رەسەي جالدامالى اسكەرىنىڭ ارتىندا كىم تۇر؟

سوڭعى ۋاقىتتارى الەمدىك بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى ءسۇريا اۋماعىندا سوعىسىپ جۇرگەن رەسەيدىڭ جالدامالى اسكەرلەرى جونىندە ءجيى ايتا باستادى. جالپى، رەسەيلىك «ۆاگنەر» جەكە اسكەري كومپانياسىنىڭ شىعۋ تاريحى قانداي؟ ونىڭ رەسمي كرەملگە قانداي قاتىسى بار؟ 

«ۆاگنەر» جەكە كومپانياسى رەسەي قارۋلى كۇشتەرىنە باعىنبايتىن، ەشقانداي زاڭدىق نەگىزى جوق اسكەري ۇيىم. گەرمانيانىڭ «Bild» گازەتىنىڭ مالىمەتى بويىنشا، ونىڭ قۇرامىندا 2500 جالدامالى سارباز بار. «ۆاگنەر» كومپانياسى ءوز باستاۋىن ءسۇريا جەرىنەن الادى. باستاپقىدا «ۆاگنەرلىكتەر» 2013 جىلى ءسۇريا اۋماعىندا «سلاۆيان كورپۋسى» دەگەن اتپەن ءتۇرلى اسكەري وپەراتسيالاردى ورىنداۋعا قاتىسقان. كەيىننەن «سلاۆيان كورپۋسى» اسكەري جاساعىنىڭ مۇشەسى دميتري ۋتكين «ۆاگنەر» جەكە اسكەري كومپانياسىن قۇرعان. دميتري ۆالەرەۆيچ ۋتكين 1970 جىلى دۇنيەگە كەلگەن. ول ءوز كەزىندە رەسەي قورعانىس مينيسترلىگىنە قاراستى گرۋ ارنايى جاساعىندا ءبولىم كومانديرى قىزمەتىن اتقارعان.

دميتري ۋتكين قۇرعان «ۆاگنەر» كومپانياسىنا باتىس باسىلىمدارى 2014 جىلى ۋكراينا قاۋىپسىزدىك قىزمەتىنىڭ باسشىسى ۆاسيلي گريتساكتىڭ: «رەسەيدىڭ «ۆاگنەر» جالدامالى جاساعىنىڭ يل-76 ۇشاعىنىڭ قۇلاۋىنا جانە دونەتسك اۋەجايى مەن دەبالتسەۆو تۇبىندەگى سوعىسقا قاتىسى بار» - دەگەن مالىمدەمەسىنەن كەيىن نازار اۋدارا باستاعان. بىراق «ۆاگنەر» كومپانياسى ءوزى جونىندە ءجيى ايتىلا باستاعانان كەيىن ۋكرايناداعى بەلسەندىلىگىن تومەندەتىپ، ءبىراز ۋاقىتقا ءۇزىلىس العان. الايدا كوپ ۇزاماي 2015 جىلدىڭ ورتاسىندا «ۆاگنەر» سابرازدارى ءسۇريا اۋماعىنداعى بەلسەندىلىگىن ارتتىرعان. ولار 2015 جىلدان بەرى ءسۇريا اۋماعىنداعى ءتۇرلى اسكەري وپەراتسيالارعا قاتىسىپ،  پالميرگە شابۋىل جاساۋدان باستاپ، مۇناي كەن ورىندارىن باسىپ الۋعا دەيىنگى ارالىقتاعى اسكەري وپەراتسيالاردىڭ بارلىعىنا ارالاسقان. بىراق ءبىر قىزىعى وسىنىڭ بارلىعىنا قاراماستان رەسمي ماسكەۋ: «رەسەي اۋماعىندا «ۆاگنەر» اتتى جەكە اسكەري كومپانيا جوق. ءسۇريا مەن ۋكراينا اۋماعىندا سوعىسىپ جۇرگەن جالدامالى ساربازدار قايدا بارىپ سوعىسسا دا وزدەرى بىلەدى. ولارعا رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ بيلىگى تىيىم سالا المايدى» - دەپ مالىمدەگەن.

ۋكراينا قاۋىپسىزدىك قىزمەتىنىڭ مالىمەتىنشە، «ۆاگنەر» جاساقتارىنىڭ قاتارىندا رەسەيلىكتەردەن بولەك، ۋكراينالىقتار دا بار. 2017 جىلدىڭ قازان ايىندا ءسۇريا اۋماعىندا ۋكراينا تولقۇجاتى بار 40-قا جۋىق جالدامالى ساربازدىڭ بار ەكەندىگى جانە ولاردىڭ ءار قايسىسى ايىنا 160-240 مىڭ رۋبل تابىس تاباتىندىعى انىقتالعان. رەسەيدىڭ سۇرياداعى اسكەري وپەراتسيالارىنا ساراپتاما جاسايتىن «Conflict Intelligence Team» توبىنىڭ جەتەكشىسى رۋسلان لەۆيەۆتىڭ سوزىنشە، «ۆاگنەر» جالدامالى ساربازدارى اسكەري وپەراتسيالارعا قاتىسقانى ءۇشىن ايىنا 160 مىڭنان 300 مىڭ رۋبلگە دەيىن جالاقى الادى. ولاردىڭ ايلىق تابىسى اسكەري وپەراتسيالاردىڭ ورىندالۋ بارىسى مەن قيىندىعىنا قاراي تولەنەدى. رەسەيلىك «فونتانكا» باسىلىمىنىڭ حابارلاۋىنشا، «ۆاگنەر» جەكە اسكەري كومپانياسىن رەسەي قورعانىس مينيسترلىگىنەن بولەك، ۆلاديمير پۋتيننىڭ جاقىندارىنىڭ ءبىرى، تانىمال كاسىپكەر ەۆگەني پريگوجين قارجىلاندىرادى. بىراق پريگوجيننىڭ ءوزى باق وكىلدەرىنە «ۆاگنەر» كومپانياسىنا قاتىسىم جوق» - دەپ مالىمدەگەن. الايدا ربك ارناسى ەۆگەني پريگوجيننىڭ «ۆاگنەر» كومپانياسى جاريالاعان بىرنەشە تەندەرگە قاتىسقانىن انىقتاعان. بۇدان بولەك پريگوجينعا تيەسىلى دەلىنگەن «ەۋرو پوليس» كومپانياسى 2016-2017 جىلداردى ءسۇريا اۋماعىنداعى مۇناي جانە گاز كەن ورىندارىن يگەرەتىنىن مالىمدەگەن. ال 2017 جىلدىڭ جازىندا «ەۋرو پوليس» ءسۇريانىڭ مەملەكەتتىك كونتسەرنىمەن «يسلام مەملەكەتى» تەررورلىق ۇيىمى يەلىگىنەن كەرى قايتارىلعان كەن ورىندارىمەن يگەرۋگە بايلانىستى كەلىسىمگە قول قويعان. ال «ەۋرو پوليس» يگەرەتىن كەن ورىندارىنىڭ قاۋىپسىزدىگىن «ۆاگنەر» كومپانياسىنىڭ ساربازدارى قامتاماسىز ەتەتىن بولعان.

“The Qazaq Times”