بۇگىن، 10 تامىز قازاقتىڭ ۇلى اقىنى حاكىم ابايدىڭ تۋعانىنا 173 جىل تولدى.  قازاق جازبا ادەبيەتىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى، فيلوسوف، دانۇشپان-ويشىل، حاكىم ابايدىڭ قاي كۇنى دۇنيەگە كەلگەنىنە بايلانىستى كەرەعار پىكىرلەر كوپ. ءبىرى ۇلى اقىندى 10 تامىزدا دۇنيەگە كەلگەن دەسە، ەندى ءبىرى 23 تامىزدا تۋعان دەگەن پىكىر ايتادى. دەگەنمەن اقىن ەسكى جىل قايىرۋ بويىنشا 10 تامىزدا تۋعان. ال 1917 جىلدان باستاپ، بۇل 23 تامىزعا سايكەس كەلەدى.

اباي حالىقتىڭ جوعىن جوقتاپ، كەمەل جولعا باستار جولدى ىزدەدى. سول جولدا ايانباي تەر توگىپ، ءوز زامانىنىڭ سيپاتىن، حالقىنىڭ سول كەزدەگى جاعدايى مەن پسيحولوگياسىن، جەكە ادام بويىنداعى جاقسى نە جامان نيەتتەردى، ءوزىنىڭ دۇنيەتانىمىندا بەينەلەدى. ارتىنا قالدىرعان مول مۇراسى قازاق مادەنيەتى مەن ادەبي ءتىلىنىڭ دامۋىنا ۇلكەن ىقپال جاسادى. قارا باستىڭ ەمەس، بار الاشتىڭ قامىن ويلاپ، "قالىڭ ەلىم، قازاعىم، قايران جۇرتىم", - دەپ تەبىرەنگەن اباي قۇنانبايۇلىنىڭ ورەلى وي، كەلەلى كەڭەس بەرەتىن سوزدەرى جۇرەگىمىزدىڭ حاق تورىنەن ورىن الاتىنى انىق. وسى ورايدا اقىننىڭ ولەڭ-جىرلارى مەن قارا سوزدەرىنەن الىنعان ناقىل سوزدەردى نازارلارىڭىزعا ۇسىنامىز.

*ەستىلەردىڭ ايتقان سوزدەرىن ەسكەرىپ جۇرگەن كىسى ءوزى دە ەستى بولادى.

*نادان ەل - قۋانباس نارسەگە قۋانادى، ۇيالماس نارسەدەن ۇيالادى.

*ادام بالاسىنىڭ ەڭ جامانى - تالاپسىز.

*قايراتسىز، قورقاق كىسى - ماقتانشاق كەلەدى.

*جيناقىلىقتىڭ ءتۇبى - كەنىش.

*ۋايىم-قايعىنىڭ ىشىنە كىرىپ الىپ، شىعار ەسىگىن تابا الماي قامالىپ قالۋ - انتۇرعاندىق.

*ادام بالاسى جىلاپ تۋدى، كەيىپ ولەدى.

*قۋلىق ساۋماق، كوز ءسۇزىپ، تىلەنىپ ادام ساۋماق - ونەرسىز ءيتتىڭ ءىسى.

*اۋەلى - قۇدايعا سيىنىپ، ەكىنشى - ءوز قايراتىڭا سۇيەنىپ، ەڭبەك قىلساڭ، قارا جەر دە قۇر تاستامايدى.

*بىرلىك مالعا ساتىلسا، انتۇرعاندىقتىڭ باسى – وسى.  حايۋان بىلمەيدى - بىلەمىن دەپ تالاسپايدى دا.

ء*ۇش-اق نارسە ادامنىڭ قاسيەتى: ىستىق قايرات، نۇرلى اقىل، جىلى جۇرەك. جۇرەك - تەڭىز، قىزىقتىڭ ءبارى - اسىل تاس.

*ماقتان قۋما، كەرەك قۋ.

*كوپتىڭ اۋزىن كۇزەتىپ، كۇن كورە المايسىڭ.

*ادامزات - بۇگىن ادام، ەرتەڭ - توپىراق.

*ادامدى ءسۇي، اللانىڭ حيكمەتىن ءسۇي.

*قولدان كەلمەس ىسكە ۇمتىل - ازات باسىڭ بولسىن قۇل.

ء*ومىردىڭ الدى - ىستىق، ارتى - سۋىق. قارەكەت قىل - پايداسى كوپكە ءتيسىن.

*تاتۋلىقتان ارتىق جولداس جوق.

*اداسقاننىڭ الدى - ءجون، ارتى - سوقپاق.

*جاستىقتا كوكىرەك - زور، ۋايىم - جوق.   جاستىقتا ءبىر كۇلگەنىڭ - ءبىر قارالىق.

*دۇشپانىڭا ءادىل بول.

*قازاقتىڭ وزگە جۇرتتان ءسوزى ۇزىن.

*تۇرلاۋسىزدىڭ قولىنان تۇك كەلمەيدى.

*مايدانعا تۇسپەي - بايگە الما.

*تاۋەكەلسىز، تالاپسىز مال تابىلماس.

*كەيبىرەۋ قۇر تىلمەن مال جيعىسى كەلەدى.

*بالانىڭ مال تابارى بولادى، مال شاشارى بولادى.

*اۋرۋدى جاراتقان قۇداي، بىراق اۋىرتقان قۇداي ەمەس.

*ادام بالاسىن زامان وسىرەدى.

*كۇللى ادام بالاسىن قور قىلاتىن ءۇش نارسە بار: ولار - ناداندىق، ەرىنشەكتىك، زالىمدىق.

“The Qazaq Times”