ورىس ءتىلدى مەديا رەسۋرستارعا ءجيى سۇقبات بەرەتىن مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاسس اقپارات اگەنتتىگى جانە «ەگەمەن قازاقستان» باستى مەمباسىلىمعا بەرگەن سۇقباتىندا ايتىلعان انتيپاندەميا پاكەتىنىڭ سوماسى قوعامدا زور رەزونانس تۋدىرىپ، ونىڭ سحەماسىنا كۇماندانۋشىلار مەن بانك سەكتورىنا بەرىلۋىنە نارازىلار قاتارى ارتىپ كەلەدى.

ەل پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ بيلىك باسىلىمى «ەگەمەن قازاقستان» گازەتىنە بەرگەن سۇقباتىندا («ەلىمىز بۇل قيىندىقتان شىڭدالىپ شىعادى» دەگەن تاقىرىپتا – رەد.) العاش رەت كوروناۆيرۋس ىندەتىنە جانە سالدارىنان تۋعان داعدارىسقا قارسى كۇرەسۋگە 6 ترلن تەڭگە (13 ملرد دوللاردان استام – رەد.) بولىنگەنىن مالىمدەدى. بۇل ءىجو كورسەتكىشىنىڭ  8%-ىنا تەڭ.

بۇرىن-سوڭدى جۇمباق بولىپ كەلگەن قاراجاتتىڭ كولەمى جانە ونىڭ جۇمسالۋى قوعامدا ۇلكەن داۋ تۋعىزۋدا. ازاماتتىق قوعام بەلسەندىلەرى مەن وپپوزيتسيالىق توپتاردىڭ وكىلدەرى «6 ترلن تەڭگەنىڭ اشىق ەسەبىن بەرۋدى جانە جالپىحالىقتىق نەسيە امنيستياسىن» تالاپ ەتىپ وتىر.

سەيسەنبى كۇنى جاريالانعان ماقالادا توقاەۆ  «...داعدارىسقا قارسى شارالار ءۇشىن 6 تريلليون تەڭگەگە جۋىق قارجى بولىنگەنىن بىلەسىزدەر» دەي كەلە جالپى سومانىڭ جىگىن اجىراتىپ، تارقاتۋعا تىرىسادى. مەملەكەت باسشىسىنىڭ ەسەبىنشە:

  • «ەڭ الدىمەن، جۇمىسسىز قالعاندارعا 42 500 تەڭگە مولشەرىندە تولەم جالپى 4,2 ميلليون ادامعا بەرىلدى» 420 ح 2 اي = 840 ملن دوللار;
  • «1 ميلليونداي مۇقتاج جان  ازىق-تۇلىكپەن جانە قاجەتتى زاتتارمەن قامتاماسىز ەتىلەدى»;
  • «بيىل كوكتەمگى ەگىس ناۋقانىنا جانە ءونىمدى الدىن الا ساتىپ الۋعا» 200 ملرد تەڭگە = 465 ملن دوللار;
  • «قاراپايىم زاتتار ەكو­نو­ميكاسى» باعدارلاماسىنىڭ قارجىسى 1 تريلليون تەڭگەگە دەيىن كوبەيتىلدى، بۇعان 250 مىڭنان استام جۇمىس ورنى اشىلادى».

ال دەمپارتيا قۇرۋعا تالپىنعان باستاماشىل توپتىڭ جەتەكشىسى جانبولات ماماي اتالعان جۇمىس ورىندارىنىڭ «ۋاقىتشا» ءارى ءتيىمسىز ەكەنىن ايتادى. ونىڭ سوزىنشە، ىندەت كەزەڭىندەگى مەديتسينالىق قىزمەتتەر مەن قۇرالدارعا 300 ملن دوللار، مەديتسينا-قاۋىپسىزدىك قىزمەتكەرلەرىنە مەن اۋرۋحانالاردى جاقسارتۋعا 300 ملن دوللار قاراجات بولىنگەن.

سونداي-اق ماماي «سوڭعى 12 جىلدا قازاقستان بانكتەرىن ساۋىقتىرۋعا ەشقانداي قايتىمسىز 5 ترلن تەڭگە» بولىنگەنىن العا تارتا وتىرىپ، بۇل جولى دا «ەليتالى توپتار يەلىك ەتەتىن بانكتەرگە ۇلەستىرەدى» دەپ الاڭدايدى. اقشانى حالىق قارىزىن كوبەيتۋگە ەمەس، جەكە تۇلعالاردىڭ جاعدايىن جاقسارتۋعا باعىتتاۋ كەرەك دەگەن ۇستانىمداعى دەمپارتيا باسشىسى ءوزىنىڭ تۇجىرىمىن ەرلان قارين، داۋرەن اباەۆ ت.ب. كەز كەلگەن ءىرى لاۋازىمداعى شەنەۋنىكتەرمەن پىكىرتالاستا دالەلدەپ بەرە الاتىنىنا سەنىمدى. ول «ءبىز قازاقستاندىق بىردە-ءبىر بانككە مەملەكەت تاراپىنان قارجى بولىنۋىنە قارسىمىز، مۇنداي ارەكەت نارىقتىق ەكونوميكاعا جاتپايدى» دەپ سانايدى.

