سايلاۋ قارساڭىندا قىسىمعا ۇشىراعان تاۋەلسىز ۇيىمدار مەن قۇقىق قورعاۋشى ۇيىمدار

دۇيسەنبى، 30 قاراشا كۇنى تاۋەلسىز ازاماتتىق قوعام مەن قۇقىق قورعاۋ ۇيىمدارعا سالىق ورگاندارىنىڭ نەگىزسىز تالاپتارىنا بايلانىستى قازاقستاندىق ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمدار شۇعىل ونلاين-بريفينگ وتكىزدى. ءباسپاسوز جيىنىندا ازاماتتىق قوعامنىڭ بىرقاتار تاۋەلسىز كوممەرتسيالىق ەمەس مەكەمەلەرى مەن قۇقىق قورعاۋ ۇيىمدارى سالىق ورگاندارىنىڭ «شابۋىلىنا» ۇشىراعانى تۋرالى مالىمدەدى.

قازاقستان ازاماتتىق قوعامى مەن تاۋەلسىز قۇقىق قورعاۋ ۇيىمدارىنىڭ ۇندەۋى:

كەيىنگى بىرنەشە اپتادا ازاماتتىق قوعامنىڭ بىرقاتار تاۋەلسىز كوممەرتسيالىق ەمەس مەكەمەلەرى مەن قۇقىق قورعاۋ ۇيىمدارى سالىق ورگاندارىنىڭ «شابۋىلىنا» ۇشىرادى. ءبىزدىڭ ويىمىزشا، ولاردىڭ ارتىندا ۇقك (ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتى) ورگاندارى تۇر. بارلىعى كوشىرىپ العانداي، ءبىر-بىرىنەن اينا قاتەسىز اۋمايدى. ءارتۇرلى ايماقتاردا سالىق ورگاندارى سالىق ەسەپتىلىگىنىڭ 017.00 جانە 018.00 فورمالارىن تولتىرۋداعى قاتەلىكتەردى سىلتاۋراتىپ، ەسكەرتۋ حاتتارىن جولداعان. بۇل فورمالاردىڭ بارلىعى شەتەلدىك كوزدەردەن قارجى الۋ مەرزىمى مەن ونىڭ جۇمسالۋىنا قاتىستى. ماسەلە سالىقتان جالتارۋ، قارجىنى زاڭسىز جانە ماقساتسىز جۇمساۋ جونىندە ەمەس، فورمانى تولتىرۋعا قاتىستى. قر قولدانىستاعى اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق تۋرالى كودەكسىندە فورمالاردى تولتىرۋداعى قاتەلىكتەر ءۇشىن قاتاڭ جازا قاراستىرىلعان. ەگەر قاتە اقپارات بەرگەنى انىقتالاتىن بولسا، كوممەرتسيالىق ەمەس ۇيىمعا 500 مىڭ تەڭگە ايىپپۇل جانە 3 ايعا دەيىن جۇمىسىن توقتاتۋ (460-1 باپ) جازاسى قاراستىرىلۋى مۇمكىن.

2016-2017 جىلدارى قازاقستاننىڭ سالىق جانە اكىمشىلىك زاڭ بۇزۋشىلىق زاڭنامالارىنا وزگەرتۋلەر ەنگىزىلگەن. اتاپ ايتقاندا، شەتەلدەن قارجى الاتىن كوممەرتسيالىق ەمەس قوعامدىق ۇيىمدارعا ەسەپ بەرۋدەگى زاڭ بۇزۋشىلىقتار ءۇشىن قوسىمشا اكىمشىلىك جاۋاپكەرشىلىك جۇكتەلگەن. قازاقستاندىق ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمدار، حالىقارالىق جانە تاۋەلسىز ۇلتتىق ساراپشىلار سول كەزدە بۇل قوسىمشا ەسەپ بەرۋ، ءوزىنىڭ ءمانى بويىنشا، سالىق ورگاندارى مەن قر اقپاراتتىق جانە الەۋمەتتىك دامۋ مينيسترلىگى الدىنداعى ەسەپ بەرۋدى قايتالايتىنىن، ونى ۇسىنۋ ەرەجەلەرى زاڭدىق سەنىمدىلىك پەن بولجامدىلىق قاعيداتتارىنا سايكەس كەلمەيتىندىگىن اتقان. وعان قوسا، زاڭنامادا كورسەتىلگەن شارتتار مەن ەرەجەلەر سالىق تولەۋشىلەرگە ءتيىستى بلانكىلەردى تولتىرۋدا ونىڭ دۇرىستىعىنا تولىق سەنىمدى بولۋعا مۇمكىندىك بەرمەيدى. ال سالىق ورگاندارى، كەرىسىنشە، زاڭداردى تولىق ءارى ءوز ىڭعايلارىنا قاراي پايدالانۋعا مۇمكىندىك العان.

