سۇريالىق بوسقىندار قاۋپى تۇركيانى سوعىسقا باستادى

تۇركيا ەلىنە كىرگەن سۇريالىق بوسقىنداردى جاڭا اعىمىن توقتاتۋعا بار كۇشىن سالىپ وتىر. ال، ءسۇريا پرەزيدەنتى باشار ءال-اسساد كوتەرىلىسشىلەر باقىلاۋىنداعى ءىرى قالالاردى قايتارىپ الۋدى كوزدەپ وتىر. دۇيسەنبى كۇنى تۇركيا قارۋلى كۇشتەرى حان-شەيحۋن قالاسىنىڭ ماڭىنا توپتالىپ، قالانى قارۋلى توپتاردان تازارتتى. 

2001 جىلى ءسۇريادا سوعىس باستالعاننان بەرى ەل ازاماتتار جاپپاي شەتەلدەرگە بوسىپ كەتتى. سۇريالىق بوسقىندار اعىمى نەگىزىنەن ەۋروپانى بەتكە العان. الايدا، ەۋروپا ەلدەرى تۇركياعا قارجىلاي قولداۋ كورسەتىپ، بوسقىنداردى ەۋروپاعا جىبەرمەي ۇستاپ تۇرۋدى ءوتىنىش ەتكەن. ناتيجەسىندە تۇركيادا باس ساۋعالاعان سۇريالىقتار سانى 3 ملن 600 مىڭ ادامعا جەتكەن.

ستامبۋل شاھارىنىڭ وزىندە تىركەۋدەن وتكەن 100 مىڭنان استام سۇريالىق تۇراقتاعان بولسا، ەلدىڭ كەيبىر ايماقتارى تولىقتاي سۇريالىق ايماققا اينالعان. ەۋروپانىڭ قارجىلاي قولداۋىندا ميلليونداعان بوسقىنداردى اسىراپ تۇرعانىمەن، ەل ەكونوميكاسى قۇلدىراعان كەزدە تۇركيا ازاماتتارى ءسۇريا بوسقىندارىنا شىدامى تاۋسىلا باستادى. بوسقىندار مەن جەرگىلىكتى حالىق اراسىندا قايشىلىقتار دا كۇشەيە باستادى.

بۇل ماسەلەلەردى شەشۋ ءۇشىن تۇركيا سۇرياداعى كەيبىر ايماقتاردى قارۋلى توپتاردان بوساتىپ، ەلىندەگى بوسقىنداردى كەرى قايتارۋدى كوزدە ۇستاۋدا. وسى بارىستا كەيبىر سۇريالىقتاردىڭ ەركىنەن تىس ەلىنە قايتارىلىپ جاتقانى دا ايتىلىپ كەلەدى. تۇركياداعى وتباسىنان ءبولىنىپ سۇرياعا ەكستراديتسيا جاسالعان كەيبىر بوسقىندار زاڭسىز جولمەن قايتادان تۇركياعا قايتىپ جاتقانى دا بەلگىلى بولعان.

سۇرياعا قايتارىلعان بوسقىنداردىڭ ايتۋىنشا ولار ءۇشىن قازىر تۇركياعا قاراعاندا ءسۇريا قاۋىپسىز سەزىلەدى. سەبەبى، تۇركيا قالالارىندا ولاردى جەرگىلىكتى تۇرعىندار جەك كورە قارايدى، ءتۇرلى قىسىمدارعا ۇشىرايدى. سونداي-اق، زاڭدى تۇردە تىركەلسە دە ونىڭ ەشقانداي كەپىلدىگى جوق. قاي كۇنى پوليتسيا تۇتقىنداپ سۇرياعا اپارىپ سالادى دەگەن ۋايىممەن ءومىر ءسۇرىپ جاتقانىن ايتادى. تۇركياداعى كوپتەگەن سۇريالىقتار تۇرىك ەلىنە رەنجۋلى ەكەنىن BBC حابارىنان دا بىلۋگە بولادى.

سۇحبات بەرگەن ءبىر سۇريالىق بوسقىن: ء"بىز ولاردى ءبىز قاتارلى مۇسىلمان دەپ سانايمىز، ال ولار ءبىزدى شەتتەتىپ تۇرادى", – دەپ جاۋاپ بەرىپ جاتادى BBC تىلشىسىنە.

بىراق، ءوز ەلىندە بەرەكە جاساي الماعان سۇريالىقتاردىڭ، قيىن كۇندە شەكاراسىن اشىپ 3,6 ملن حالىقتى سوعىس الاپاتىنان قۇتقارعان تۇرىك ەلىنە دەگەن رەنىشىن ءتۇسىنۋ تىم قيىن. ارينە، ءبىر ەلدەن كەلەسى ءبىر ەلگە بارعان ادام اداپتاتسياعا دەيىن قوعامعا جات بولىپ تۇراتىنى انىق. سۇريالىقتاردىڭ بۇل رەنىشىنەن بۇرىن تۇركيالىقتاردىڭ دا رەنىشىن تۇسىنگەن ءجون. ولار سوعىس ورتىنەن كەلگەن ءسۇريا بوسقىندارىنىڭ قوعامدىق ءتارتىپتى كوبىرەك بۇزاتىنىن، ايەلدەرى مەن قىز بالالارىنىڭ كەشتە كوشەدە الاڭسىز جۇرە الماي قالعانىن ايتىپ الەۋمەتتىك جەلىلەردە تالاي "شۋ" كوتەرگەن بولاتىن.

مىنە وسىنداي قايشىلىقتار تۇركيا ارمياسىنىڭ ءسۇريا جەرىندەگى اسكەري وپەراتسياسىنا سەبەپ بولۋدا. بىلتىر كۇز ايىندا باستالعان وپەراتسيا كورشىلەر بىرنەشە اۋداندى قارۋلى توپتاردان، تەررورلىق ۇيىمداردان بوساتتى. ەندى تۇركيا كۇشتەرى حان-شەيحۋن شاھارىنا جەتتى. ەلىندەگى ميلليونداعان بوسقىندى ەلىنە قايتارۋ ءۇشىن تۇركيانىڭ اسكەري وپەراتسيالارى ءالى دە ۇزاققا جالعاسۋى مۇمكىن.

“The Qazaq Times”