اقش پەن رەسەي اراسىنداعى اقپارات سوعىسى جانە قازاقستان

اقش پەن رەسەي اراسىنداعى «اقپاراتتىق سوعىس» تولاستاعاندى قويىپ، بارعان سايىن ءورشي تۇسۋدە. اقش «روسسيا» تەلەارناسىن قارا تىزىمگە ەنگىزگەننەن كەيىن، رەسەيدە كوپ وتپەي قارسى اقپاراتتىق شابۋىل جاسادى. امەريكا قۇراما شتاتتارى مەن رەسەي فەدەراتسياسى اراسىنداعى «اقپارات سوعىسى» يدەولوگيالىق جانە ۇگىت-ناسيحات كۇرەسىن كۇشەيتە ءتۇستى. بۇل ەكى ەلدىڭ قارىم-قاتىناس شيەلەنىسىن كۇشەيتىپ، ءتىپتى كەزەكتەسكەن سانكتسيالارىن ۇزاق ۋاقىتقا سوزباق.

قىتايدىڭ "شينحۋا" اگەنتتىگىنىڭ حابارىنا قاراعاندا، قىركۇيەكتە اقش ادىلەت مينيسترلىگى اقش-تاعى «Russia Today» اشقان فيليالداردىڭ «شەتەلدىك وكىلەتتى اگەنتتىگى» رەتىندە تىركەلۋىن تالاپ ەتتى. ولاي بولماعاندا مينيسترلىك سونداعى امەريكالىق قىزمەتكەرلەرگە قارسى، بانك شوتتارىن بۇعاتتاۋ جانە قاماۋعا الۋدى قامتىعان قاتاڭ شارالار قابىلدايتىنىن ءمالىم ەتتى. الايدا، «Russia Today» كانالدارى بۇل تالاپقا باتىل قارسىلىعىن ءبىلدىردى. بىراق ولار كومپانيانىڭ قىزمەت قيمىلىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن تىركەلۋ جۇمىسىن جاقىن ارادا بىتىرۋىنە تۋرا كەلەدى.

«شەتەلدىك وكىلەتتى اگەنتتىك» دەگەنىمىز - شەتەلدىك ۇكىمەتتىڭ وكىلەتتى ۇيىمى. مۇنداي ۇيىمدار اقش-تا ساياسي تۇرعىدا بەلسەندى ءىس-قيمىل جاساۋ ءۇشىن ۇكىمەتكە شەتەلدىك رەسمي تۇلعالارمەن قارىم-قاتىناسىنان، اقش-تاعى بارلىق ءىس-قيمىلى مەن قارجىلىق كورسەتكىشتەرىنەن مالىمەت بەرىپ وتىرۋىنا تۋرا كەلەدى. بۇل الداعى ۋاقىتتا قۇراما شتات جەرىندە اتالعان كانالدىڭ شەكتەۋگە ۇشىرايتىنىن اڭعارتادى.

اقش-تىڭ بۇل قادامىنا رەسەي دە قارىمتا سوققى باعىتتادى. رەسەي مەملەكەتتىك دۋماسى 15 قاراشا كۇنى، شەتەلدىك باق وكىلدەرىن «شەتەلدىك اگەنتتىك» رەتىندە تىركەۋ شەشىمىن شىعاردى. زاڭ جوباسىن فەدەرالدى كەڭەس قابىلدايدى. رف پرەزيدەنتى قول قويعاننان كەيىن رەسمي كۇشىنە ەنەتىن بولادى. بۇل جوباعا سايكەس رەسەي ۇكىمەتى «شەتەلدىك اگەنتتىك» دەپ تانىعان باق نەمەسە ۇيىم رف-نىڭ 2012 جىلعى قابىلداعان اقپارات كوزدەرىن باقىلاۋ زاڭىنا باعىناتىن بولادى، ياعني، كەز-كەلگەن اقپاراتتى قوعامعا جاريالاۋ كەزىندە ءوزىنىڭ «شەتەلدىك اگەنتتىك» دەيتىن سالاۋاتىن ەسكەرتىپ وتىرۋىنا تۋرا كەلەدى. بۇدان سىرت، «شەتەلدىك اگەنتتىكتەر» مىندەتتى تۇردە رەسەي ۇكىمەتىنە تىركەلگەن بولۋى، قارجى كوزدەرى تۋرالى ەسەپ بەرۋى، قارجىنى جۇمساۋ كوزدەرى مەن ماقساتتارى تۋرالى دا ەسەپ بەرۋىنە تۋرا كەلەدى. وعان قوسا رەسەيلىك قۇقىق قورعاۋ ورىندارى اتالعان سالاۋاتقا يە ورىنداردىڭ زاڭعا سايكەستىگىن تەكسەرە الادى.

بۇل ەكى دەرجەۆا اراسىنداعى قازىرگى «مەديا سوعىسىنىڭ» كورىنىسى. وسىدان ءبىر جىلعا جۋىق ۋاقىت بۇرىن، ترامپ قۇراما شتاتتىڭ پرەزيدەنتى بولعالى تۇرعان كەزدە الەمدىك باق ەكى ەلدىڭ ارا-قاتىناسىنىڭ جاقسارۋىنان ءۇمىت بار ەكەنىن ايتىپ ەدى. الايدا، ترامپ تاققا وتىرىپ رەسەيمەن قارىم-قاتىناستى جاقسارتۋعا تىرىسقان العاشقى كەزدەردەن-اق، ەكى ەل اراسىنداعى «تىلسىم كۇشتەر» اتتاس زارياد سەكىلدى ۇكىمەتتەردى ەكى جاققا يتەردى.

قىتايدىڭ ەڭ ۇلكەن اقپاراتتىق اگەنتتىگىنىڭ حابارىنا ءساپ سالار بولساق، تاپ وسى ماسەلەدە دە رەسەيگە بولىسقانىن بايقايمىز. ايتالىق، بۇل تىيىم سالۋلار ارقىلى «مەديا سوعىسىن» اشقان ۋاشينگتون دەپ كورسەتكەن. ونىڭ ءوزى دە بەلگىلى دارەجەدەگى اقپاراتتىق سوعىس. بىراق ءبىز رەسەيدىڭ اقش-تاعى ارنالارىنىڭ قانداي باعىتتا جۇمىس ىستەپ وتىرعانىن ءدال قازىر ناقتى باعامداپ، وقىرمانعا ايتىپ بەرە الماعاندىعىمىزدان، بۇل ايىپتاۋدى تارازىعا تارتا دا المايمىز.

ەكى ەلدىڭ تاراتقان اقپاراتتارىنان تارتىپ، كينولارىنا دەيىن يدەولوگيالىق سوعىستىڭ قان مايدانىن سۋرەتتەپ كەلەدى. ماسكەۋ باتىستى ايىپتاسا، باتىس ماسكەۋدى كىنالايدى. اقپاراتتاعى دەربەستىك ءبىزدىڭ شىن تاۋەلسىزدىگىمىز ءۇشىن ەڭ العاشقى باسپالداق. بۇل تۇرعىدان العاندا، بەلگىلى دەڭگەيدە قازاقستان دا رەسەي مەن اقش اراسىنداعى اقپارات سوعىسىنىڭ بۇرقاسىنىنا ءىلىنىپ وتىر. سوندىقتان اقپاراتتىڭ دەربەستىگى تۇتاس قازاقستان، قالا بەردى قازاق قوعامىنىڭ دەربەستىگىنىڭ بىردەن ءبىر كەپىلى.

“The Qazaq Times”