ىشكى ىستەر ۆيتسە-ءمينيسترى: «ءبىز ينتەرنەت بۇعاتتاۋمەن اينالىسپايمىز». بىراق...

اپتا باسى، دۇيسەنبى تۇستە ورتالىق كوممۋنيكاتسيالار قىزمەتى الاڭىندا «ىشكى ىستەر ورگاندارىن تسيفرلاندىرۋ» تاقىرىبىندا وتكەن بريفينگتە ۆيتسە-مينيستر QT رەداكتسياسىنىڭ ميتينگ كەزدەرىندە ينتەرنەتتىڭ بۇعاتتالۋى جايلى سۇراعىنا جاۋاپ بەردى. بۇعاتتاۋ ماسەلەسىنەن باسىن الىپ قاشقان ۆيتسە-مينيستر جاۋابى زاڭناماعا قابىسپايدى. 

– ينتەرنەتتى بۇعاتتاۋ ماسەلەسى ءىىم ورگاندارىنىڭ قۇزىرەتىنە كىرمەيدى. مەنىڭ ويىمشا، ءسىز بۇل سۇراقتى باسقا مەملەكەتتىك ورگاندارعا قويۋىڭىز قاجەت. ولار مىندەتتى تۇردە جاۋاپ بەرەدى دەگەن سەنىمدەمىن، – دەدى ىشكى ىستەر ۆيتسە-ءمينيسترى ساكەن سارسەنوۆ.

«بۇل سۇراق ءبىزدىڭ قۇزىرەتىمىزگە كىرمەيدى» دەگەن ءار جيىندا بەلگىلەنگەن ايماققا جاقىن قويىلاتىن ارناۋلى كولىكتەر مەن بۇعاتتاۋ اپپاراتتارىنىڭ مينيسترلىككە قاتىسى جوعىن مالىمدەدى. الدەبىر مەملەكەتتىك ورگاننىڭ اتىن ناقتىلاۋدى سۇراعاندا اۋلاق دەگەن سىڭايمەن جوعارىداعى ءسوزىن تاعى قايتالادى.

«ىشكى ىستەر ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى رەتىندە ايتارىم – ءبىز مۇنداي جۇمىسپەن اينالىسپايمىز» دەپ كەسىپ ايتتى سارسەنوۆ.

دەسە دە ۇكىمەت قابىلداعان شەشىم باسقا ءتارىزدى. 2019 جىلعى ماۋسىم ايىندا پرەزيدەنت سايلاۋىنان كەيىن نارازىلىق كوڭىل-كۇي ۇدەگەن تۇستا ەلدە الەۋمەتتىك جەلىلەر بۇعاتتالىپ، ينتەرنەت وشىرىلگەن ەدى. سول كەزدە وكق-دا ۇيىمداستىرىلعان بريفينگتە باس پروكۋراتۋرا وكىلى ساپاربەك نۇرپەيىسوۆ ورگاننىڭ ول وقيعا قاتىسى جوعىن ايتىپ، ينتەرنەت بۇعاتتاۋعا قۇزىرەتتى ۆەدومستۆولاردى اتاعان.

«ۇكىمەتتىڭ 2018 جىلعى 25 قازان كۇنى شىعارعان قاۋلىسى بويىنشا، ينتەرنەتتى الەۋمەتتىك، تابيعي جانە تەحنوگەندىك توتەنشە جاعدايلار كەزىندە بۇعاتتاۋعا بولادى. بۇل قۇزىرەت ءتورت مەملەكەتتىك ورگان – باس پروكۋراتۋرا، ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتى، ىشكى ىستەر مينيسترلىگى جانە قورعانىس مينيسترلىگىنە بەرىلگەن. قۇجاتتا ءتورت مەملەكەتتىك ورگانعا ءتيىستى وكىلەتتىكتەر بەرىلگەن»، – دەگەن ەدى ول 2019 جىلعى 13 ماۋسىمدا.

