بۇگىن قازاقستان حالقى تىلدەرىنىڭ مەرەكەسى

5 قىركۇيەك – قازاقستان حالقى تىلدەرى كۇنى مەرەكەسى.

بۇعان دەيىن (1998 جىلدىڭ 20 قاڭتارىنان باستاپ)  22 قىركۇيەكتە اتاپ وتىلەتىن مەرەكە، 2017 جىلعى ۇكىمەت باسشىسى باقىتجان ساعىنتاەۆ «قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا مەرەكە كۇندەر تىزبەسىن بەكىتۋ تۋرالى» قاۋلىسىمەن 5 قىركۇيەككە اۋىستىرىلعان.

اتاۋلى داتانىڭ وزگەرۋ سەبەبى – «ۇلتتىڭ ساقتالۋىنا دا، جوعالۋىنا دا سەبەپ بولاتىن نارسەنىڭ قۋاتتىسى – ءتىل» دەگەن ۇلاعاتتى ءسوز قالدىرعان، قازاق حالقىنىڭ تاعدىرى مەن ءتىلى ءۇشىن كۇرەسكەن الاش ارىسى، ۇلت ۇستازى احمەت بايتۇرسىنۇلىنىڭ تۋعان كۇنىمەن بايلانىستى. بۇگىن بارشا قازاقستاندىق قازاق ءالىپبيىنىڭ نەگىزىن سالعان عالىمنىڭ تۋعان كۇنىندە تىلدەر مەرەكەسىن تويلايدى.

جالپىحالىقتىق اتاۋلى داتانى تۋعانىنا 147 جىل تولعان احاڭنىڭ مەرەيتويىنا ورايلاستىرۋىندا ۇلكەن ءمان بار. احمەت بايتۇرسىنۇلى – قازاق ءتىل ءبىلىمى مەن ادەبيەتتانۋ عىلىمدارىنىڭ نەگىزىن سالۋشى عالىم، قازاقتىڭ اقىنى، تۇركىتانۋشى، پۋبليتسيست، پەداگوگ، اۋدارماشى، قوعام قايراتكەرى. ول – قازاق عىلىمى تاريحىندا ۇلتتىق ءالىپبي جاساپ، جاڭا ەملە، توتە جازۋ، اراب گرافيكاسى سىندى جاڭا ۇلگى ۇسىنعان رەفورماتور.

الاش قايراتكەرى، ءتىل ءبىلىمىنىڭ اتاسى، ۇلت ۇستازى، اعارتۋشى احمەت بايتۇرسىنۇلى. فوتو: اشىق دەرەككوز

«ۇلت ۇستازى» اتانعان الاش ارىسى 1872 جىلى 5 قىركۇيەكتە قوستاناي وكرۋگى، تورعاي ۋەزى، توسىن بولىسىنىڭ 5-اۋىلىنا قاراستى سارتۇبەك ەلدى مەكەنىندە داۋلەتتى وتباسىندا دۇنيەگە كەلگەن. زامانا الىبىنا ساكەن سەيفۋللين "...وزگە وقىعان مىرزالار شەن ىزدەپ جۇرگەندە، قورلىققا شىداپ، قۇلدىققا كونىپ، ۇيقى باسقان قالىڭ قازاقتىڭ ۇلت نامىسىن جىرتىپ، ۇلتتىق ارىن جوقتاعان پاتشا زامانىندا جالعىز-اق احمەت ەدى" دەپ باعا بەرگەن.

تاۋەلسىزدىك تاريحنىڭ التىن بەسىگى سانالاتىن الماتى شاھارىندا احاڭنان قالعان قارا شاڭىراق بۇگىن مۋزەي رەتىندە جۇمىس ىستەپ تۇر. ايتكەنمەن، اسىلدىڭ كوزى بولعان مۋزەي اينالاسىندا داۋ شيىرى قالىڭ. مەملەكەت قامقورلىعىنان سىرت قالىپ قويعان تاريحي مەكەن جەكەشەلەندىرۋ قۇربانى بولۋى ىقتيمال. بۇل ماسەلەنى احمەتتانۋشىلار، مۋزەي ديرەكتورى رايحان يماحانبەت، وزگە دە قوعام بەلسەندىلەرى باق بەتتەرىندە تالماي ۇزدىكسىز كوتەرىپ كەلەدى. ازىرگە ناتيجە جوق. 150 جىلدىق مەرەيتويى قارساڭىندا بيلىك مەملەكەتتىك ءتىلىن رەفورمالاعان فەنومەن تۇلعاسىنا قارايلاسىپ، كوزىندەي قادىرلى مۇرانىڭ ۇدەسىنەن شىعا الماسا قوعامعا دا، وزىنە دە زور سىن بولماق.

الماتى قالاسىنداعى ا.بايتۇرسىنۇلى اتىنداعى مۋزەي-ءۇيى. فوتو: اشىق دەرەككوز

وسى ورايدا ايتا كەتەرلىك جايت، رەداكتسيامىز تابيعي-ۋنيكالدى ءسوز ساپتاۋ ەرەكشەلىگىنەن اجىراپ، ورىس ءتىلىنىڭ اۋدارما نۇسقاسىنا اينالىپ بارا جاتقان مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ مۇشكىل حالىنە بەيجاي قاراماي، قاناتىمەن سۋ سەپكەن قارلىعاشتاي قولدان كەلگەنشە «جارىمجان جازبا جانە مەشەۋ ماڭدايشا» ايدارىن جۇرگىزىپ كەلەدى.

"The Qazaq Times"