قازىرگى ۋاقىتتا قازاقستاندىق كوممەرتسيالىق ەمەس ۇيىمدار حالىقارالىق ۇيىمدارمەن، شەتەلدىك زاڭدىق نەمەسە جەكە تۇلعالارمەن جاسالعان كەلىسىم شاتتار، بانك قىزمەتتەرى، بارلىق جوبالار، ونىڭ ماقساتى مەن قارجىسى جونىندەگى اقپاراتتاردى قر اقپارات جانە الەۋمەتتىك دامۋ مينيسترلىگىنە بەرەدى. بۇدان بولەك، كىرىستەر مەن شىعىستار، سالىق جانە بيۋدجەتكە تولەنەتىن مىندەتتى تولەمدەر جونىندە سالىق ورگاندارىنا ەسەپ بەرەدى.

كوممەرتسيالىق ەمەس سەكتوردىڭ ەسەپ بەرۋى كوممەرتسيالىق ۇيىمدارمەن سالىستىرعاندا الدەقايدا جوعارى. بىراق كوممەرتسيالىق سەكتوردىڭ ينۆەستيتسيا تارتۋ مەن بىرلەسكەن كاسىپورىن اشۋدا شەتەلدەن قارجى الۋى وتە جوعارى. بۇل كوممەرتسيالىق ەمەس ۇيىمدارمەن سالىستىرۋعا كەلمەيدى. مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ ءوزى ءارتۇرلى باعدارلامالار مەن جوبالارعا حالىقارالىق ۇيىمدار، شەتەلدىك بانكەردەن كوپ جاقتىق نەمەسە ەكى جاقتىق كەلىسىم شارتتار نەگىزىندە ميلليوناعان، ميللياردتاعان دوللار قارجى الادى.

بىراق كوممەرتسيالىق ەمەس ۇيىمدارعا عانا كەمسىتۋشىلىك پەن رەپرەسسيۆتى زاڭ نورمالارى قاراستىرىلعان.

