بۇگىن، 17 اقپاندا «Mizam» كوتەرمە-بولشەك ساۋدا ورتالىعىنىڭ رەسمي اشىلۋ سالتاناتى ءوتتى. شاراعا الماتى قالاسىنىڭ اكىمىنىڭ ورىنباسارى اۋكەنوۆ ەرلان مۇراتۇلى، الماتى قالالىق اۋىل شارۋاشىلىعى جانە ۆەتەريناريا باسقارماسىنىڭ جەتەكشىسى كەرىمبەكوۆ ايدىن جانۇزاقۇلى جانە «ميزام» جشس كوتەرمە-بولشەك ساۋدا ورتالىعىنىڭ باسشىسى كەرىمباەۆ دوسمۇحان سۇلتانبەكۇلى قاتىستى.
«Mizam» – ەكولوگيالىق تازا جوبا، اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن وندىرۋشىلەردەن تۇتىنۋشىعا تىكەلەي جەتكىزەتىن جاڭا ۇلگىدەگى بازار. رەسمي سالىق تولەۋشىلەر مەن رەسمي جۇمىس ورنى.
الماتى قالاسىنىڭ اكىمىنىڭ ورىنباسارى اۋكەنوۆ ەرلان مۇراتۇلىنىڭ اشىلۋ سالتاناتىندا ايتقان ءسوزى:
«ميزام» – قالامىزداعى ءبىرىنشى اۋىل-شارۋاشىلىق ونىمدەرىنىڭ كوتەرمە-بولشەك ساۋدا ورتالىعى. ستاتيستيكاعا سۇيەنسەك، قالا تۇرعىندارى جىل سايىن ورتا ەسەپپەن 228 ميلليارد تەڭگەگە ازىق-تۇلىك ساتىپ الادى. ال «ميزام» بارىنشا ورتاداعى دەلدالداردى ازايتۋعا تىرىسادى. وسىلايشا ءاربىر ءوندىرۋشىنىڭ ەشبىر دەلدالسىز ءوز ءونىمىن ساتۋىنا مۇمكىندىك بەرەدى. سونىمەن قاتار، 2,5 مىڭ شارشى كم اۋماعىن الىپ جاتقان بۇل ساۋدا ورتالىقتا 300-دەن اسا ادام ءوز ءونىمىن ساتادى، بۇل اۋماققا كەلەسى جىلى جازدا تاعى 8 مىڭ شارشى كم جەر قوسىلماق. ارزان باعامەن ساپالى ءونىم بەرەتىن جاڭا «ميزام» بازارى تەك حالىق ءۇشىن جۇمىس ىستەيتىن بولادى ».
ازىق-تۇلىك ونىمدەرىن ساتۋدىڭ مۇنداي ءادىسى فرانتسيانىڭ الەمگە تانىمال «رانجيس» نارىعىنىڭ تاجىريبەسىنە سۇيەنە وتىرىپ جۇزەگە اسىرىلادى. «Mizam» تاۋار وندىرۋشىلەرمەن تىكەلەي جۇمىس ىستەيدى، وسىلايشا دەلدال ۇعىمى تامىرىمەن جويىلدى. بۇل ورتالىق – ازىق-تۇلىك ساتىلاتىن قالاداعى ەڭ ارزان بازار بولماق. ول قالا جانە وبلىس تۇرعىندارىنا ارنالعان.
«وسىنداي ورتالىق اشۋ ويىمىزدا بۇرىننان بار ەدى. كوتەرمە-بولشەك ساۋدا ورتالىعىن اشۋدىڭ ءتۇرلى مۇمكىندىكتەرىن ىزدەستىرىپ، قاراستىرىپ جۇردىك. ەۋروپادا، ازيادا، ماسكەeدە، ت.ب. كورشى ەلدەردەگى 20 شاقتى بازارلاردى ارالاپ كوردىم. جاڭا، تىڭ فورمات ىزدەدىك تە، ەڭ جاقسى فورمات ول حالىق ءۇشىن جۇمىس ىستەيتىن بازار ەكەندىگىن تۇسىندىك. سول ءۇشىن اتاۋىن «Mizam» قويدىق، ماعىناسى – «عاجايىپ، سيقىرلى». كەز كەلگەن تاۋاردىڭ وزىندىك قۇنى بولادى. ولاردى ورتاداعى الىپ-ساتارلار باعاسىن ەكى ەسەگە قىمباتتاتىپ ساتاتىنىن ءبارى بىلەدى. ءبىز وسىنداي ولقىلىقتىڭ ورنىن تولتىرۋدى ماقسات ەتتىك. سەبەبى، قازىرگى تاڭدا تۇتىنۋشى ساپالى تاۋارلاردى ارزان باعامەن ساتىپ العىسى كەلەدى. سوندىقتان ءبىزدىڭ ەڭ باستى ەرەكشەلىگىمىز – باعاسىنىڭ تيىمدىلىگى»، – دەيدى «ميزام» جشس كوتەرمە-بولشەك ساۋدا ورتالىعىنىڭ باسشىسى دوسمۇحان سۇلتانبەكۇلى.