اقش تاجىريبەسىندەگى كوروناۆيرۋسپەن جانە داعدارىسپەن كۇرەسۋدە قولدانىلاتىن اشىق ەسەپ بەرۋ مەحانيزمىن ۇلگى ەتەدى. ونىڭ ويىنشا، «قاراپايىم ازاماتتاردىڭ نەسيەسىنە ءبىر رەتتىك امنيستيا جاريالاۋ قاجەت، وعان مەملەكەتتىڭ شاماسى» جەتەدى. قارجى بولىنىسىنە كۇمانمەن قارايتىن ماماي «حالىققا 42,5 مىڭ تەڭگەلىك تامشىداي كومەك بەرىپ، وزدەرى ميللياردتاعان قارجىنى قالتاسىنا باسپاق» دەيدى.

ساياساتكەر «ءار قازاقستاندىق وتباسىعا ورتا ەسەپپەن 200 مىڭ تەڭگە بەرۋ كەرەك» دەگەن تالابىن كوپتەن بەرى ايتىپ كەلەدى. ءتىپتى تج رەجيمى اياقتالعان سوڭ باستامانى ىسكە اسىرۋ ءۇشىن اۋقىمدى ميتينگ وتكىزۋ جوسپارىن دا ايتىپ قالدى.

ءبىر كۇننىڭ ىشىندە ونمىڭداعان قارالىم جيناعان جانبولات مامايدىڭ بەينە-مالىمدەمەسىنەن  بولەك الەۋمەتتىك جەلىدە 6 ترلن تەڭگەنىڭ تيىنىنا دەيىن ەسەپ بەرۋدى تالاپ ەتكەن جازبالار كوبەيۋدە. الەۋمەتتىك ادىلدىك پەن قوماقتى قارجىنىڭ شىنايى ەسەبىن سۇراعان قوعام تالابى كۇشەيگەنىن اتالعان سومانى تاعى قالاي جارتاۋعا بولاتىنى تۋرالى جازبادان بايقاۋ قيىن ەمەس. ماسەلەن، سانجار بوقاەۆتىڭ ءبىر Facebook جەلىسىنىڭ وزىندە 2,5 مىڭ رەت بولىسكەن جازباسىن اتاۋعا بولادى. ونىڭ ەسەبىنە قاراعاندا، اتالعان سوماعا:

  • «بۋرج حاليفا» عيماراتىنىڭ جەتەۋىن سالۋعا،
  • يلون ماسكتىڭ «Falcon 9» ماركالى 230 زىمىرانىن ۇشىرۋعا;
  • استانادان لوندونعا جانە كەرىسىنشە باعىتتا گاز قۇبىرىن جۇرگىزۋگە;
  • سوڭعى ۇلگىدەگى زاماناۋي 1000 اۋرۋحانا سالۋعا;
  • قازاقستاننىڭ ءار وبلىسىندا 100 زاۋىت-فابريكا اشۋعا;
  • مەملەكەتتىك باعدارلاما بويىنشا باسپانا كەزەگىندە تۇرعان بارلىق 400 مىڭ ازاماتقا باسپانا الۋعا بولادى-مىس.

ازىرگە 6 ترلن تەڭگەنىڭ جارتىسىنان استامى قايدا قالاي جۇمسالعانى نە جۇمسالىپ جاتقىنى تۋرالى ناقتى اشىق دەرەك جوق.

«حالىق ۇنىنە قۇلاق تۇرەتىن مەملەكەت» تۇجىرىمداماسىن ساياسي پوزيتسياسى سانايتىن توقاەۆ مەمباسلىمداعى سۇقباتىندا «بۇل رەتتە «كۇشتى پرەزيدەنت – ىق­پالدى پارلامەنت – ەسەپ بەرەتىن ۇكىمەت» فورمۋلاسىن بەرىك ۇستانۋىمىز قاجەت» دەپ تۇيىندەيدى. ال ەل ازاماتتارى ەسەپتىڭ اشىق ءارى ءمولدىر بولۋىن تالاپ ەتۋدە.

"The Qazaq Times"