ءبىر عانا الماتى قالاسىنىڭ وزىندە بيىل بيلىك رۇقسات ەتپەگەن 23 قازان (قدت), 18 قىركۇيەك (دەمپارتيا), 6 شىلدە (قدت، دەمپارتيا), 15 مامىر (دەمپارتيا),  1 مامىر (قدت) كۇندەرى  وتكەن نەمەسە باستالماي جاتىپ اياقتالعان ميتينگ-شەرۋ كەزىندە اۋماقتا ءموبيلدى ينتەرنەت وشىرىلگەن.  بيلىكتىڭ ەش ەسكەرتۋسىز نەمەسە وقيعادان كەيىن تۇسىندىرمەسىز ينتەرنەتتى بۇعاتتاۋ سالدارىنان ورتالىق ساياباق، استانا جانە رەسپۋبليكا الاڭى، اباي ەسكەرتكىشىنىڭ ماڭايى سياقتى كوپشىلىك جينالاتىن ورىندارداعى شاعىن جانە ورتا كاسىپكەرلەر مەن ءتۇرلى مەكەمەلەر زارداپ شەگەدى.

وسىنداي نارازىلىق اكتستسيالاردىڭ بىرىندە قىركۇيەكتىڭ 18-ءى, تىركەلمەگەن دەمپارتيا  جاقتاستارىنىڭ ميتينگى كۇنى QT ءتىلشىسى اكىمدىك ماڭايىندا ءموبيلدى ينتەرنەت ىستەمەۋىنىڭ سەبەبىن سۇراپ، ۇيالى وپەراتورعا حابارلاسىپ كوردى. Activ («كسەلل» اق) بايلانىسىنىڭ Call ورتالىق مامانى «قر بايلانىس تۋرالى زاڭىنىڭ» 41-1-بابى («بايلانىس جەلىلەرىنىڭ جانە (نەمەسە) قۇرالدارىنىڭ جۇمىسىن توقتاتا تۇرۋ ءتارتىبى») بويىنشا تەرروريزم قاۋپىنە قاتىستى قۇزىرلى ورگانداردىڭ تاپسىرماسىمەن ۋاقىتشا، بەلگىسىز مەرزىمگە دەيىن جۇمىس ىستەمەيتىنىن» جەتكىزگەن.

ازاماتتىق قوعام وتكىزەتىن ءار سانكتسيالانباعان جيىن «الەۋمەتتىك، تابيعي جانە تەحنوگەندىك توتەنشە جاعداي» رەتىندە باعالانۋى سەبەپتى وشىرىلە مە، بۇعاتتاۋ شەشىمىن قابىلداۋ الگوريتمى قالاي ىسكە اسادى، وعان جاۋاپتى تۇلعالار كىمدەر، بۇعاتتاۋ شىعىنى قانشا مولشەردە جانە قانداي قارجى كوزىنەن وتەلەدى دەگەن سۇراقتاردىڭ باس اشىق قالىپ وتىر. بۇل جونىندە رەداكتسيا بىرەر اي بۇرىن الماتى قالاسى اكىمدىگى مەن پوليتسيا دەپارتامەنتىنە، ءىىم جانە ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنە رەسمي سۇراۋ حات جولداعان. تاپ وسى ساۋالدار جاۋاپسىز قالىپ كەلەدى.

ءسوز بوستاندىعى رەيتينگىندە «تسەنزۋرا باسىم» ەل رەتىندە تومەن (180 ەلدىڭ ىشىندە 155-ورىندا) تۇراتىن قازاقستان Freedom House حالىقارالىق ۇيىمىنىڭ ينتەرنەت ەركىندىگى تىزىمىندە دە رەسەي، بەلارۋس، يران جانە قىتاي سەكىلدى اۆتوريتار ەلدەرمەن ءبىر قاتاردا تۇر. بيىلعى ەسەپتە 70 ەلدىڭ اراسىندا (100 ۇپايدان نەبارى) 33 ۇپايمەن «ينتەرنەتى ەركىن ەمەس» دەپ باعالاندى.

The Qazaq Times