وعان قوسا، بۇل تەك تۇتىنۋشىلارعا عانا ەمەس، اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىن وندىرەتىن فەرمەرلەرگە جانە ت.ب. ادامدارعا دا وتە قولايلى بازار. ول تۋرالى دومۇحان مىرزا بىلاي دەيدى: «قازىردىڭ وزىندە 300 ادام جۇمىس ىستەيدى. ولاردىڭ دەلدال ەمەس ەكەندىكتەرىنە كوزىمىز جەتكەن سوڭ، كەلىسىم جاساپ، قابىلداپ وتىرمىز. وسىندا 70 ادامدى جۇمىسپەن قامتىپ وتىرمىز، ال ودان بولەك 300 ادام ءوز تاۋارلارىن ساتىپ، ودان تۇسكەن پايداسىن وزدەرىنە الىپ وتىر. ياعني ءبىز ولارعا ورىن ۇسىنعانىمىزبەن، باستاپقى 3 اي جالعا بەرىلگەن ورىنعا اقشا المايمىز. سەبەبى، ادامدار تارتىلىپ، اركىم ءوز تۇتىنۋشىلارىن تاپسا دەيمىز. ودان كەيىن ورىندارىن اي سايىن 30 مىڭ تەڭگەگە جالداپ وتىراتىن بولادى».
بۇل كوتەرمە-بولشەك ساۋدا ورتالىعىنداعى باعالار وزگە بازارلارمەن سالىستىرعاندا الدەقايدا تومەن. ماسەلەن، الما باعاسى 150-228تگ (قالادا 300-370 تگ) ارالىعىندا بولسا، ورىك-مەيىز سالىستىرمالى تۇردە 500-600 تەڭگەگە ارزان. سونىمەن قاتار، ەت ونىمدەرى – ەكولوگيالىق تازا. ساتىلىمداعى ەتتەر تۋرالى ايتىپ وتسەك. ەتتەردى تۇندە ۆەتەرينار قابىلداپ الادى دا، بىردەن مەكەمەنىڭ ارنايى لابوروتورياسىنداعى اپپاراتتا تەسكەرىستەن وتكىزىلەدى. ياعني، حالىق ءۇشىن ءاربىر تاۋاردىڭ ساپاسى جاقسى، باعاسى ءتيىمدى. ساتىپ الۋشىلارعا تەك باعاسى ەمەس، كەڭ، ىڭعايلى اۆتوكولىك تۇراقتارى دا ۇنايتىنى انىق.
الماتى قالالىق اۋىل شارۋاشىلىعى جانە ۆەتەريناريا باسقارماسىنىڭ جەتەكشىسى كەرىمبەكوۆ ايدىن جانۇزاقۇلى:
«مۇندا ءاربىر ءونىمدى حالىقتىڭ الاڭداماي الا بەرۋىنە كەپىلدىك بەرىلەدى. سەبەبى، بۇل ورتالىق ارنايى لابوروتوريا مەن تۇرلى جوعارى تەحنيكالىق اپپاراتتارمەن جابدىقتالعان. جوسپار بويىنشا، ءبىرىنشى كەزەڭ جازعا دەيىن جالعاسىن تاپپاق جانە قازىرگى تاڭدا 34 ارنايى كەلىسىمشارتتارىمىز بار. شىعىس قازاقستان وبلىسنىڭ «ايتاس» پەن سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ «تايىنشى ءسۇت» كومپانيالارى بىزگە وزدەرىنىڭ تاۋارلارىن تىكەلەي جىبەرىپ وتىراتىن بولادى. الداعى ۋاقىتتا وڭتۇستىك قازاقستان جانە جامبىل وبلىستارىمەن كەلىسىم شارت جاسايمىز».
«Mizam» كوتەرمە-بولشەك ساۋدا ورتالىعى – مەملەكەت پەن جەكەمەنشىك سەرىكتەستىگى نەگىزىندە جۇزەگە اسىرىلعان جانە تولىقتاي جەكە ينۆەستوردىڭ قاراجاتىنا سالىنعان. الداعى ۋاقىتتا اق «UzAgroTrade»، «Mizam» جانە الماتى كالاسىنىڭ اۋىل شارۋاشالىق باسقارماسىمەن ۇشجاقتى مەموراندۋم جوباسى تالقىلانادى. جالپى جوبانىڭ قۇنى: 3,1 ملرد تەڭگە. ال بۇگىنگى 2,5 مىڭ شارشى كم اۋداندى قامتيتىن ورتالىققا 1,5 ملرد قارجى كەتكەن. «Mizam» ساۋدا ورتالىعى قازىر 300-دەن اسا ادامدى جۇمىسپەن قامتاماسىز ەتىپ وتىرسا، الداعى ۋاقىتتا بۇل كورسەتكىش 2000-عا دەيىن كوتەرىلمەك.
ايتا كەتەيىك، «Mizam» كوتەرمە-بولشەك ساۋدا ورتالىعىنىڭ مەكەن-جايى: سولتۇستىك اينالما كوشەسى، 28. بازار 8.00-21.00 ارالىعىندا جۇمىس ىستەيدى، باسشىلارى كەيىننەن اپتاسىنا 7 كۇننەن، 24 ساعات حالىققا قىزمەت ەتەتىندىگىن ايتادى. ەگەر جۇزەگە اسىپ جاتسا، «ميزام» – 24 ساعات جۇمىس ىستەيتىن العاشقى كوتەرمە-بولشەك ساۋدا ورتالىعى بولماق.
«The Qazaq Times»