz jäne janğış zattar, küyikter.
• 8 – örtke oranğan käsipodaq üyinen qaşu kezinde.
• 6 – oq jaraqatı.

250-ge juıq adam ärtürli därejedegi auır jaraqattar aldı.

Tergeu jäne ayıptaluşılar

Üş jıl işinde bwl oqiğağa baylanıstı ister boyınşa birde-bir ükim şığarılğan joq.

Bwğan sebep retinde Odessa prokuraturası men «2 mamır tobı» sotqa jasalıp otırğan qısım deydi.

Talay sot otırısı küdiktilerdiñ kelmeuinen, sot jwmısın belsendilerdiñ toqtatuı sebebinen keyinge şegerildi.

Eki jaqtan barlığı 26 adamğa ayıp tağılğan. Olardıñ isterin sot qarastırıp jatır.

Küdiktilerdiñ beseui wstalğan, al qalğan 21-i otırısqa sottıñ talabı boyınşa keledi. Wstalğandardıñ ekeui Resey azamattarı.

Temir tordıñ artında Odessa «antimaydanı» basşısı Sergey Doljenkov ta otır. Oğan bwl janjalğa qatısqanımen qosa,  opponentterge qarsı şığuğa bwyrıq bergen degen ayıp tağı qosılıp otır. Doljenkov özin kinälimin dep sanamaydı.

Tağı bir ayıptaluşı «Euromaydan» qatısuşısı Sergey Hodiyak. Oğan «antimaydanşınıñ» ölimi men milicionerdiñ jaraqatın tağıp otır.

Ol bolsa, özine tağılğan ayıptı moyındamaydı jäne sot şeşiminiñ jedeldetiluin talap etedi.  Ol bostandıqta jür jäne sot otırısına sot qalauı boyınşa kelip twradı.

Küdiktiler

Tağı altı adam küdiktiler qatarında.

«Euromaydan» qatısuşısı «jüzdik Nikolay» laqap atımen belgili adamğa baylanıstı qılmıstıq is onıñ ölimine baylanıstı toqtatıldı. 4 küdikti izdeude jür.

Altı küdiktiniñ işinde bir er adam qamauda otır. Onı 2017 jıldıñ naurızında wstadı, qwqıq qorğau organdarınıñ aytuınşa, ol tergeu organdarınan 3 jıl boyı tığılıp jürgen.

Tat'yana Gerasimovanıñ aytuı boyınşa, ol tığılmağan, tek twrğılıqtı meken-jayın auıstırğan, policiyağa jeke bas mäselesimen kelgende wstaldı.

Bwl jağdayda Gerasimovanıñ oyınşa, qwqıq qorğau organdarı 2 mamır oqiğası boyınşa öz mindetterin tolıq orındamay jür. Üş jılda birneşe tergeu toptarı auıstı, olardıñ ärqaysısı ondağan tom isti zertteu kerek edi.

 

UBP tergeui

Odessa prokuraturası men policiyasınıñ tergeuinen tıs, Ukrainanıñ bas prokuraturası öz tergeuin (UBP) jürgizude.

Ol tergeu pikirinşe, köp adam şığını boluına oray qwzırlı adamdarğa qarsı isterdi qarastıradı.

Tergeu adamdarınıñ arasında sol kezdegi Odessa oblısındağı Ukraina İİM bas basqarması bastığınıñ orınbasarı men qoğamdıq qauipsizdik miliciyasınıñ bastığı Dmitriy Fuçedji bar.

Oğan 2 mamırdağı bwqaralıq tärtipsizdikti wyımdastırğanı jäne 67 twtqındı bosatqandığı üşin küdik tağılğan. Söz "Antimaydan" belsendileri jayında, olardı 4 mamırda bosatqan.

Eks-milicionerdiñ özi is-äreketterin jaña qaqtığıstardı boldırmau maqsatında jasağanın aytadı.

Dmitriy Fuçedji Ukrainadan tıs jerde jäne reseylik BAQ-da jii şığıp twradı.

Kelesi figurant Odessa oblısınıñ TJM eks-jetekşisi Vladimir Bodelan (onıñ äkesi Odessa oblısınıñ bwrınğı gubernatorı jäne Odessa meri).

Oğan käsipodaq Üyindegi örttiñ alğaşqı minuttarında ört söndiruşilerdiñ äreketsizdigin sebep qılıp otır.

Qalanıñ ortasındağı qaqtığıs kezinde kündiz ört söndiru maşinasınıñ biri isten şıqtı.

«Osıdan keyin Vladimir Bodelan öziniñ qaramağındağılarğa onıñ rwqsatınsız eşqanday maşinanı şığarmauğa auızşa bwyrıq berdi» dep tüsindiredi «2 mamır tobınıñ» ökili Tat'yana Gerasimova.

Vladimir Bodelan äli de Ukraina qalasınan tıs jerde jür jäne özine tağılğan ayıptan bas tartıp otır. Sonımen qatar, tergeu onıñ qaramağındağı birneşe adamğa qarsı qatar jürgizilip otır.

Tağı bir şeneunik oblıstıq miliciyanıñ eks-basşısı Petr Lucyuk. Onı qaqtığıstı şekteuge arnalğan «Volna» josparın uaqıtılı mälimdemedi dep ayıptauda. Ol der kezinde qwlaqtandırğanda Kulikovo alañındağı qaqtığıstı boldırmauğa boluşı edi.

Petr Lucyuk Ukrainada qalıp, sot otırıstarına qatısıp jür.  Ol öz kinäsin moyındamaydı jäne oğan qarsı isterdi oydan qosıp otır dep prokuraturağa ayıp tağuda.

 

Saraptamalar

 Büginde käsipodaq Üyindegi örtke baylanıstı qaytalay saraptama jürgizilip jatır.

Qasiretten keyingi alğaşqı künderi  ukrain qwqıq qorğau organdarınıñ qızmetkerleri, qanday da bir ulandıruşı gazdıñ äserinen osınşama adamnıñ esinen tanıp, qaza tabuın tudırğan ne ekeni turalı twjırımdamalardı şığara bastadı. Alğaşqı saraptama mwnı däleldemedi. Qazir jañası iske qosıldı.

34 keşendi sot-medicinalıq saraptama jalğasuda, olar Odessa oblısındağı käsipodaaqtar Federaciyası ğimaratındağı adamdardıñ qaza bolu sebepterin zertteydi, bwl saraptamalardı jürgizu Kiev qalalıq sot-medicinalıq saraptaması klinikalıq byurosınıñ sarapşılarına tapsırıldı delinedi Bi-Bi-Sidiñ ukraindıq qızmetiniñ saualına jauap retinde.

Fariza Mwqanova

The Qazaq Times»