فوتو: shtrih-kredit.com.ua

كەشە قر ءبىلىم جانە عىلىم ۆيتسە-ءمينيسترى بيبىگۇل اسىلوۆا ءوزىنىڭ قانشا جالاقى الاتىنى تۋرالى ايتتى. ءبىلىم وشاعىنا جاۋاپتى لاۋازىمدى ەش قوسپاسىز ايىنا 600 مىڭ تەڭگە جالاقى الاتىنىن جاسىرمادى. ارينە، ءبىلىم سالاسىندا قىزمەت ىستەپ جۇرگەن جاۋاپتى تۇلعا بولعاندىقتان وسىنشا جالاقى الۋى دا ورىندى شىعار. ال بۇدان باسقا سالادا لاۋازىمدى تۇلعا رەتىندە ەمەس، قاراپايىم قىزمەتكەر تۇرىندە جۇمىس ىستەپ جاتقانداردىڭ جالاقىسى قانشا؟ ايلىعى شايلىعىنا جەتە مە؟

2017 جىلدىڭ سوڭعى توقسانىنداعى ەسەپ بويىنشا، جۇمىس ىستەپ جاتقان ءاربىر قازاقستاندىقتىڭ ورتاشا ايلىق جالاقىسى 163,7 مىڭ تەڭگەگە جەتتى جانە بۇل ءبىر جىل بۇرىنعى كورسەتكىشپەن سالىستىرعاندا 5,9 پايىزعا ارتىق. دەگەنمەن مۇنداعى قاراما-قايشىلىق مىنادا: جالاقى كوبەيگەنمەن ينفلياتسيانى ەسەپكە العاندا تۇتىنۋ قابىلەتى ەسەپتى كەزەڭدە 1,4 پايىزعا تومەندەپ كەتكەن. ياعني 2016 جىلدىڭ 4 توقسانىندا ورتاشا ەسەپپەن 149 مىڭ تەڭگە العان قىزمەتكەر 2017 جىلى 163 مىڭ تەڭگە السا دا وزىنە قاجەتتى نارسەنى تولىق قامتاماسىز ەتە الماي وتىر دەگەن ءسوز.

ايلىعى كوبەيىپ، وتكەن جىلعا قاراعاندا ءبىراز بولسا دا جالاقىسى كوتەرىلگەندەر قوستاناي مەن اقتوبە  وبلىسىنىڭ قىزمەتكەرلەرى. بۇل وڭىردە جالاقى ءبىر جىل ىشىندە 2,1 پايىزعا ارتىپ، سايكەسىنشە، 138,2 مىڭ تەڭگە جانە 130 مىڭ تەڭگەگە دەيىن كوتەرىلگەن. ال جالاقىنىڭ تومەندەۋى سالدارىنان تۇتىنۋ قابىلەتى دە تومەندەگەن  وبلىس - ماڭعىستاۋ. وڭىردە جالاقى 8 پايىزعا نەمەسە 269 مىڭ تەڭگەگە دەيىن ازايعان جانە بۇل - اتاۋلى جالاقى ازايعان جالعىز ايماق.

قازاقستانداعى جالاقى دەڭگەيى. فوتو: energyprom.kz

ەnergyprom.kz ساراپتاما اگەنتتىگىنىڭ مالىمەتىنشە، جالاقىنى كوپ الاتىندار - ادەتتەگىدەي قارجى جانە ساقتاندىرۋ سالاسىندا جۇمىس ىستەيتىندەر. ولاردىڭ ورتاشا جالاقىسى 0,1 پايىزعا نەمەسە 316,1 مىڭ تەڭگەگە دەيىن كوتەرىلگەن. دەگەنمەن تۇتىنۋ قابىلەتى 5,3 پايىزعا تومەندەگەن. كاسىبي، عىلىمي جانە تەحنيكالىق ماماندىقتاعى قىزمەتكەرلەردىڭ ورتاشا جالاقىسى - 303,3 مىڭ تەڭگە جانە -7,3 پايىزعا ازايعان. تۇتىنۋ قابىلەتى 3,7 پايىزعا تومەندەگەن. اقپارات جانە بايلانىس سالاسىندا قىزمەت ەتەتىندەردىڭ جالاقىسى - 249,3 مىڭ تەڭگە(+7,4 پايىز، تۇتىنۋ قابىلەتى ساقتالعان).

