Orıs tildi media resurstarğa jii swqbat beretin memleket basşısınıñ TASS aqparat agenttigi jäne «Egemen Qazaqstan» bastı membasılımğa bergen swqbatında aytılğan antipandemiya paketiniñ soması qoğamda zor rezonans tudırıp, onıñ shemasına kümändanuşılar men bank sektorına beriluine narazılar qatarı artıp keledi.

El prezidenti Qasım-Jomart Toqaev bilik basılımı «Egemen Qazaqstan» gazetine bergen swqbatında («Elimiz bwl qiındıqtan şıñdalıp şığadı» degen taqırıpta – red.) alğaş ret koronavirus indetine jäne saldarınan tuğan dağdarısqa qarsı küresuge 6 trln teñge (13 mlrd dollardan astam – red.) bölingenin mälimdedi. Bwl İJÖ körsetkişiniñ  8%-ına teñ.

Bwrın-soñdı jwmbaq bolıp kelgen qarajattıñ kölemi jäne onıñ jwmsaluı qoğamda ülken dau tuğızuda. Azamattıq qoğam belsendileri men oppoziciyalıq toptardıñ ökilderi «6 trln teñgeniñ aşıq esebin berudi jäne jalpıhalıqtıq nesie amnistiyasın» talap etip otır.

Seysenbi küni jariyalanğan maqalada Toqaev  «...Dağdarısqa qarsı şaralar üşin 6 trillion teñgege juıq qarjı bölingenin bilesizder» dey kele jalpı somanıñ jigin ajıratıp, tarqatuğa tırısadı. Memleket basşısınıñ esebinşe:

  • «Eñ aldımen, jwmıssız qalğandarğa 42 500 teñge mölşerinde tölem jalpı 4,2 million adamğa berildi» 420 h 2 ay = 840 mln dollar;
  • «1 millionday mwqtaj jan  azıq-tülikpen jäne qajetti zattarmen qamtamasız etiledi»;
  • «Biıl köktemgi egis nauqanına jäne önimdi aldın ala satıp aluğa» 200 mlrd teñge = 465 mln dollar;
  • «Qarapayım zattar eko­no­mikası» bağdarlamasınıñ qarjısı 1 trillion teñgege deyin köbeytildi, bwğan 250 mıñnan astam jwmıs ornı aşıladı».

Al Dempartiya qwruğa talpınğan bastamaşıl toptıñ jetekşisi Janbolat Mamay atalğan jwmıs orındarınıñ «uaqıtşa» äri tiimsiz ekenin aytadı. Onıñ sözinşe, indet kezeñindegi medicinalıq qızmetter men qwraldarğa 300 mln dollar, medicina-qauipsizdik qızmetkerlerine men auruhanalardı jaqsartuğa 300 mln dollar qarajat bölingen.

Sonday-aq Mamay «soñğı 12 jılda Qazaqstan bankterin sauıqtıruğa eşqanday qaytımsız 5 trln teñge» bölingenin alğa tarta otırıp, bwl jolı da «elitalı toptar ielik etetin bankterge ülestiredi» dep alañdaydı. Aqşanı halıq qarızın köbeytuge emes, jeke twlğalardıñ jağdayın jaqsartuğa bağıttau kerek degen wstanımdağı Dempartiya basşısı öziniñ twjırımın Erlan Qarin, Däuren Abaev t.b. kez kelgen iri lauazımdağı şeneuniktermen pikirtalasta däleldep bere alatınına senimdi. Ol «Biz qazaqstandıq birde-bir bankke memleket tarapınan qarjı bölinuine qarsımız, mwnday äreket narıqtıq ekonomikağa jatpaydı» dep sanaydı.

AQŞ täjiribesindegi koronaviruspen jäne dağdarıspen küresude qoldanılatın aşıq esep beru mehanizmin ülgi etedi. Onıñ oyınşa, «qarapayım azamattardıñ nesiesine bir rettik amnistiya jariyalau qajet, oğan memlekettiñ şaması» jetedi. Qarjı bölinisine kümänmen qaraytın Mamay «Halıqqa 42,5 mıñ teñgelik tamşıday kömek berip, özderi milliardtağan qarjını qaltasına baspaq» deydi.

Sayasatker «är qazaqstandıq otbasığa orta eseppen 200 mıñ teñge beru kerek» degen talabın köpten beri aytıp keledi. Tipti TJ rejimi ayaqtalğan soñ bastamanı iske asıru üşin auqımdı miting ötkizu josparın da aytıp qaldı.

Bir künniñ işinde onmıñdağan qaralım jinağan Janbolat Mamaydıñ beyne-mälimdemesinen  bölek äleumettik jelide 6 trln teñgeniñ tiınına deyin esep berudi talap etken jazbalar köbeyude. Äleumettik ädildik pen qomaqtı qarjınıñ şınayı esebin swrağan qoğam talabı küşeygenin atalğan somanı tağı qalay jartauğa bolatını turalı jazbadan bayqau qiın emes. Mäselen, Sanjar Boqaevtıñ bir Facebook jelisiniñ özinde 2,5 mıñ ret bölisken jazbasın atauğa boladı. Onıñ esebine qarağanda, atalğan somağa:

  • «Burj Halifa» ğimaratınıñ jeteuin saluğa,
  • Ilon Masktiñ «Falcon 9» markalı 230 zımıranın wşıruğa;
  • Astanadan Londonğa jäne kerisinşe bağıtta gaz qwbırın jürgizuge;
  • Soñğı ülgidegi zamanaui 1000 auruhana saluğa;
  • Qazaqstannıñ är oblısında 100 zauıt-fabrika aşuğa;
  • Memlekettik bağdarlama boyınşa baspana kezeginde twrğan barlıq 400 mıñ azamatqa baspana aluğa boladı-mıs.

Äzirge 6 trln teñgeniñ jartısınan astamı qayda qalay jwmsalğanı ne jwmsalıp jatqını turalı naqtı aşıq derek joq.

«Halıq ünine qwlaq türetin memleket» twjırımdamasın sayasi poziciyası sanaytın Toqaev membaslımdağı swqbatında «Bwl rette «Küşti Prezident – ıq­paldı Parlament – esep beretin Ükimet» formulasın berik wstanuımız qajet» dep tüyindeydi. Al el azamattarı eseptiñ aşıq äri möldir boluın talap etude.

"The Qazaq Times"