سولىق كودەكسى دە، اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق تۋرالى كودەكىسى دە «جالعان اقپارات» تەرمينىنىڭ زاڭدىق ماعىناسىن تۇسىندىرمەيدى. قاي اقپاراتتىڭ «جالعان» ەكەنىن، اكىمشىلىك جاۋاپكەرشىلىككە الىپ كەلەتىنىن، تەحنيكالىق قاتەلىكتەر جانە ت.ب «جالعان اقپاراتقا» جاتا ما، جوق پا ونى سالىق ورگاندارىنىڭ ءوزى انىقتايدى. ونىڭ ۇستىنە، قر اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق تۋرالى كودەكسىنىڭ 460-1 جانە 460-2 باپتارى قاساقانا زيان كەلتىرۋ باپتارىنا جاتادى. جالعان اقپارات بەرۋ ادەيى، قانداي دا ءبىر زاڭسىز ماقساتتارعا جەتۋ ءۇشىن جاسالادى. بىراق ءبىزدىڭ ەلىمىزدە زاڭسىزدىقتىڭ ماقساتىن دالەلدەۋ باياعىدا قاجەت بولماي قالعان. قىسىمعا ۇشىراعان ۇيىمدار العان ەسكەرتۋ حاتتارىنا قاراپ، سالىق ورگاندارىنىڭ اتالمىش فورمالاردان تەحنيكالىق قاتەلىك سياقتى كەز كەلگەن دۇنيەنى تاۋىپ، قىسقا ۋاقىت ارالىعىندا پروتوكول تولتىرىپ، ايىپپۇل سالىپ، ۇيىم جۇمىسىن توقتاتۋعا مۇمكىندىك الۋ كەرەكتى جونىندە تاپسىرما العان دەگەن قورىتىندى جاساۋعا بولادى. سالىق ورگاندارى قىزمەتكەرلەرىنىڭ ءىس-ارەكەتىنە، سەنىمسىزدىگىنە، الاڭداۋلارىنا قاراپ، بۇل ولاردىڭ ءوز باستامالارى ەمەس، ولاردىڭ باستى مىندەتى سالىق جيناۋ. قىسىمعا ۇشىراعان ۇيىمدارعا سالىق نەمەسە بيۋدجەتكە تولەنەتىن وزگە دە تولەمدەر جونىندە ءمىن جوق. ولاردىڭ بارلعى بيۋدجەتكە ءتيىستى سالىعىن تولەپ وتىرعان ادال سالىق تولەۋشىلەر. بۇل شابىلداردىڭ ساياسي ماقساتى بار. ۇيىمداردى سوتقا سۇيەۋ، ەڭ اۋىر جاعدايدا ولاردىڭ جۇمىسىن بەلگىلى ءبىر ۋاقىتقا دەيىن توقتاتۋ. ءبىزىڭ ءبارىن «ەستيتىن»، ءبارىن «كورەتىن» ۇكىمەتىمىزدىڭ وزىنە جۇكتەلگەن حالىقارالىق مىندەتتەردى بۇزىپ، ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىق جانە دامۋ ۇيىمى مەن فاتف ستاندارتتارىنا قايشى، تاۋەلسىز قۇقىق قورعاۋ ۇيىمدارى مەن ازاماتتىق قوعام بىرلەستىكتەرىنە نە سەبەپتى ءدال قازىر كەدەرگى كەلتىرىپ وتىرعانىن باعامداۋ قيىن. بىراق بۇل ءىس-ارەكەت كەزەكتى رەت مەملەكەتتىڭ يميدجىنە، ونىڭ ينۆەستيتسيالىق اقۋالىنا جانە وزگە دە رەيتينگتەرىنە كەرى اسەرىن تيگىزەدى.

بىزگە كەلەتىن بولساق، ارينە، ءبىز ءوز ۇيىمدارىمىزدى، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ سوتتارىندا جانە حالىقارالىق دەڭگەيدەگى ءتۇرلى حالىقارالىق كواليتسيالاردا، جۇمىس توپتارى مەن ساراپتامالىق قۇرىلىمدارعا قاتىسۋ شەڭبەرىندە، سونداي-اق حالىقارالىق دەڭگەيدە قورعاۋ ءۇشىن بارلىق قاجەتتى شارالاردى جاسايمىز، جانە وقيعالار تەرىس دامىعان جاعدايدا ءبىز مەملەكەتتىك ورگاندارمەن جانە ۇيىمدارمەن قارىم-قاتىناسىمىزدى قايتا قاراۋعا ءماجبۇر بولامىز.

قول قويعاندار:

«ەركىندىك قاناتى» قق

«قادىر قاسيەت» قب

«ادام قۇقىعى مەن زاڭدىلىقتى ساقتاۋ قازاقستان حالىقارالىق بيۋروسى» رقب

«حالىقارالىق قۇقىقتىق باستاما» قق

«MediaNet حالىقارالىق جۋرناليستيكا ورتالىعى» قق

«قۇقىقتىق مەديا ورتالىق» قق

«ەحو» قب

30 قاراشا 2020 جىل

ازىرگە مەملەكەتتىك سالىق ورگاندارى ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمداردىڭ مالىمدەمەسىنە قاتىستى ەشقانداي پىكىر بىلدىرمەدى. اتالعان ۇيىمداردىڭ كەيبىرى كەلەر جىلدىڭ 10 قاڭتارىنا بەلگىلەنگەن ءماجىلىس جانە ءماسليحات دەپۋتاتتارىن سايلاۋدى باقىلاۋدى ماقسات ەتكەن.

"The Qazaq Times"