ال باسقا سالالارمەن سالىستىرعاندا جالاقى كولەمى كوپ مولشەردە جوعارىلاعان سالا - ورمان جانە اعاش وڭدەۋ ونەركاسىبى (جىلىنا + 17 پايىز نەمەسە 162 مىڭ تەڭگەگە دەيىن كوتەرىلگەن، ينفلياتسيانى ەسەپكە العاندا ناقتى ءوسىم 9 پايىز بولعان) جانە قۇرىلىس (جىلىنا 15,7 پايىز ءوسىم نەمەسە 218,1 مىڭ تەڭگە، ناقتى ءوسىم - 7,8 پايىز).

دەگەنمەن كەيبىر ساراپشىلار الداعى ۋاقىتتا كەيبىر كاسىپ تۇرلەرى جاڭا تەحنولوگيالار اسەر ەتەتىندىكتەن جانە جاڭا تەندەنتسيانىڭ قالىپتاسۋىنا بايلانىستى وزەكتىلىگىن جوعالتپاعانمەن، نارىقتان مۇلدەم جويىلىپ كەتۋى مۇمكىن ەكەنىن ايتادى. ال ءىت-تەحنولوگيالار سالاسىنداعى ساراپشىلار، بالامالى ەنەرگيا كوزدەرى بويىنشا ساراپشىلار، Big Data ۇلگىلەرىن ازىرلەۋشىلەر، بيوتەحنولوگتار، روبوتوتەحنيكا، ۋربانيستيكا سالاسىندا جۇمىس ىستەيتىن ماماندارعا كەرىسىنشە، سۇرانىس ارتا تۇسەدى.

وسىعان ۇقساس پىكىردى  Head Hunter كومپانياسى وكىلدەرى ايتىپ وتىر. كومپانيانىڭ ماركەتينگ جانە PR ديرەكتورى دينارا راحىمجانوۆانىڭ سوزىنشە، الداعى جىلدارى قازاقستاندا ساۋدا سالاسىندا ءتيىمدى جۇمىس ىستەيتىن ماماندارعا سۇرانىس ارتا تۇسەدى.  ودان كەيىن قارجى جانە بۋحگالتەريا، ماركەتينگ، اكىمشىلىك باعىتتاعى ساراپشىلار جانە ءارتۇرلى ساناتتاعى IT ماماندارعا سۇرانىس كوبەيە تۇسەدى. ويتكەنى ساراپشىلار جاھاندىق تەحنولوگيا ۋاقىت وتكەن سايىن كەز كەلگەن ونەركاسىپ پەن قىزمەتكە قاجەت بولاتىنىن،  ءتىپتى گۋمانيتارلىق باعىتتاردىڭ ءوزى باعدارلامالاۋ جانە الگوريتمسىز جۇمىس ىستەي المايتىنداي  كۇيگە جەتەتىنىن ايتادى.

بۇدان بولەك، «ەڭبەك رەسۋرستارىن دامىتۋ ورتالىعى» اق پرەزيدەنتى داۋلەت ارعاندىقوۆ قازاقستاندا ەڭ تانىمال 10 ماماندىقتىڭ اتىن اتادى. ولار مىنالار: زەرتتەۋ جانە جوندەۋ جونىندەگى مەنەدجەر، دۇكەن ساتۋشىلارى،  مال شارۋاشىلىعى سالاسىنداعى قىزمەت، كۇزەتۋ قىزمەتى جانە موتوتسيكل/كولىك قۇرالىن جوندەۋشى  سلەسارلار، تراكتور جۇرگىزۋشىلەرى جانە ت.ب. ال مۇنداي ماماندىقتاردىڭ تانىمال بولۋى جۇمىس بەرۋشىلەرگە جۇرگىزىلگەن ساۋالناماعا بايلانىستى بولعان.

نە دەسەك تە، قازىرگى زامانعى روبوتتاندىرۋ حالىقتى جۇمىسسىز قالدىرىپ قانا قويماي، جۇمىس ىستەپ جاتقانداردىڭ ءوزىنىڭ جالاقىسىنا اسەر ەتە باستادى. ال بۇلاي جالعاسا بەرسە، وندا ادامزاتقا "نان تاۋىپ جەۋدىڭ" باسقا امالىن قاراستىرۋىنا تۋرا كەلەرى انىق. بۇل كەزدە "جالاقىنى قالايدا كوبەيتەمىز، الەۋمەتتىك جاعدايدى كوتەرەمىز" دەپ جۇرگەن ۇكىمەتتىڭ ءوزى قاۋقارسىز بولىپ قالۋى عاجاپ ەمەس.

“The Qazaq Times”