Türkiyadağı Süriya bosqındarı ornalasqan aymaqtar. Foto: Situations - UNHCR

Türkiya eline kirgen süriyalıq bosqındardı jaña ağımın toqtatuğa bar küşin salıp otır. Al, Süriya prezidenti Başar äl-Assad köterilisşiler baqılauındağı iri qalalardı qaytarıp aludı közdep otır. Düysenbi küni Türkiya qarulı küşteri Han-Şeyhun qalasınıñ mañına toptalıp, qalanı qarulı toptardan tazarttı. 

2001 jılı Süriyada soğıs bastalğannan beri el azamattar jappay şetelderge bosıp ketti. süriyalıq bosqındar ağımı negizinen Europanı betke alğan. Alayda, Europa elderi Türkiyağa qarjılay qoldau körsetip, bosqındardı Europağa jibermey wstap twrudı ötiniş etken. Nätijesinde Türkiyada bas sauğalağan süriyalıqtar sanı 3 mln 600 mıñ adamğa jetken.

Stambul şaharınıñ özinde tirkeuden ötken 100 mıñnan astam süriyalıq twraqtağan bolsa, eldiñ keybir aymaqtarı tolıqtay süriyalıq aymaqqa aynalğan. Europanıñ qarjılay qoldauında milliondağan bosqındardı asırap twrğanımen, el ekonomikası qwldırağan kezde Türkiya azamattarı Süriya bosqındarına şıdamı tausıla bastadı. Bosqındar men jergilikti halıq arasında qayşılıqtar da küşeye bastadı.

Bwl mäselelerdi şeşu üşin Türkiya Süriyadağı keybir aymaqtardı qarulı toptardan bosatıp, elindegi bosqındardı keri qaytarudı közde wstauda. Osı barısta keybir süriyalıqtardıñ erkinen tıs eline qaytarılıp jatqanı da aytılıp keledi. Türkiyadağı otbasınan bölinip Süriyağa ekstradiciya jasalğan keybir bosqındar zañsız jolmen qaytadan Türkiyağa qaytıp jatqanı da belgili bolğan.

Süriyağa qaytarılğan bosqındardıñ aytuınşa olar üşin qazir Türkiyağa qarağanda Süriya qauipsiz seziledi. Sebebi, Türkiya qalalarında olardı jergilikti twrğındar jek köre qaraydı, türli qısımdarğa wşıraydı. Sonday-aq, zañdı türde tirkelse de onıñ eşqanday kepildigi joq. Qay küni policiya twtqındap Süriyağa aparıp saladı degen uayımmen ömir sürip jatqanın aytadı. Türkiyadağı köptegen Süriyalıqtar türik eline renjuli ekenin BBC habarınan da biluge boladı.

Swhbat bergen bir süriyalıq bosqın: "Biz olardı biz qatarlı mwsılman dep sanaymız, al olar bizdi şettetip twradı", – dep jauap berip jatadı BBC tilşisine.

Biraq, öz elinde bereke jasay almağan süriyalıqtardıñ, qiın künde şekarasın aşıp 3,6 mln halıqtı soğıs alapatınan qwtqarğan türik eline degen renişin tüsinu tım qiın. Ärine, bir elden kelesi bir elge barğan adam adaptaciyağa deyin qoğamğa jat bolıp twratını anıq. Süriyalıqtardıñ bwl renişinen bwrın türkiyalıqtardıñ da renişin tüsingen jön. Olar soğıs örtinen kelgen Süriya bosqındarınıñ qoğamdıq tärtipti köbirek bwzatının, äyelderi men qız balalarınıñ keşte köşede alañsız jüre almay qalğanın aytıp äleumettik jelilerde talay "şu" kötergen bolatın.

Mine osınday qayşılıqtar Türkiya armiyasınıñ Süriya jerindegi äskeri operaciyasına sebep boluda. Bıltır küz ayında bastalğan operaciya körşiler birneşe audandı qarulı toptardan, terrorlıq wyımdardan bosattı. Endi Türkiya küşteri Han-Şeyhun şaharına jetti. Elindegi milliondağan bosqındı eline qaytaru üşin Türkiyanıñ äskeri operaciyaları äli de wzaqqa jalğasuı mümkin.

“The Qazaq Times”