فوتو: caa-network.org

تاجىكستاندا ءبىر جىلدان كەيىن پارلامەنت جانە پرەزيدەنت سايلاۋ وتەدى. وسىعان بايلانىستى بۇگىن ءبىز ەلدى ۇزاق جىلدار بويى باسقارىپ كەلە جاتقان ەمومالي راحموننان كەيىن بيلىك باسىنا كەلەتىن تاق مۇراگەرلەرى مەن بيلىك ءترانزيتى كەزىندە بولۋى مۇمكىن جاعدايلارعا قىسقاشا توقتالۋدى ءجون كوردىك.

دامىعان، دەموكراتيالىق ەلدەردە قانداي دا ءبىر سايلاۋدىڭ وتۋىنە ءبىر-ەكى جىل قالاعاندا اتقارۋشى بيلىكتىڭ وپونەنتتەرى بەلسەندىلىك تانىتا باستايدى. ءبىرى بيلىكتىڭ اشىق سىناسا، ەندى ءبىرى سايلاۋعا قاتىساتىن كانديداتتارىنىڭ ءتىزىمىن ۇسىنادى. بىراق بۇل جوعارىدا ايتقانىمىزداي دامىعان، دەموكاراتيالىق ەلدەردە بولاتىن دۇنيە. تاجىكستان سياقتى ورتالىق ازيانىڭ كەزەكتى ءبىر اۆتوريتارلىق جۇيەدەگى ەلىندە بۇنداي ساياسي قوزعالىس بولمايتىنى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى. دەسە دە، تاجىكستاندا 2020 جىلى وتەتىن پارلامەنت جانە پرەزيدەنت سايلاۋى بيلىك ترانزيتى كەزەڭىندە وتەتىندىگىمەن قىزىق.

2015 جىلى تاجىكستان كونستيتۋتسياسىنا كەزەكتى رەت وزگەرتۋلەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزىلىپ، ۇمىتكەرلەردىڭ پرەزيدەنت سايلاۋىنا قاتىسۋى 35 جاستان 30 جاسقا تومەندەگەن. وسىدان كەيىن كوپتەگەن ساراپشىلار «تاق مۇراگەرى دۋشانبە مەرى (ەمومالي راحموننىڭ ۇلى) رۋستام ەمومالي. بيلىك اتا زاڭدى وزگەرتۋ ارقىلى وسىنىڭ العىشارتتارىن جاساپ جاتىر» دەگەن بولجامدار ايتقان. بىراق 2016 جىلى راحموننىڭ ۇلكەن قىزى وزودا راحمون پرەزيدەنت  اكىمشىلىگى باسشىسى بولىپ تاعايىندالىپ، بيلىك ترانزيتىنە قاتىستى قانداي دا ءبىر بولجام ايتۋ ءالى ەرتە ەكەندىگىنە مەڭزەدى.

بىراق بايقاساڭىزدار تاجىكستان جۇرتشىلىعى تالقىلاپ جاتقان «بيلىك ءترانزيتى» ماسەلەسى قازاقستانمەن وتە ۇقساس. ءبىزدىڭ ەلىمىزدە دە ساراپشى بىتكەن 2019 جىلى مەرزىمىنەن بۇرىن ءوتۋى مۇمكىن پرەزيدەنت سايلاۋىن جانە نازارباەۆتان كەيىن بيلىك باسىنا كىمنىڭ كەلەتىندىگىن تالقىلاپ، ءتۇرلى بولجامدار ايتۋدا. بىراق ولاردا دا ناقتى جاۋاپ جوق. ءبىرى «تاق مۇراگەرى پرەزيدەنتتىڭ كۇيەۋبالاسى بولادى» دەسە، ەندى ءبىرى «ۇلكەن قىزى بولۋى مۇمكىن» دەيدى.

جالپى، جاھاندىق گەوساياسات ساعات سايىن قۇبىلىپ، دەرجاۆالار تەكەتىرەسى كۇن وتكەن سايىن ۋشىعىپ بارا جاتقان ۋاقىتتا قازاقستان نەمەسە تاجىكستاندا بولۋى مۇمكىن «بيلىك ءترانزيتى» مەن پرەزيدەنت سايلاۋى سىرتقى كۇشتەردىڭ ارالاسۋىنسىز وتەدى دەپ ايتۋ قيىن. حالىقارالىق ساراپشىلار پىكىرىنشە، 2020 جىلى وتەتىن پرەزيدەنت سايلاۋى كەزىندە تاجىكستان حالقىنا ءادىل تاڭداۋ جاساۋعا 100 پايىز ەركىندىك بەرىلمەيدى. سەبەبى ەل ەكونوميكاسى قىتاي مەن رەسەيگە شامادان تىس تاۋەلدى جانە رەسمي دۋشانبەگە تاق مۇراگەرىن انىقتاۋدا ولارمەن ساناسۋىنا تۋرا كەلەدى. بىراق سوڭعى جىلدارى ەمومالي راحموننىڭ كەز كەلگەن حالىقارالىق شارادا ۇلى رۋستامدى قاسىنان تاستاماي ەرتىپ جۇرگەندىگىن ەسكەرسەك، دۋشانبە قوجايىنى «بيلىك ترانزيتىنە»  دايىندىقتى الدە قايدا ەرتە باستاعان ءتارىزدى...

"The Qazaq Times"