ەكى ەتنيكالىق قازاقتى دەپورتاتسيالاۋعا قاتىستى ماماندار پىكىر ءبىلدىردى

قىتايدان قاشىپ كەلگەن ەتنيكالىق قازاق جىگىتتەرىنىڭ ادۆوكاتى ءلاززات كەندەبايقىزى مەن بەلگىلى يسلامتانۋشى قايرات جولدىبايۇلى ۇقك وكىلىنىڭ «دەپورتاتسيالاۋ تۋرالى» مالىمدەمەسىنە پىكىر ءبىلدىردى.

بەيسەنبى ۇقك توراعاسىنىڭ ورىنباسارى، شەكارا قىزمەتىنىڭ ديرەكتورى دارحان ءدىلمانوۆ «سوت ءىسى اياقتالعاننان كەيىن شەكارانى زاڭسىز كەسىپ وتكەن ەكى ەتنيكالىق قازاق قىتايعا قايتارىلاتىنىن» ايتقان ەدى. ەكى ەتنيكالىق قازاق – قاستەر مۇساحانۇلى مەن مۇراگەر ءالىمۇلىنىڭ «كەرى قايتارىلۋىنا» قاتىستى قورعاۋشىسى ءلاززات احاتوۆا  facebook پاراعىندا قۇقىقتىق تۇرعىدا باعا بەردى. ونىڭ سوزىنشە، قوس ازاماتتى قىتايعا قايتارۋعا قازاقستاننىڭ قۇقىعى جوق، ويتكەنى ەكى ازامات تا الدىمەن قازاقستاننىڭ شەكاراسىن بۇزىپ وتىر. سوندىقتان ولار جازاسىن قازاقستاندا وتەۋى ءتيىس.

5 قازاق ازاماتىنىڭ ادۆوكاتى ءلاززات احاتوۆا. فوتو: اشىق دەرەككوز

– قۇرمەتتى باۋىرلار، ۇشاقتان تۇسكەنىم وسى. قاراسام، قاستەر پەن مۇراگەردى قايتاراتىن بولىپتى دەپ، جەلىدە مەنى تەگتەپ جازىلعان كوممەنتتەر مەن پوستتار تولىپ ءجۇر. ۋايىمداپ جاتقاندارىڭىزدى تۇسىنەم. وعان سەبەپ-ۇقك-ءنىڭ شەكارا ءىسى جونىندەگى ورىنباسارى ا.ءدىلمانوۆتىڭ سۇقباتى. بارلىقتارىڭىزعا جەكە جاۋاپ بەرۋگە ۋاقىتىم از، رەنىش بولماسىن. وسى پوستپەن ءمان-جايدى سۇراپ جاتقان اعايىننىڭ بارىنە بىراق جاۋاپ بەرەيىن: ا.ءدىلمانوۆ مىرزا شەكارا بۇزىپ وتكەن ەكى جىگىتتى ەكى ەل اراسىنداعى بەكىتىلگەن كەلىسىمنىڭ شارتتارى بويىنشا كەرى قايتارامىز دەدى. ول كەلىسىم 2006 جىلى 14 جەلتوقساندا قر ۇكىمەتىمەن بەكىتىلگەن، – دەيدى ادۆوكات.

اتالعان كەلىسىمنىڭ 32-ءشى بابىندا قىتايدىڭ نەمەسە قازاقستاننىڭ شەكاراسىن شاتاسىپ، نە اڭداماي بۇزىپ وتكەن ەكى ەل ادامدارى 7 كۇن ىشىندە قايتارىلادى دەلىنگەن. سوتقا جەتپەي، جەتى كۇن ىشىندە. ال قالىپتاسقان جاعداي بويىنشا ەكى جىگىت شەكارانى قازان ايىندا كەسىپ وتكەن. قازىر جەلتوقسان، ياعني 7 كۇن ەمەس، ەكى ايدان اسىپ بارادى.

