جاپونيانىڭ وساكا قالاسىندا وتكەن كەزدەسۋ بارىسىندا ۇلىبريتانيا پرەمەر-ءمينيسترى تەرەزا مەي رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتينگە قاراتا «رەسەي ۇلىبريتانيا مەن ونىڭ وداقتاستارىنا قاۋىپ توندىرۋگە باعىتتالعان قىزمەتىن توقتاتقانعا دەيىن ەكىجاقتى قارىم-قاتىناستاردى قالىپقا كەلتىرۋ مۇمكىن ەمەس»، – دەپ، «جالعان ساياساتتى» توقتاتۋىن تالاپ ەتتى.

مەي سوزىندە سكريپالدەردىڭ ۋلانۋىنا توقتالىپ ءوتتى. سكريپالدەرگە قارسى شابۋىلدى رەسەيدىڭ ۇيىمداستىرعانىن ايتقان مەي، كىنالىلەر سوت الدىندا جاۋاپ بەرۋى ءتيىس دەدى. مەي سونداي-اق بىرىككەن كورولدىك «بارلىق توپتار ءۇشىن دەموكراتيا مەن تەڭدىكتى ۇستاناتىنىن» اتاپ ءوتتى.

رەسەي پرەزيدەنتىنىڭ ءباسپاسوز حاتشىسى دميتري پەسكوۆتىڭ ايتۋىنشا، بريتاندىق پرەمەر سكريپالدەردى ۋلاعانداردى تابۋدى تالاپ ەتكەن.

«رەسەي ءوز ازاماتتارىن بەرمەيدى، بىراق وسى ەكى قىلمىسكەردى تۇتقىنداۋعا ەۋروپالىق وردەر بەرىلدى. ەگەر ولار رەسەيدەن تىس جەرگە شىقسا، ءبىز سوت شەشىمىن قاتايتۋ ءۇشىن بارلىق كۇش-جىگەرىمىزدى جۇمسايمىز»، – دەپ مالىمدەدى مەي.

ءسوز سوڭىندا ۇلىبريتانيا پرەمەر-ءمينيسترى: «رەسەي ءوز ءىس-ارەكەتىن مويىنداپ، مۇنداي كەلەڭسىزدىكتىڭ الدىن الۋعا مىندەتتى. جانە بۇكىل الەم بويىنشا جۇرگىزىپ وتىرعان باسقا دا تۇراقسىزداندىراتىن قىزمەتىنە، ماسەلەن دەزينفورماتسيا مەن كيبەرشابۋىلداردى پايدالانۋدى تۇبەگەيلى توقتاتۋى ءتيىس»، – دەدى.

ءۇش جىلدا العاش رەت

مەي مەن پۋتين سوڭعى ءۇش جىلدا ءبىرىنشى رەت جاپونياداعى «ۇلكەن جيىرمالىق» سامميتىندە كەزدەسىپ وتىر. ولاردىڭ سوڭعى تولىق فورماتتى كەلىسسوزدەرى 2016 جىلدىڭ 4 قىركۇيەگىندە قىتايدا، سونداي-اق G20 سامميتىندە بولعان.

جاپونياعا بارار جولدا جۋرناليستەرگە سۇحبات بەرگەن مەي: «ەگەر ماسكەۋ الەمدىك ساياساتتا ءادىل باعىت ۇستانعاندا، ءبىز بايلانىسىمىزدى ۇزبەيتىن ەدىك. رەسەي حالىقارالىق كەلىسىم-شارتتاردى بۇزۋدى جانە ۇجىمدىق قاۋىپسىزدىككە نۇقسان كەلتىرۋىن توقتاتۋى ءتيىس»، – دەدى.

