پاندەميا كۇندەرەگى: قازاقستاندا تاعى 964 ناۋقاس انىقتالدى، ونىڭ شيرەك بولىگى الماتىدان

دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ رەسمي مالىمەتىنشە، ەلدە 11 ناۋرىز كۇنى كوروناۆيرۋس جۇققان 899 ادام، ال 10-ى كوروناۆيرۋس پنەۆمونياسىنا شالدىققان 65 ادام تىركەلدى. قازىر ەلدە 18,5 مىڭ ادام (U07.1 نەمەسە كۆي+ بويىنشا 14 050, U07.2 نەمەسە كۆي- بويىنشا 4508) اۋىرىپ جاتىر.

#U07.1 كوروناۆيرۋس پتر تەستى ارقىلى تابىلعان جاڭا كەيستەردىڭ ەڭ كوبى – الماتى قالاسى (237), استانا (112), الماتى (76), بقو (71), قاراعاندى (68) وڭىرلەرىندە. وتكەن تاۋلىكتە اۋرۋدان ايىققان 653 ادام ۇيىنە جىبەرىلگەن. بۇدان وزگە سارسەنبى، انىعى ناۋرىزدىڭ 10-ى جيىنى 7 ادام: پاۆلودار مەن اقتوبە  وبلىستارىندا ەكى-ەكىدەن، اتىراۋ،بقو جانە استانادا قايتىس بولعان.

#U07.2 10 ناۋرىز اقپاراتى ءبىر تاۋلىككە كەشىگىپ بەرىلەتىن كوروناۆيرۋس پنەۆمونياسىنا شالدىققان 65 ناۋقاس جانە 2 ءولىم جاعدايى تىركەلدى.

پنەۆمونيا انىقتالعان ناۋقستاردىڭ ەڭ كوبى – الماتى (14), استانا (9), اقمولا جانە جامبىل (ارقايسىندا 7-دەن), شىمكەنت پەن  قاراعاندى (ارقايسىندا بەس-بەستەن) وبلىسىنا تيەسلى. سونىمەن قوسا، بقو جانە پاۆلودار وڭىرلەرىندە ءبىر-ءبىر ادام كوز جۇمعان. پنەۆمونيادان ايىققاندار سانى 176-عا ارتتى.

#جالپى ناۋرىز كەلگەلى الماتى قالاسىندا تاۋلىگىنە جۇزدەن كەم ەمەس جاعداي تىركەلىپ، وسى ايداعى ەڭ جوعارى كورسەتكىشكە جەتىپ وتىر. ناۋرىز ايىنىڭ العاشقى دەكاداسىندا 1428 ناۋقاس، ياعني ەلدەگى بارلىق ناۋقاستىڭ بەستەن ءبىرى قالادا تىركەلگەن. ودان كەيىنگى قاتاردا – استانا (929) جانە پاۆلودار (712), اقمولا (659) وبلىستارى.

ەلدە قاڭتار ايىنىڭ ەكىنشى مەن اقپان ايىنىڭ العاشقى جارتىسىندا ناۋقاستار قاتارى كۇرت كوبەيگەن. اقپان ايىنىڭ ەكىنشى جارتىسىندا ءبىرشاما كەمىگەن ەدى، كەيىنگى كەزدە قايدا ارتا باستادى. سوندا دا كورسەتكىش قۇبىلمالى. ماسەلەن، كوروناۆيرۋس پەن وسىعان ۇقساس پنەۆمونيانى قوسا ەسەپتەگەندە وتكەن  جۇما 884, سەنبى 819, جەكسەنبى 657, وسى دۇيسەنبى 575, سەيسەنبى 741, سارسەنبىدە 817 ناۋقاس انىقتالعان. كۇن ساناپ قارقىنى كەمىپ جاتقانداي بولىپ كورىنگەنىمەن، بۇل دەمالىس ءارى مەرەكە كۇندەرىنە بايلانىستى الدامشى ديناميكا. بۇعان كەيىنگى كۇندەردەگى جاعدايدان كوز جەتكىزۋگە بولادى.

دەنمين-ءنىڭ رەسمي مالىمەتىنشە، ەمدەلىپ جاتقان 18 558 ناۋقاستىڭ 4713-ءى اۋرۋحانادا، 13 845-ءى امبۋلاتورلىق باقىلاۋدا. احۋالى ناشار 231 ناۋقاستىڭ جاعدايى قيىن، ونداعى 47 ادامنىڭ ءحالى وتە اۋىر. بۇدان وزگە 45 سىرقات وكپەنى جاساندى جەلدەتۋ اپپاراتىمەن تىنىستاپ جاتىر.

وسىلايشا ازىرگە ۆيرۋستىڭ تارالۋ قاتەرى جاعىنان بقو، اقمولا، پاۆلودار، اتىراۋ، قاراعاندى وبلىستارى «سارى»، ال الماتى قالاسى مەن استانا «قىزىل ايماققا» ەندى.