– ودان وزگە، ەكى جىگىتتىڭ ۇستىنەن قك-ءتىڭ 392-ءشى بابىنا ساي، قىلمىستىق ءىس قوزعالدى. ول ءىس تولىق اياقتالماي، سوت شەشىم شىعارماي، قاستەر مەن مۇراگەردى ەشكىم ەشقايدا قوزعاي المايدى. ولار الدىمەن ءبىزدىڭ مەملەكەتتىك شەكارانى زاڭسىز بۇزىپ وتكەنى ءۇشىن جازالارىن ءبىزدىڭ ەلدە وتەۋ كەرەك. التى ايدان ءبىر جىلعا دەيىن باس بوستاندىعىنان ايىرۋ نەمەسە شەكتەۋ جازاسى قولدانىلۋى مۇمكىن. 392-ءشى باپ بويىنشا جازانى تولىق وتەمەي، دەپورتاتسيالاۋ بولمايدى. ەستەرىڭىزدە بولسا، سايراگۇلدە دە تۋرا وسىنداي جاعداي بولدى. سوت التى ايعا باس بوستاندىعىن شەكتەگەن بولاتىن. ول مەرزىم وتپەي جاتىپ، قازاقستان بوسقىندىق بەرۋدەن باس تارتقان سوڭ، شۆەتسيا ساياسي باسپانا بەرىپ، سوندا كوشىپ كەتكەنىن بىلەسىزدەر. سوندىقتان، ساياساتپەن ايتىلعان ءار سوزگە ۋايىمداي بەرمەي، سابىر ساقتاڭىزدار دەگىم كەلەدى. مەن جاسالىپ جاتقان جۇمىستاردى، جوسپاردىڭ ءبارىن مۇندا اشىق جازا المايمىن، وكىنىشكە قاراي. دوستان دۇشپان كوپ ۋاقىت ويتكەنى..بىراق ءبارىن كورىپ وتىرمىز، قول قۋسىرىپ وتىرماعانىمىزدى ايتقىم كەلەدى. كەشە عانا وسى جاعدايعا بايلانىستى رەسەي قىتايعا كەرى دەپورتاتسيالاعان ەكى تاتار جىگىتى تۋرالى پوست جازعانمىن. سول پوستتا ءوز پوزيتسيامدى دا كورسەتتىم، بىزدە قانداي شەشىم شىعارسا دا، تاڭ قالمايمىن، ءبىزدىڭ ەندىگى ءۇمىتىمىز – بۇۇ مەن حالىقارالىق سوتتار دەپ جازعانمىن. وسى باعىتتا جۇمىستار اتقارىلىپ جاتىر، – دەيدى ادۆوكات احاتوۆا.

بەلگىلى يسلامتانۋشى، قوعامدىق بەلسەندى قايرات جولدىبايۇلى. فوتو: اشىق دەرەككوز

بەلگىلى يسلامتانۋشى، قوعامدىق بەلسەندى قايرات جولدىبايۇلى facebook پاراعىندا «ۇقك-ءنىڭ دەپورتاتسيالاۋ تۋرالى حابارىنا» ءوز ۇستانىمىن ءبىلدىرىپتى:

– كەزىندە كەڭەس وكىمەتىنىڭ قۇرساۋىنان قاشىپ، اۋەلى قىتايعا بارىپ، ودان ءارى ءۇندىستان، پاكىستان، اۋعانىستان اسىپ، تۇرىك ەلىن پانالاۋعا ءماجبۇر بولعان ەدى تالاي قازاق. سوندا تۇركيا ەلى مىڭداعان قازاق وتباسىنا بوسقىن مارتەبەسىن بەرىپ، ءتىپتى ولارعا ارنايى جەر ءبولىپ، ەرەكشە جاعداي جاساپ، امان الىپ قالعان ەدى.
ال ەندى ءوزىمىز تاۋەلسىز ەلمىز دەگەندە، قىتايدىڭ قىسىمنان قاشىپ كەلگەن بىرنەشە قازاعىمىزدى قورعاي الماۋىمىز ەلدىگىمىزگە سىن. قىتايداعى قانداستارىمىزدىڭ پروبلەماسىن تۇبەگەيلى شەشۋگە، ولاردى جاپپاي كوشىرىپ اكەلۋگە ارەكەت ەتۋىمىز قاجەت. بارلىق ديپلوماتيالىق جولداردى قاراستىرۋىمىز كەرەك. بۇل ماسەلە بۇگىنگى قازاق بيلىگىنىڭ تاريح الدىنداعى ەڭ ءبىر جاۋاپتى مىندەتى ەكەنىن ۇمىتپاۋعا ءتيىس، – دەيدى.

14 قازاندا الماتىداعى ادام قۇقىعىن قورعاۋ بيۋروسىندا وتكەن ءباسپاسوز ءماسليحاتىندا قاستەر مۇساحانۇلى شىڭجاڭداعى «ساياسي لاگەردە قاماۋدا بولعانىن»، مۇراگەر ءالىمۇلى قىتايدا «قىسىم كورگەنىن» مالىمدەگەن. وسىدان كەيىن ۇقك ەكەۋىن «شەكارانى زاڭسىز كەسىپ ءوتتى» دەگەن ايىپپەن ۇستاپ، ەرتەڭىندە شىعىس قازاقستان وبلىسىنا الىپ كەتكەن.

قازان ايىنىڭ 30-ى كۇنى ۇقك شەكارا قىزمەتىنىڭ ديرەكتورى دارحان ءدىلمانوۆ شەكارانى زاڭسىز بۇزىپ ءوتۋ فاكتىسى بويىنشا قىلمىستىق ءىس قوزعالىپ، تەرگەۋ ءجۇرىپ جاتقانىن جانە بىرقاتار لاۋازىمدى تۇلعالار تارتىپتىك جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلعاندىعىن حابارلاعان.

"The Qazaq Times"