فوتو: ۆۆس

ميانما بيلىگى 18 جەرگىلىكتى جانە شەتەلدىك جۋرناليستەرگە ارناپ تۋر ۇيىمداستىردى. روحيندجا مۇسىلماندارى تۇرعان اۋداندارعا ساياحاتتى قامتيتىن تۋردان تۇيگەندەرى مەن كوزبەن كورگەندەرىن بەلگىلى اقپارات قۇرالدارىنىڭ بىرقاتارى جازدى. ءبىز BBC اقپاراتتىق اگەنتتىگىنىڭ ءجۋرناليستى Jonathan Head جازباسىنىڭ ماڭىزدى تۇستارىن سىزدەرمەن ءبولىسۋدى ءجون كورىپ وتىرمىز. 

وقيعا ورنىنا جەتكەن جۋرناليستەرگە جول كورسەتەتىن ارنايى قىزمەتكەرلەر بولگەن ميانما بيلىگى ولاردىڭ ءوز بەتىنشە زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، توپتان بولىنۋىنە تىيىم سالعان. 25 تامىزدا روحيندجا مۇسىلماندارىنان قۇرالعان "اراكان قۇتقارۋ ارمياسى" توبىنىڭ شابۋىلىنان باستالعان قانتوگىستەن كەيىن قيراعان عيماراتتاردىڭ ۇيىندىلەرى مەن ورتەنگەن اۋىلداردىڭ ورىندارىن ارالاعان جۋرناليستەر اتالعان وڭىرلەردە "تىرشىلىك بەلگىسى بايقالمايتىنىن" ايتادى. قازىردىڭ وزىندە 300 مىڭعا جۋىق بوسقىن بانگلادەش شەكاراسىن اسىپ وتىر. بوسقىندار لاگەرىنە جەتكەن روحيندجالىقتاردىڭ بارلىعى اقپارات قۇرالدارىنا قاۋىپسىزدىك قىزمەتكەرلەرى  اۋىلدارىن ورتەپ، ادامدارىن زورلىق قۇربانى ەتكەندەرىن ايتقان بولاتىن. بيرما بيلىگى ۇيىمداستىرعان تۋردىڭ ماقساتى دا، مۇسىلمانداردىڭ وزدەرىنە تاققان ايىپتارى نەگىزسىز ەكەنىن دالەلدەۋ سياقتى.

فوتو: ۆۆس. شەكارا قاۋىپسىزدىگى قىزمەتىنىڭ جەرگىلىكتى ءمينيسترى Colonel Tint.

ال راكحاين ايماعىندا قالعان بىرقاتار مۇسىلماندار قورقىنىشتان سويلەي الماي، ءبىراز توسىلىپ، ءجۋرناليستىڭ "كىمنەن قورقاسىڭ؟" دەگەن سۇراعىنا "مەملەكەتتەن" دەپ جاۋاپ بەرىپتى. كەيىننەن بانگلادەشكە كەتۋدى ويلاعانىمەن، وسىندا قالعان  مۇسىلماندار باسشىلارىنىڭ ميانما بيلىگىمەن ەلدەن كەتپەۋ تۋرالى كەلىسىمگە كەلگەنى ءۇشىن عانا وتاندارىندا تۇراقتاپ وتىرعانى انىقتالدى.

جەرگىلىكتى قاۋىپسىزدىك قىزمەتكەرى روحيندجالىق مۇسىلماندار بيلىكتى الەم الدىندا ايىپتى كورسەتۋ ءۇشىن ء"وز ۇيلەرىن وزدەرى ورتەگەنىن" ايتادى. باق وكىلدەرىنە وسى مالىمدەمەنى ايعاقتايتىن سۋرەتتەر دە تاراتىلعان.

فوتو: BBC-گە بەرىلگەن ماتەريالداردان. بيلىك وكىلدەرىنىڭ ايتۋىنشا، ولار ءوز ءۇيىن ورتەپ جاتقان مۇسىلمانداردى سۋرەتكە ءتۇسىرىپ ۇلگەرگەن.