بىلتىر قىس تۇسەر تۇستا باس مەملەكەتتىك سانيتار-دارىگەر ەرلان قياسوۆ قازاقستاندا كەزەكتى تولقىنىنىڭ شارىقتاۋ كەزەڭى قاڭتار-اقپان ايلارىنا، ال مينيستر الەكسەي تسوي ناۋرىز ايىنىڭ سوڭىنا قاراي تۇسپا-تۇس كەلەتىنىن مالىمدەگەن. وسى ايدىڭ باسىندا تسويدىڭ ءبىرىنشى ۆيتسە-ءمينيسترى مارات شورانوۆ ءساۋىر ايىندا 20 مىڭعا تارتا ادام COVID-19 دەرتىن جۇقتىرۋى مۇمكىن دەگەن. دەگەنمەن وتكەن ايلاردا كەمىندە 20 مىڭ جاعداي تىركەلگەنى سەبەپتى بۇل تسيفر قازاقستانعا ايتارلىقتاي جاڭالىق ەمەس.

جالپى وتكەن قىستا 88 مىڭعا تارتا، جاڭا جىل باستالعالى قازاقستاندا 70 مىڭعا جۋىق ادامنان اۋرۋ انىقتالعان. توقسان كۇنگە سوزىلعان قىس مەزگىلىندە اۋىرعانداردىڭ 81 مىڭنان استامى كوروناۆيرۋس، قالعان 6,8 مىڭى پنەۆمونيا پاتسيەنتتەرى. جەلتوقسان جانە اقپان ايلارى ارالىعىنداعى بارلىق كورسەتكىشتەردى مەزگىلگە ارنالعان قورىتىندى ماتەريالدان بىلە الاسىز.

وسىعان دەيىن اقپارات مينيسترلىگىنىڭ coronavirus2020.kz سايتى مەن دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ مەديا رەسۋرستارىندا جاريالانعان دەرەكتەر بىرنەشە ايدان بەرى قاتە بەرىلىپ كەلگەنى جايلى ماتەريالدار جاريالاپ، اقپارات قۇرالدارىنا ەسكەرتكەنبىز.

(!) پاندەميا مودەراتورى – مينيسترلىك تەك سەنبى-جەكسەنبىدە عانا ەمەس، مەرەكە كۇندەرى دە ستاتيستيكانى تولىقتاي جۇرگىزۋگە قاۋقارسىز. ماسەلەن، جەلتوقسان ايىنىڭ 1, 16, 17, 18-ءى جانە 19-ىنا، 1-4, 7 قاڭتار، 8 ناۋرىزعا تيەسىلى دەرەكتەر ەسەلەپ كەمىگەن. كۇزدىڭ ورتاسىندا سول كەزدەگى دەنمين-ءنىڭ رەسمي-ەرىكتى وكىلى باعدات قوجاحمەتوۆ ەكىنشى تولقىندا دەمالىس كۇنىنە قاراماستان ستاتيستيكانى تولىق كولەمدە جۇرگىزۋگە ۋادە بەرگەن ەدى. بىراق ءىس جۇزىندە ولاي بولماي شىقتى. 

بىلتىر 13 ناۋرىزدان بەرى COVID-19 ينفەكتسياسىن جۇقتىرعاندار قاتارى 221 مىڭنان، 1 تامىزدان بەرگى كوروناۆيرۋس پنەۆمونياسى 49,5 مىڭنان اسقان. ددسۇ دەرەكقورى مەن ۇلتتىق ستاتيستيكادا قازاقستاندا اۋىرعاندار سانى 271 مىڭعا جەتكەن. دەگەنمەن ۇكىمەت كوروناۆيرۋس پەن ونىڭ پنەۆمونياسىن ەكى بولەك ەسەپتەيدى.

پاندەميا باستالعالى جالپى ۆيرۋس جۇققانداردىڭ 4550-ءى (كۆي+ / U07.1 – 2837, كۆي- / U07.2 – 652, ىلەسپە اۋرۋلاردان – 1061) قايتىس بولعان. الايدا قازاقستان بيلىگى بويىنان كوروناۆيرۋس تابىلسا دا، باسقا اۋرۋلاردىڭ سەبەبىنەن قايتىس بولدى دەلىنگەن 1061 ادامدى جالپى ستاتيستيكاعا ەنگىزبەيدى. بۇعان قارسى ساراپشىلاردىڭ سوزىنە قاراعاندا، كوروناۆيرۋستىڭ جاناما اسەرىنەن قايتقانداردىڭ جارتىسىنان استامىنىڭ سەبەبى قان اينالىمى جۇيەسىنىڭ اۋرۋلارى بولعاندىقتان، وعان ينفەكتسيا دەرت قوزدىرۋشى فاكتور رەتىندە ولىمگە اكەپ سوقتىرعان. ەسكەرەر جايت، مينيسترلىك كۆي- ستاتيستيكاسىن ەسەپكە الماس بۇرىن جىلداعىدان ءۇش ەسەگە وسكەن پنەۆمونيانىڭ 256 مىڭ جاعدايىنان (قاڭتار-شىلدە ارالىعىنداعى) كوروناۆيرۋستىق ءتۇرىن انىقتاپ-زەرتتەۋدەن باس تارتقان. ساراپشىلار وسى كەيستى زەردەلەگەن جاعدايدا شىنايى ەسەپ قازىرگىدەن الدەقايدا كوپ بولارىن العا تارتادى. دەمەك جوعارىداعى سان دا ناقتى بولماۋى مۇمكىن.

