قىتاي ەكونوميكاسىنا قاتىستى كوپتەگەن جاعىمسىز مالىمەتتەرگە بايلانىستى، سول ەلدىڭ پرەمەر-ءمينيسترى لي كىچياڭ (لي كەتسيان ) 14 قاڭتار كۇنى مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ پلەنارلىق وتىرىسىندا بايانداما جاساپ، ەكونوميكانىڭ قۇلدىراۋ قىسىمىنا توتەپ بەرۋ ءۇشىن، ەكونوميكالىق ءوسىمدى «لايىقتى كەڭىستىككە» باعىتتاۋ كەرەك دەگەندى ورتاعا سالدى.
قىتاي پرەمەرىنىڭ ايتۋىنشا، 2019 جىلى قىتايدىڭ ەكونوميكالىق دامۋ كەڭىستىگى قايشىلىققا تولى بولىپ، قيىنشىلىقتار كوبەيەدى جانە ەكونوميكالىق قۇلدىراۋ قىسىمىنا تاپ بولماق. لي كىچياڭ جوعارىداي ايتىلعانداي ەكونوميكالىق ءوسىمنىڭ «لايىقتى كەڭىستىگى» دەگەن نە ەكەنىن اشالاپ ايتقان جوق. بىراق ول بىلتىر قىتايدىڭ ەكونوميكالىق جانە الەۋمەتتىك دامۋىنىڭ نەگىزگى ماقساتتارى مەن مىندەتتەرى دىتتەگەن ماقساتىنا جەتكەنىن ءارى، بۇل ناتيجەنىڭ وڭاي قولعا كەلمەگەنىن اتاپ وتكەن.
قىتاي پرەمەر-ءمينيسترى لي كىچياڭ. فوتو: Dailyhunt,
كەشەگى كۇنى قىتايدىڭ بىرقاتار ماڭىزدى سالالارى ماڭىزدى ستاتيستيكالىق مالىمەتتەردى جاريا ەتىپ، قىتاي ەكونوميكاسى ءدوپ كەلىپ وتىرعان ماسەلەلەردى انىق اڭعارتقانداي بولدى. قىتاي كەدەن سالاسى دا جاريالاعان مالىمەتتەرگە قاراعاندا، جەلتوقسان ايىندا ەلدىڭ يمپورتى مەن ەكسپورت مولشەرى قاتارىنان قۇلدىراعان. ايتالىق، يمپورت 7,6 پايىزعا تومەندەپ، سوڭعى ەكى جارىم جىلداعى ەڭ تومەنگى كورسەتكىشكە تۇسكەن. ال، ەكسپورتى 4,4 پايىزعا تومەندەپ، سوڭعى ەكى جىلداعى ەڭ ۇلكەن قۇلدىراۋ ناتيجەسىن تانىتقان.
قىتايدىڭ يمپورت-ەكسپورتىنىڭ قۇلدىرايتىنى وسىعان دەيىن دە ايتىلىپ كەلگەن، بىراق ناتيجەسى كۇتىلگەن شامادان اسىپ كەتكەن. دەگەنمەن، قىتاي جەلتوقسان ايىنداعى ساۋدالىق ءپروفيتسيتىن 57,06 ملرد. اقش دوللارىنا دەيىن وسىرگەن.
قىتاي اۆتوكولىك وندىرۋشىلەر قاۋىمداستىعى دا دۇيسەنبى كۇنى بىرقاتار مالىمەتتەردى جاريا ەتتى. بۇل مالىمەتتەردە ايتىلۋىنشا 2018 جىلى قىتايدا 23,71 ميلليون دانا جەڭىل اۆتوكولىك ساتىلعان. 2017 جىلى 24,72 ملن ساتۋ كورسەتكىشىمەن سالىستىرعاندا 4,1 پايىزعا ازايعان. بۇل قىتايدىڭ اۆتوكولىك ساتۋ سالاسىنداعى 1990 جىلدان بەرگى العاش رەتكى قۇلدىراۋ. بۇل مالىمەتتەر الەمنىڭ ەكىنشى ءىرى ەكونوميكاسى سانالاتىن قىتاي ەكونوميكاسىنىڭ ءوسۋ قارقىنىنىڭ باياۋلاپ قالعانىن انىق اڭعارتادى. بۇعان دەيىن Apple, Samsung, Land Rover جانە باسقا دا حالىقارالىق تانىمال وندىرۋشىلەر بۇل جاعدايدىڭ قىتايدىڭ ەكونوميكالىق وسىمىنە كەرى اسەرىن تيگىزۋى مۇمكىن ەكەنىن ەسكەرتىپ كەلگەن.
قىتاي پرەمەرى لي كىچياڭ اتالعان بايانداماسىندا ءالى دە قۇرىلىمدىق رەفورمالاردى جەتىلدىرۋدى جالعاستىرۋ كەرەك ەكەنىن اتاپ وتكەن. بىراق ول «جويقىن سۋ تاسقىنىن» بولدىرماۋ ءۇشىن جانە ەكونوميكالىق ءوسىمنىڭ تومەندەۋىنەن بولاتىن قىسىمعا توتەپ بەرۋ ءۇشىن نارىقتاعى «تىرشىلىك قۋاتىنا» سۇيەنۋ كەرەك ەكەنىن العا تارتقان. دەگەنمەن، Financial Times باسىلىمىنىڭ حابارىندا، قىتايدىڭ ەكونوميكالىق ءوسىمدى قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن ۇكىمەتتىك نەسيە بەرۋ مەن كەڭ كولەمدى ينفراقۇرىلىمدى جەبەۋ سىندى ەسكى سۇردەككە قايتا ءتۇسىپ وتىرعانىن جازعان. ستاتيستيكالىق مالىمەتتەرگە جۇگىنسەك، بىلتىر جىل سوڭىندا قىتايدىڭ قارىز دەڭگەيى ءجىو-ءنىڭ 300 پايىزىنا جەتكەن.
Reuters اگەنتتىگىنىڭ بولجاۋىنا سەنسەك، قىتاي بيىل ناۋرىز ايىنداعى جالپى حالىقتىق قۇرىلتايىندا (ۇلتتىق حالىقتىق كونگرەسس) 2019 جىلى ەلدىڭ جالپى ەكونوميكالىق ءوسىم كورسەتكىشى 6-6,5 پايىزعا دەيىن تومەندەيتىنىن اشىق جاريالاۋى مۇمكىن. ەگەر سولاي بولعان جاعدايدا، وندا بۇل قىتاي ەكونوميكالىق ءوسىمىنىڭ 28 جىلداعى ەڭ تومەنگى دەڭگەيگە تۇسكەنىن انىق كورسەتىپ بەرەدى.
استانادا قالعان جاڭاوزەندىك جۇمىسسىزدار "قازمۇنايگاز" كەلىسسوزدى توقتاتىپ تاستادى دەيدى
فبر پەنتاگوننىڭ قۇپيا قۇجاتتارىنىڭ جاريالانۋىنا قاتىسى بار كۇدىكتىنى قامادى
بىشكەكتە كاسىپكەرلەر جاڭا سالىق ەرەجەلەرىنە قارسى اكتسيا وتكىزدى
نازارباەۆ "قۇرمەتتى سەناتور" اتاعىنان ايىرىلدى
موڭعوليا استاناسىندا جاپپاي نارازىلىق شەرۋلەرى ءوتتى
ەكىباستۇزدا جىلۋ جەلىسىندەگى اقاۋعا "ستانتسيا قىزمەتكەرىنىڭ قاتەلىگى" سەبەپ بولعانى ايتىلدى