پۋتين سولسبەري تۋرالى

رەسەي پرەزيدەنتى جاقىندا وسى تاقىرىپ تۋرالى بريتانيالىق «Financial Times» گازەتىنە بەرگەن سۇحبات بەردى. ءوز سوزىندە ول: «جالپى، ساتقىندىق – جەر بەتىندەگى ەڭ ۇلكەن قىلمىس جانە ساتقىندار جازالانۋى ءتيىس. سولسبەريدە ورىن العان جاعداي ءتارىزدى جازالاۋ كەرەك دەپ ايتا المايمىن. بىراق، ساتقىندار جازالانۋى كەرەك. بۇل مىرزا، ياعني سكريپال بۇرىن دا جازالانعان. ول قاماۋعا الىندى، مەرزىمىن وتەپ، كەتىپ قالدى. ول جازالاندى جانە ەشقانداي قىزىعۋشىلىق تۋدىرمادى. دەگەنمەن، ساتقىندار جازالانۋى ءتيىس. ساتقىندىق – ەلەستەتۋگە قيىن ەڭ اۋىر قىلمىس»، – دەپ مالىمدەدى. ال ۇلىبريتانيا مەن رەسەي قارىم-قاتىناسىنا قاتىستى: «مەنىڭ ويىمشا، رەسەي دە، ۇلىبريتانيا دا قوس تاراپ قارىم-قاتىناسىن تولىق فورماتتا قالپىنا كەلتىرۋگە مۇددەلى. ءوز باسىم قانداي دا ءبىر العاشقى قادامنىڭ جاسالاتىنىنا ۇمىتتەنەمىن. مەي حانىم لاۋازىمىنان كەتەتىن جاريالادى. سوندىقتان ول قازىر قانداي دا ءبىر ىشكى ساياسي سالدارلار تۋرالى ويلاماي، دۇرىس، ماڭىزدى جانە قاجەت دەپ سانايتىن ارەكەتتەرگە قادام باسۋى ءتيىس»، – دەگەن بولاتىن.

4 ناۋرىزدا رەسەي فەدەراتسياسى بارلاۋ قىزمەتىنىڭ بۇرىنعى قىزمەتكەرى سەرگەي سكريپال مەن قىزى يۋليا سكريپال «نوۆيچوك» جۇيكە-سال اۋرۋىن تۋدىرۋشى زاتتەگى ارقىلى ۋلانعان بولاتىن. اسا قاۋىپتى حيميالىق قارۋدىڭ رەسەيدە جاسالىنعانى انىقتالىپ، اقش پەن ۇلىبريتانيا بۇل ىستە تىكەلەي رەسەيدى ايىپتادى. اتالعان وقيعادان سوڭ 30 ماۋسىمدا ۇلىبريتانيانىڭ ەيمسبەري قالاسىنداعى ۇيدە ەرلى-زايىپتى چارلي روۋلي مەن دون ستەردجەسس تە ءدال وسى زاتتەكپەن ۋلانعانى بەلگىلى بولدى.

رەسەي پرەزيدەنتى پۋتين بۇلار قىلمىسكەر ەمەس، قاراپايىم رەسەيلىك ازاماتتار دەگەن. كۇدىكتىلەردىڭ وزدەرى سولسبەريدە تۋريستەر رەتىندە جۇرگەنىن مالىمدەگەن. Bellingcat زەرتتەۋ ۇيىمىنىڭ پايىمداۋىنشا، رەسەيدىڭ بۇرىنعى اسكەري اگەنتى سەرگەي سكريپالگە شابۋىلدى لوندون ورتالىعىنداعى قوناقۇيدەن رەسەيلىك گرۋ وفيتسەرى دەنيس سەرگەەۆ باقىلاپ وتىرعان. بۇعان دەيىن اقپارات قۇرالدارى «گرۋ-دا جۇمىس ىستەيتىن سەرگەەۆتى قازاقستاندا تۋعان رەسەي ازاماتى» دەپ جازعان.

Bellingcat تاۋەلسىز زەرتتەۋ توبى جاقىندا جاريالاعان ەسەبىندە «سكريپالدەردى ۋلاۋ وپەراتسياسىن رەسەي باس بارلاۋ باسقارماسىنىڭ (گرۋ) قازىرگى قىزمەتكەرى دەنيس سەرگەەۆ باقىلاپ، باسقارىپ وتىرعان. بىزدە تەلەفون قوڭىراۋلارىنىڭ جازباسى بار» دەپ جازدى.

"The Qazaq Times"