قازاقستان ۆيرۋس تارالۋى بويىنشا الەمدە Worldometers دەرەكقورى، دجونس حوپكينس ۋنيۆەرسيتەتى جانە ددسۇ تىزىمىندەگى 221 ەل مەن ايماقتىڭ اراسىندا 50-ورىندا تۇر.

وتكەن قىس مەزگىلىندە رەداكتسيا پرەزيدەنت توقاەۆ بىرنەشە رەت سىناسا دا وزگەرە قويماعان رەسمي ستاتيستيكاداعى كەمشىلىكتەردى تۇزەتۋگە مۇرىندىق بولدى. مينيسترلىك وكىلدەرى جانە ەسەپ جۇرگىزۋشى ماماندارىمەن اپتالاپ ايتىسۋعا تۋرا كەلدى.

وسى ۋاقىتقا دەيىن كۆي+ دياگنوزى بويىنشا جاڭا انىقتالعان ناۋقاستار ايماقتارداعى كورسەتكىشى كۇندەلىكتى، ال كۆي- دەرەگى تەك جيىنتىق ماندە بەرىلىپ كەلگەن.

مينيسترلىك رەداكتسيا تالابىنان كەيىن ستاتيستيكاداعى كەمشىلىكتى مويىنداپ، 26 جەلتوقساننان بەرى رەسمي حابارلامادا پنەۆمونيانىڭ ءبىر تاۋلىككە كەشىگىپ جاريالاناتىنىن راستاپ مەرزىمىن كورسەتەتىن بولدى. 2 اقپاننان كوروناۆيرۋس پنەۆمونياسى انىقتالعان ناۋقاستاردىڭ ايماقتارداعى كورسەتكىشى قوسا كۇندەلىكتى بەرىلە باستادى. ال اقپاننىڭ 18-ءى كوروناۆيرۋس پەن ونىڭ پنەۆمونياسىنان قايتىس بولعانداردىڭ ەسەبىن كۇن سايىن جاريالاۋعا كوشتى. بىراق سوڭعى ستاتيستيكادا مەرزىم جاعىنان قايشىلىق بايقالدى. رەداكتسيا مۇنى دا مينيسترلىككە بىرنەشە مارتە ەسكەرتۋگە ءماجبۇر بولدى. وسىلايشا كۆي+ پەن كۆي- ديگنوزىنان كوز جۇمعانداردىڭ تىركەلگەن كۇنى ەرتەڭىنە ەمەس، ءبىر كۇننەن كەيىن جاريالانىپ كەلگەنى بەلگىلى بولدى. قاتە دەگەنىمىز – اقپارات قۇرالدارى كۇندەلىكتى ستاتيستيكانىڭ ناقتى بولماۋىنان كوروناۆيرۋستان قايتقانداردى وتكەن كۇنگە تەلىپ حابارلاۋعا ءماجبۇر بولعان. 26 اقپان وسى ۋاقىتقا دەيىن كوروناۆيرۋستىڭ راستالعان تۇرىنەن «وتكەن كۇنى» قايتىس بولدى دەلىنگەن قاتە اقپارات تۇزەتىلىپ،  «الدىڭعى تاۋلىك» رەتىندە كورسەتىلە باستادى. رەسمي مالىمەتكە سۇيەنسەك، قازاقستان ۇكىمەتى تەك پتر ارقىلى راستالعان دەرەكتەردى ۋاقىتىلى جاريالايدى، ال قالعان نەگىزگى كورسەتكىشتەر (ياعني، پنەۆمونياعا شالدىققاندار، كوروناۆيرۋس پەن پنەۆمونيادان قايتىس بولعان ادامدار سانى – QT) بىر تاۋلىككە كەشىگىپ بەرىلەدى. بۇعان دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنداعى اقپاراتتىق جۇيەنىڭ جەتىلمەۋى سەبەپ.

ۆەدومستۆوارالىق كوميسسيانىڭ 9 ناۋرىزداعى رەسمي مالىمەتىنە قاراعاندا، قازاقستاندا 33 مىڭ ادام كوروناۆيرۋسقا قارسى  رەسەيلىك «Sputnik V» ۆاكتسيناسىنىڭ العاشقى دوزاسىن سالدىرعان.

"The Qazaq Times"