جارتى جىلدان اسا ۋاقىت ەڭبەك جاعدايىن تالاپ ەتىپ، اقىرى ەرەۋىلدە قازا تاپقان مۇنايشىلاردىڭ جاڭاوزەن وقيعاسى كەزىندە قازاقستان پوليتسياسىن باسقارعان قالمۇحانبەت قاسىموۆ. فوتو: اشىق دەرەككوز / تۇرار قازانعاپوۆ

قازاقستاننىڭ تاۋەلسىزدىك تاريحىنداعى ەڭ قاندى وقيعا – جاڭاوزەن تراگەدياسىندا  ىشكى ىستەر ءمينيسترى، كەيىنگى كەزدە مەملەكەتتىك كۇزەت قىزمەتىنىڭ جەتەكشىسى بولعان قالمۇحانبەت قاسىموۆ وتستاۆكاعا كەتۋگە شەشىم قابىلدادى.

30 شىلدەدە پرەزيدەنت توقاەۆ گەنەرال قاسىموۆتى مەملەكەتتىك كۇزەت قىزمەتىنىڭ باسشىسى لاۋازىمىنان بوساتۋ تۋرالى جارلىققا قول قويدى.
بۇل جونىندە اقوردانىڭ ءباسپاسوز حاتشىسى بەرىك ءۋالي ءوزىنىڭ Instagram جەلىسىندەگى پاراعىندا حابارلادى. ونداعى مالىمەتكە قاراعاندا، قاسىموۆ ءوز ەركىمەن وتستاۆكاعا جانە مەملەكەتتىك قىزمەتتەن ءبىرجولا كەتۋگە ارىز بەرگەن. توقاەۆ بۇل ءوتىنىشتى ماقۇلداعان. ازىرگە قاسىموۆتىڭ مىندەتىن ونىڭ ورىنباسارى ەرمەك ساعىمباەۆ ۋاقىتشا اتقارادى.

جۋىردا جەمقورلىق پەن ۇيىمداسقان قىلمىستى زەرتتەۋ ورتالىعى (OCCRP) باستاعان ءبىر توپ مەديا ۇيىمنىڭ ونداعان مامانى  «كيبەرتىڭشى باعدارلامامەن ءموبيلدى اڭدۋ» جونىندە ءىرى زەرتتەۋ جاريالاعان. قاسىموۆتىڭ وتستاۆكاعا كەتكەنى وسى زەرتتەۋ جاريالانعاننان كەيىن حابارلانىپ وتىر. زەرتتەۋگە سايكەس، 2 مىڭ ابونەمەنت-ءنومىردىڭ اراسىندا كيبەراڭدۋعا قازاقستاندىق جوعارى لاۋازىمدى تۇلعالار (ونىڭ ىشىندە پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ تا بار، بولجام بويىنشا ونىڭ تەلەفونى سەنات سپيكەرى بولىپ تۇرعان كەزدە تىڭدالعان بولۋى مۇمكىن) مەن وتستاۆكاعا كەتسە دە، ساياسي ىقپالىن جوعالتپاعان، بيلىكتى «ساحنا سىرتىنان باسقارىپ» وتىر دەپ سىنالىپ جۇرگەن ەكس- پرەزيدەنت نازارباەۆ اينالاسىنداعى ادامدار ۇشىراعان.

«نازارباەۆ رەجيمىن تۇتاس – باسىنان اياعىنا دەيىن اڭدىعانعا ۇقسايدى، ونى سول ەلدىڭ ءوزىنىڭ ارنايى قىزمەتى اڭدىعان سياقتى» دەپ تۇجىرىمدايدى زەرتتەۋ اۆتورلارى. ال مۇنى پرەزيدەنت اكىمشىلىگى جەتەكشىسىنىڭ ورىنباسارى داۋرەن اباەۆ حالىقارالىق زەرتتەۋدى «دالەلسىز، ينتريگا تۋدىراتىن اقپارات» دەپ باعالاعان.

ازاتتىقتىڭ تۇسىندىرۋىنشە, مەملەكەتتىك كۇزەت قىزمەتى – پرەزيدەنتكە تىكەلەي باعىناتىن جانە سوعان ەسەپ بەرەتىن ورگان. ول پرەزيدەنت كۇزەتى مىندەتىن اتقارادى، زاڭنامادا بەلگىلەنگەن وكىلەت اياسىندا «ەلباسىن»، ياعني وتستاۆكادان كەيىن ىقپالدى قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ توراعاسى بولعان نازارباەۆتى دا قورعايدى.

64 جاستاعى قاسىموۆ مەملەكەتتىك كۇزەت قىزمەتىنىڭ باستىعى لاۋازىمىن 1,5 جىل اتقاردى. وعان دەيىن قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ حاتشىسى بولدى. قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنە دەيىن 8 جىل (11.04.2011-12.02.2019)  ىشكى ىستەر ءمينيسترىن باسقاردى. قازاقستاننىڭ باس پوليتسەيى بولىپ تۇرعان كەزدە جاڭاوزەن قالاسىندا كۇشتىك قۇرىلىم وكىلدەرى ەڭبەك جاعدايىن جاقسارتۋدى تالاپ ەتكەن مۇنايشىلارعا وق اتتى. تاۋەلسىزدىكتىڭ وتىز جىلدىعىندا ەڭ كوپ سىن ايتىلعان مينيستر رەتىندە قاسىموۆتىڭ وتستاۆكاسىن تالاپ كەتكەندەر از بولماعان.

"The Qazaq Times"