تۇركياداعى ىندەت جاعدايى دۇربەلەڭدەرگە ۇلاستى

تۇركيادا سوڭعى كۇندەرى ىندەت جاعدايى اۋىرلاپ كەتتى. تۇرىك ەلىندە ءبىر كۇننىڭ ىشىندە تىركەلگەن اۋرۋلار سانى قىتايداعى جالپى رەسمي ستاتيستيكادان اسىپ كەتتى. سوعان قاراماستان تۇرىك بيلىگى ەكونوميكالىق شىعىنداردان قورقىپ، ەلدە كارانتين شارالارىن كۇشەيتپەي وتىر.

تۇركيادا بۇعان قوسا ساياسي جاعدايلار دا كۇردەلىلەسە ءتۇستى. ەل پرەزيدەنتى رەجەپ تايىپ ەردوعان ەل كوزىنە كوپتەن بەرى كورىنبەي كەتتى. انكارا مەن ستامبۋل قالالارىندا كومەندانتتىق ساعات جاريالانعانىن قالا مەرلەرىنىڭ ءوزى دە جاڭالىقتار ارقىلى بىلگەن. تەك بۇل عانا ەمەس، تۇركيادا ءباسپاسوز تسەنزۋراسىنىڭ كۇشەيە تۇسكەنىن قۇقىق قورعاۋشىلار ايتۋدا. سىن ماقالا جازعان جۋرناليستەر قاماۋعا الىنىپ، دەپۋتاتتار قوعامدىق سايتتاردى باقىلاۋدى كۇشەيتكەن.

تۇركيا پاندەمياعا قارسى شارالاردى اقپان ايىندا باستاعانداي بولىپ ەدى. يرانداعى جاعداي اۋىرلاسا تۇسكەندە تۇركيا بۇل ەلمەن شەكاراسىن جاۋىپ تاستاعان. 11 ناۋرىزدا العاشقى ۆيرۋس جۇقتىرعان ناۋقاس تىركەلگەنىمەن، ەلدىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى پاندەميا قورقىنىشىن تومەن دەپ باعالاعان بولاتىن. بىراق، سودان كوپ وتپەي دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى كوجە ءوزىنىڭ ەپيدەمياعا ءسال قاراعانىن مويىنداپ، قاۋىپتى ۆيرۋس ەل ىشىندە تەز قارقىنمەن تارالىپ جاتقانىن مالىمدەدى.

تۇركياداعى ىندەتكە قارسى شارالاردى ساياسي دراما دەپ باعالاپ جاتقانداردا بار. سەبەبى، 31 قالادا جاريالانعان شەكتەۋ شارالارى تۇرعىندارعا نە بارى ەكى ساعات بۇرىن عانا ەسكەرتىلگەن. قالكا مەرلەرىنىڭ وزىنە دە الدىن الا ەسكەرتىلمەگەن. ستامبۋل مەرى ەكرەم يماموعلى بۇل شارالاردىڭ دۇربەلەڭ تۋدىرعانىن ايتتى. كوشەلەردەگى ۇزىن كەزەكتەر، قاقتىعىستارعا ۇلاسقان دۇربەلەڭدەر قوعامدىق سايتتاردا تاراعاننان كەيىن ەلدىڭ ىشكى ىستەر ءمينيسترى سۇلەيمان سويلۋ وتستاۆكاعا كەتەتىنىن مالىمدەگەن. پرەزيدەنت ەردوعان ءمينيستردى ستامبۋلدان انكاراعا شاقىرىپ جەكە سويلەسكەننەن كەيىن ونىڭ وتستاۆكاسىن قابىلداماي تاستادى.

ستامبۋل ەۋروپا قۇرلىعىنداعى حالىق سانى ەڭ كوپ شاھار رەتىندە بەلگىلى. شەكتەۋ شارالارى توسىن جاريالانعاندىقتان قالادا رەسمي مالىمەت بويىنشا 270 مىڭ تۇرعىن ازىق-تۇلىك دۇكەندەرىنە لاپ قويعان. انىعىندا بۇل سان اتالعان كورسەتكىشتەن الدە قايدا كوپ بولۋى دا مۇمكىن. بۇل دۇربەلەڭ تۇركياداعى الەۋمەتتىك تەڭسىزدىكتى دە انىق كورسەتكەنىن جازىپ جاتقان سايتتار دا بار. سەبەبى، ازىق-تۇلىك الۋ ءۇشىن دۇكەندەرگە اعىلعانداردىڭ ءبارى دەرلىك تۇرمىس دەڭگەيى تومەن قالا تۇرعىندارى بولىپ شىقتى، باي-باعىلاندار تۇراتىن رايوندار سالىستىرمالى تىنىش بولعان، دەمەك ولاردىڭ ازىق-تۇلىك زاپاس قورىنىڭ تولىق ەكەنى دە بەلگىلى.

نازار اۋدارارلىعى ۇكىمەتتىڭ شارالارىنا قارسى سىن-پىكىر ايتقان باق بيلىكتىڭ قاتاڭ رەاكتسياسىنا تاپ بولىپ جاتىر. سوڭعى ءبىر اي ىشىندە پوليتسيا تارابى «سىني مالىمەتتەر تاراتقان» دەگەن ايىپتاعى ءۇش جارىم مىڭنان استام ءىستى قاراعان، سونىڭ ناتيجەسى بويىنشا 616 قىلمىستىق ءىس قوزعالىپ، سونىڭ ىشىندەگى 229 ادام قاماۋعا الىنعان. قاتارىندا جۋرناليستەردىڭ بەر ەكەنىن BBC حابارلاپ جاتىر.

“The Qazaq Times”