اقش پرەزيدەنتى دونالد ترامپ تۇركيا پرەزيدەنتى رەجەپ تايىپ ەردوعانعا ەكى ەل ءۇشىن ءتيىمدى شارت ەسەبىندە $100 ملرد ساۋدا كەلىسىمىن ۇسىندى. ەردوعان كەلىسىمدى قابىل السا، رەسەيلىك س-400 زەنيتتىك زىمىران جۇيەلەرىن ساتىپ الۋعا بايلانىستى انكاراعا ۋاشينگتون ەنگىزەتىن سانكتسيالار توقتاتىلادى. بۇل تۋرالى The Washington Post باسىلىمى حابارلادى.
13 قاراشادا ۋاشينگتوندا رەسمي كەزدەسۋ ۇيىمداستىرعان قوس ەل باسشىلارى سۇرياداعى داعدارىس، كۇردتەر ماسەلەسى جانە زەنيتتىك زىمىراندار كەلىسىمىن تالقىلاعان. ەردوعان سوزىندە اقش-تۇركيا قارىم-قاتىناسىن جاقسارتۋ كەرەكتىگىن ايتقان.
Washington Post دەرەككوزى حابارلاعانداي، قازىر ترامپ اكىمشىلىگى رەسەيلىك س-400 زىمىراندارىن پايدالانباۋدى تالاپ ەتىپ، ونىڭ ورنىنا امەريكالىق F-35 بايلانىس جانە قورعاۋ قۇرالدارىن ۇسىنعان. ەگەر انكارا ۋاشينگتوننىڭ ۇسىنىسىنا كەلىسسە، F-35 كوپ ماقساتتى جويعىشتاردى قۇرۋ باعدارلاماسىنا قايتا ورالىپ، رەستريكتسيادان قۇتىلا الادى.
اقش-تاعى كونگرەسسمەندەر مەن سەناتورلار «امەريكانىڭ قارسىلاستارىنا سانكتسيالار ارقىلى قارسى ءىس-قيمىل تۋرالى» زاڭدى نەگىزگە الا وتىرىپ، انكاراعا ەنگىزىلگەن ەكونوميكالىق شەكتەۋلەر كۇشىن جويماۋى ءتيىس دەپ ەسەپتەيدى. سول سەبەپتى ولار ترامپتىڭ ەردوعانعا ۇسىنىسىن قاتاڭ سىنعا الىپ وتىر.
تۇركيانىڭ رەسەيدەن س-400 زەنيتتىك زىمىران جۇيەلەرىن ساتىپ الۋ جونىندە جوسپارىن اقش قاتاڭ سىنعا العان. ۋاشينگتون «رەسەي قارۋىن تۇركيا اۋماعىنا ورنالاستىرۋ ناتو ستاندارتتارىنا قايشى كەلەدى» دەپ ەسەپتەيدى. مۇنىڭ الدىندا ەردوعان ءوز شەشىمىنەن باس تارتپايتىنىن مالىمدەگەن ەدى. العاشقى اسكەري كەشەن تۇركياعا شىلدەدە جەتكىزىلدى.
بيىل 9 قازاندا تۇركيا ءسۇريانىڭ سولتۇستىگىندە «بەيبىتشىلىك قاينارى» اتالاتىن ارنايى وپەراتسيا باستاعان. تۇرىك اۆياتسياسى مەن ارتيللەرياسى كورشى ەل اۋماعىنداعى كۇرد جاساقتارىن سوققىعا الدى. اسكەري وپەراتسيانىڭ ماقساتى – لاڭكەستەرگە وڭتۇستىك شەكارادا ءدالىز قۇرۋعا جول بەرمەۋ. انكارانىڭ جوسپارىنا سايكەس سۇريالىق بوسقىندار وسى ايماقتان تۇركياعا ورالا الادى. رەسمي داماسك بۇل وپەراتسيانى اگرەسسيا دەپ اتادى، ال حالىقارالىق قاۋىمداستىقتار انكارانىڭ ارەكەتىن ايىپتادى.
17 قازاندا اقش پەن تۇركيا اسكەري وپەراتسيانى توقتاتۋ تۋرالى كەلىسىمگە كەلگەن. ترامپ تاراپتار ءوزارا كەلىسىمگە كەلگەننەن كەيىن تۇركيا سۇرياداعى كونترتەرروريستىك وپەراتسياسىن توقتاتقانىن ايتقان. «قاشىقتىعى 20 ميل (32 شاقىرىم) بولاتىن قاۋىپسىزدىك ايماعى قۇرىلدى» – دەگەن اقش پرەزيدەنتى ءسۇريا-تۇركيا شەكاراسىندا وق اتۋ توقتاتىلىپ، جاعدايدىڭ تۇراقتالعانىن ءمالىم ەتتى. تاراپتار ورتاق كەلىسىمگە كەلگەن سوڭ، ۋاشينگتون انكاراعا ەنگىزىلگەن سانكتسيانىڭ كۇشىن جويدى