قۇلدىراۋ كۇيىن كەشكەن وزبەك ۇلتتىق ۆاليۋتاسى

وزبەكستاندا بيلىك باسىنا شاۆكات ميرزيەەۆتىڭ كەلۋىمەن ادام سەنبەستەي وزگەرىستەر بولىپ جاتقانىن وسىعان دەيىن سان مارتە جازدىق، ايتتىق، كورسەتتىك. بىراق بۇگىن ءبىز وڭتۇستىكتەگى كورشىمىزدىڭ ساياسي نەمەسە الەۋمەتتىك وزگەرىستەرى جونىندە ەمەس ۇلتتىق ۆاليۋتاسى حاقىندا اڭگىمە قوزعاماقپىز.

وزبەكستان تاۋەلسىز ەل اتانعالى بەرى ەلدە وزگە ەلدىڭ ۆاليۋتاسىن «قارا بازاردان» وزگە جەردەن الۋ مۇمكىن ەمەس بولىپ كەلدى. الايدا ۇلتتىق بانك 2017 جىلدىڭ 5 قىركۇيەگىندە «ۆاليۋتالىق رەۆوليۋتسيا» جاسادى. ءدال وسى كۇنى ەلدە دەۆالۆاتسيا بولىپ، ۇلتتىق بانك ۆاليۋتا باعامىن 1 دوللار 8100 سۋم دەپ بەكىتتى. وسىدان كەيىن وزبەك حالقى مەن تۋريستەر دوللار نەمەسە ەۋرونى كەز كەلگەن ۆاليۋتا ايىرباستاۋ پۋنكتىنەن ەركىن ساۋدالاۋعا مۇمكىندىك الدى. بۇل وزبەك سۋمىنىڭ ەكىنشى رەت «دۇنيەگە كەلۋى» بولدى.

تاۋەلسىز وزبەكستان ۇلتتىق ۆاليۋتاسى ءوز باستاۋىن 1994 جىلدان الادى. بىراق وعان دەيىن ەڭ العاش وزبەكستان تاۋەلسىزدىك الا سالعان جىلدارى 1992 جىلدىڭ قاڭتار ايىندا اينالىمعا گازەت قاعازىنان جاسالعان ءبىر رەتتىك كۋپوندار شىعارىلدى. بىراق ول كۋپوندار كوپ ءومىر سۇرمەدى. ارادا ءبىر جىلعا جۋىق ۋاقىت وتكەندە دالىرەك ايتقاندا 1993 جىلدىڭ قاراشا ايىندا اينالىمعا كۋپون-سۋم شىعارىلدى. كۋپوندار بازارلار مەن دۇكەندەردە 10, 25, 30, 100, 150, 200, 300, 350, 500, 1000, 2000, 5000 سۋم بولىپ قيىلىپ اينالىمعا جىبەرىلدى. ۇلىبريتانيانىڭ «Harrison & Sons Ltd» تيپوگرافياسى باسىپ شىعارعان كۋپون-سۋمدار وزبەكستان نارىعىن رۋبلدەن قورعاپ قالۋ ءۇشىن ەنگىزىلدى. 1961 جىلدان باستاپ، 1992 جىلعا دەيىن اينالىمدا بولعان كەڭەستەر وداعىنىڭ ءرۋبلى 1994 جىلى 1 شىلدە كۇنى وزبەكتىڭ ۇلتتىق ۆاليۋتاسى سۋم رەسمي اينالىمعا ەنگەندە تولىقتاي الىنىپ تاستالدى.

سۋم ەڭ العاش اينالىمعا ەنگەن ۋاقىتتا 1 دوللار 7 سۋمعا پارا-پار بولدى. 1994 جىلى شىعارىلعان 100 سۋمعا دەيىنگى كۋپيۋرالاردىڭ بارلىعى گەرمانيانىڭ «Giesecke & Devrient» باسپاحاناسىندا باسىلدى. تەك 1997 جىلدان باستاپ وزبەكستان ۇلتتىق بانكى ۆاليۋتالارىن تاشكەنت قالاسىنداعى «مەملەكەتتىك بەلگى» باسپاحاناسىنان شىعارا باستادى. العاشىندا سۋمعا وزبەكستان اۋماعىنداعى تاريحي عيماراتتاردىڭ سۋرەتتەرى مەن ءامىر تەمىر بەينەلەندى. كەيىننەن تاۋەلسىزدىك العان جىلدارى سالىنعان عيماراتتاردىڭ سۋرەتتەرى بەينەلەنە باستادى.

2017 جىلعا دەيىن وزبەكستاندا ەڭ ۇلكەن كۋپيۋرا 10 000 سۋم بولدى. بىراق سۋمنىڭ قۇنسىزدانۋىنا بايلانىستى 2017 جىلدىڭ 22 تامىزىندا اينالىمعا 50 000  سۋمدىق كۋپيۋرا ەندى. قازىرگى باعاممەن ەسەپتەگەندە 50 مىڭ سۋم شامامەن 6 دوللاردى قۇرايدى.

“The Qazaq Times”