قىتايداعى ءولىم جازاسىنا كەسۋ جانە ورىنداۋدىڭ ناقتى مالىمەتى انىق ەمەس. فوتو: Business - Insider

كەشە، 20 ءساۋىر كۇنى Amnesty International قۇقىق قورعاۋ ۇيىمى ءولىم جازاسى جانە ونىڭ ورىندالۋى تۋرالى جاڭا ەسەبىن جاريا ەتتى. وعان سايكەس، 2020 جىلى الەم ەلدەرىندە ءولىم جازاسىن قولدانۋ ءبىرشاما ازايىپ، سوڭعى ون جىلداعى ەڭ تومەنگى شەككە تۇسكەن. ءولىم جازاسىن قولدانۋعا قارسى بولىپ كەلگەن ۇيىم بۇعان جاھاندىق ىندەتتىڭ ىقپالى بولدى دەپ سانايدى. بىراق، مالىمەتكە ساي وزگەرمەگەن ءبىر نارسە بار – قىتاي ءولىم جازاسىن ەڭ كوپ قولداناتىن ەل بولىپ قالا بەرگەن.

ستاتيستيكالىق مالىمەتتەردەن 2020 جىلى 18 ەل 483 رەت ءولىم جازاسىن قولدانعان. 2019 جىلى بۇل جاعداي 657 بولىپ، وعان سالىستىرعاندا 26 پايىزعا ازايعان. بۇل سانداردىڭ ازايۋى نەگىزىنەن يراك پەن ساۋد ارابياسىنداعى  ولىم جازاسىن قولدانۋدىڭ ازايعانىمەن قاتىستى. بىلتىر اتالعان ەكى ەل تاريحىندا ءولىم جازاسىنا كەسىلگەندەر سانى ايتارلىقتاي ازايعان.

2019 جىلمەن سالىستىرعاندا بىلتىر ءولىم جازاسىن قولدانۋ از بولۋمەن قاتار ءولىم جازاسىن قولدانعان ەلدەردە سانى دا قىسقارا تۇسكەن. ايتالىق، 2019 جىلى 20 ەلدە ءولىم جازاسىنا كەسۋ جانە ونى ورىنداۋ تىركەلگەن بولسا، بىلتىر 18 ەل وسىنداي قاتاڭ جازانى قولدانعان. Amnesty International ەسەبىنە ساي، ءولىم جازاسىنىڭ كوپ بولىگى قىتاي، يران، ەگيپەت، يراك جانە ساۋد ارابياسىندا بولعان.

قىتاي – الەمدە ءولىم جازاسىن ەڭ كوپ قولداناتىن ەل. بىراق، ءولىم جازاسىنا كەسۋ جانە ونىڭ ورىندالۋىنا قاتىستى مالىمەتتەر قىتايدا مەملەكەتتىك قۇپيا مالىمەتتەر سانالاتىندىقتان، ناقتى سانىن تۇراقتاندىرۋ قيىن. جوعارىدا اتالعان 483 ءولىم جازاسىنا دەگەن مالىمەت قىتايداعى مىڭداعان ءولىم جازاسىنىڭ سىرتىنداعى مالىمەتتەر عانا.  ال، قىتايدى قوسپاعاندا وزگە تىركەلگەن ءولىم جازاسى ساندارىنىڭ 88 پايىزى بار بولعانى ءتورت ەلگە، ساۋد ارابياسى، يرا، يراك جانە ەگيپەتكە تيەسىلى.

“The Qazaq Times”