قىتايلىق جىگىتكە تۇرمىسقا شىققان قىزدار جانە شەكارا اتتاعان قالىڭدىق ساۋداسى

قىتاي تۋرالى ەڭ جاڭا زەرتتەۋ ناتيجەسى تاڭقالارلىق مالىمەتتەردى جايىپ سالدى. زەرتتەۋ ناتيجەسى كورسەتكەندەي، سوڭعى 5 جىل ىشىندە 7500-دەن استام ميانمالىق قىز قىتاي ازاماتتارىنا تۇرمىسقا شىعۋعا ءماجبۇر بولعان جانە ولار قىتايلىق ازاماتتارعا بالا تاۋىپ بەرۋگە مىندەتتى بولعان. بۇنداي زەرتتەۋ قورىتىندىسىن  اقش-تىڭ دجون حوپكينس ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ بلۋمبەرگ دەنساۋلىق ساقتاۋ ينستيتۋتى جانە تايلاندتىڭ كاچين ايەلدەر قاۋىمداستىعى بىرلەسە وتىرىپ جاساعان.

اتالعان زەرتتەۋ قورىتىندىسى كەشە بانگكوكتە جاريالاندى. نازار اۋدارارلىق ءبىر جايت، قىتاي مەن ميانما ازاماتتارى اراسىنداعى 7500-دەن استام نەكەنىڭ 65 پايىزى «جەڭگەتايلار» مەن دەلدالداردىڭ ارالاسۋىمەن جۇزەگە اسقان. بۇل مالىمەتتەر كوپتەگەن ميانمالىق ايەلدەردىڭ ادام ساۋداسى مەن ءماجبۇرلى نەكەنىڭ قۇربانى بولىپ وتىرعانىن كورسەتكەن.

اتالعان ەكى مەكەمە بۇل زەرتتەۋدى 2017 جىلدان باستاپ، قىتايدىڭ يۋننان (يۋننان) پروۆينتسياسى مەن ميانمانىڭ سولتۇستىك وڭىرىندە جۇرگىزگەن. زەرتتەۋشىلەر 18 بەن 40 جاس ارالىعىنداعى 400 ايەلمەن كەزدەسىپ سۇحباتتاسقان. ءارى، بۇل زەرتتەۋ وڭىردەگى ترانسشەكارالىق قالىڭدىق ساۋداسىنا باعىتتالعان العاشقى زەرتتەۋ جۇمىسى.

قىتاي بيلىگى 40 جىل بويى جۇيەلى تۇردە جۇرگىزىپ كەلگەن «جوسپارلى تۋ» دەپ اتالاتىن ساياساتى ەلدەگى ەرلەردىڭ سانىن ايەلدەردەن 34 ملن ادامعا كوبەيتتى. بۇل ميانما، تايلاند، كامبودجا جانە سولتۇستىك كورەيا سىندى كورشى ەلدەردەگى ترانسشەكارالىق قالىڭدىق ساۋداسىن ورشىتە ءتۇستى.

جاڭا زەرتتەۋ ناتيجەسى كورسەتكەندەي، قىتايلىق كۇيەۋلەرىنەن بالالى بولعان 5 مىڭنان استام ميانمالىق ايەلدەر قازىر ءارى-ءسارى كۇيدە. ولار قىتايلىق كۇيەۋلەرىمەن باياندى ءومىر سۇرە الماعان جانە وتباسىلىق جىلۋدى سەزىنبەگەنىن ايتادى. الايدا، بالاسىنا بولا نەكەلەرىن بۇزا المايدى.

دجونس حوپكينس ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ دوتسەنتى كوۋرتلاند روبينسوننىڭ ايتۋىنشا، ءماجبۇرلى نەكە قۇرباندارى ادام قۇقىعى تاپتالعان، ءارى فيزيولوگيالىق جانە پسيحيكالىق زارداپ شەگۋشىلەر قاتارىنا جاتادى. ءتىپتى، بۇل ايەلدەردىڭ كەيبىرەۋلەرى «بالا ءوندىرۋشى قۇرال رەتىندە» پايدالانىلىپ، كەيىن تاستاندى بولعان.

زەرتتەۋ قورىتىندىسىن ازىرلەگەندەر بەيجىڭ بيلىگىن ميانماداعى اسكەري زورلىق-زومبىلىقتان باس ساۋعالاپ قىتايعا قاشقان ميانمالىقتارعا گۋمانيتارلىق كومەك كورسەتۋگە، ءماجبۇرلى نەكەدەن قۇتقارۋ ءۇشىن قۇقىق قورعاۋ شارالارىن كۇشەيتۋگە، ادام ساۋداسىنا تىيىم سالۋعا شاقىردى.

“The Qazaq Times”