جۋرناليستەردىڭ "وسى ۋاقىتقا دەيىن ورتەنگەن اۋىلداردىڭ بارلىعىن تۇگەل مۇسىلماندار ورتەدى مە؟" دەگەن ساۋالدارىنا ء"يا" دەپ جاۋاپ بەرگەن وكىلەتتى تۇلعالار، قاقتىعىس كۇننەن بەرى 2 اپتا ۋاقىت وتسە دە، جاڭبىرلى اۋداندا نەگە ءالى كۇنگە كەيبىر اۋىلداردىڭ ءورتى سونبەي تۇرعانىن تۇسىندىرە المادى. "وسىندا قالعان مۇسىلماندار كەتەر الدىندا ۇيلەرىن كۇلگە اينالدىرىپ كەتكەلى جاتقان شىعار..." دەگەن سەنىمسىز بولجام ايتقان جولسەرىك، 25 تامىز كۇنى مۇسىلمان باسقىنشىلارىنان وسىنداعى وزگە ەتنيكالىق توپتاردى قورعاۋ ءۇشىن، ولاردى پوليتسيا بولىمشەسىنە جاسىرعانىن ايتادى. سول قاقتىعىستا جاپپاي قارۋلانىپ كەلگەن "اراكان روحيندجا قۇتقارۋ ارمياسىنىڭ" 17 مۇشەسى مەن 1 پوليتسەي قازا تاپقانىن حابارلادى. جەرگىلىكتى قاۋىپسىزدىك قىزمەتكەرلەرىنىڭ دەرەگىنە سايكەس، راكحاين ايماعىنداعى زورلىق-زومبىلىققا نەگىزىنەن جوعارىدا اتالعان مۇسىلماندار توبى كىنالى. بيلىك تاراپىنان "تەرروريستىك توپ" دەپ مويىندالعان "اراكان روحيندجا قۇتقارۋ ارمياسى" ءار وتباسىدان ءبىر كۇرەسكەر سودىر بەرۋلەرىن سۇراپ، حالىقتى قاتاڭ تارتىپتە ۇستاعان كورىنەدى.

فوتو: ۆۆس. جول ۇستىندە كەزدەسكەن "توسىن سىي".

جۋرناليستەر جول ۇستىندە الىستان شىققان ءتۇتىندى بايقاپ، كولىكتى توقتاتىپ، جولسەرىكتىڭ ەسكەرتپەلەرىنە قاراماستان، ءورت شىققان اۋىلعا قاراي جۇگىرگەندەرىن ايتادى. وقيعا ورنىنا جەتكەن كەزدە، ورتەلگەن مەدرەسە مەن ءار جەردە شاشىلعان مۇسىلمان ايەلدىڭ كيىمدەرى، اراب جازۋى بار كىتاپ جۇرناقتارى كوزگە ىلىنگەن. جۇگىرىپ جەتكەن بەيتانىس 18 ادامنىڭ الدىندا داعدارىپ قالعان ءورت قويۋشىلار وزدەرىنىڭ جەرگىلىكتى بۋدديستەر ەكەنىن جانە وسىندا پوليتسيانىڭ كومەگىمەن وت ءورشىتىپ جاتقاندارىن ايتىپ، كۇلگە اينالعان ۇيلەردەن تونالعان جابدىقتار مەن زاتتاردى تيەپ، جوندەرىنە جۇرە بەرگەن. كەشەگى بەيبىت ءوڭىردىڭ بۇگىنگى كەلبەتىن بۇكپەسىز بايانداعان ءجۋرناليستىڭ اڭگىمەسى "بۇل اۋىلعا ەڭ جاقىن جەردە پوليتسيا بولىمشەسى بولا تۇرا، قاۋىپسىزدىك قىزمەتىنە جاۋاپتىلاردىڭ ەشقايسىسى ولاردى توقتاتۋعا ارەكەت ەتپەدى..." دەپ اياقتالادى.

“The Qazaq Times”